Budżet środków pieniężnych

Przeczytaj także: Budżet przychodów i kosztów

Budżet środków pieniężnych jest co najmniej tak samo ważny jak budżet przychodów i kosztów. Oczywiście jeżeli okaże się, że według budżetu przychodów i kosztów działalność przyniesie stratę nawet w dłuższym okresie, nie ma sensu robić budżetu środków pieniężnych, bo pieniądze i tak wcześniej czy później się skończą. Najpierw trzeba dokonać zmian w samej organizacji działalności i doprowadzić do tego, by generowała ona zysk. Zysk jest bowiem warunkiem dobrej płynności finansowej.

Rozwój pogarsza płynność finansową

Także przedsiębiorstwa generujące zysk mogą mieć problemy z płynnością finansową, zwłaszcza w sytuacji, gdy firma dynamicznie się rozwija. Rozwój oznacza zamrożenie dużej części kapitału obrotowego, głównie w należnościach od odbiorców i zapasach. Dynamiczny rozwój ma często miejsce w przypadku nowo powstałych firm, dlatego też firmy te zwykle miewają problemy z płynnością.

Aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, zawsze powinieneś sporządzać budżet środków pieniężnych równolegle z budżetem przychodów i kosztów. Brak pieniędzy w kasie i na rachunku bankowym może w niesprzyjających okolicznościach doprowadzić nawet do upadku firmy. I wtedy może nie mieć znaczenia fakt, że firma jest rentowna.

Błędne koło

Firma, która ma kiepską płynność finansową i przestaje płacić swoje rachunki na czas, może wpaść w błędne koło. Dostawca, który przez dłuższy czas nie otrzymuje zapłaty, zwróci się do sądu, otrzyma nakaz zapłaty, po czym uda się do komornika. Kiedy wieść się rozniesie, pozostali dostawcy czekający na swoje pieniądze zaczną ustawiać się w kolejce. Inni dostawcy zaczną żądać płatności gotówkowych za nowe dostawy, co może przełożyć się na brak surowców i zatrzymanie produkcji, a to z kolei oznacza zmniejszony przychód i zysk.

Zmycie stempla „nierzetelny płatnik” może trwać naprawdę długo. Zdolność do spłaty zobowiązań to być albo nie być dla firmy.

To prawda, że nie opłaca się trzymać większej ilości pieniędzy, zwłaszcza gotówki w kasie (ale także środków na rachunku bankowym), w czasie gdy oprocentowanie jest niskie. Ten brak opłacalności kompensowany jest jednak przez poczucie bezpieczeństwa, jakie zapewnia rezerwa środków pieniężnych. Gdy pojawią się nieprzewidziane wydatki, może ona zadziałać jak koło ratunkowe.

Różne formy działalności

Technika sporządzania budżetu środków pieniężnych różni się nieco w zależności od formy działalności gospodarczej. Na przykład spółka z o.o. jest osobą prawną i podmiotem podatkowym. Oznacza to, że sama spółka (tzn. nie wspólnicy) ma obowiązek składania deklaracji podatkowych i zapłaty podatku. Z zasady firmy płacą podatek dochodowy od osób prawnych co miesiąc. Podatek ten należy uwzględnić w budżecie środków pieniężnych.

W spółce cywilnej i indywidualnej działalności gospodarczej właściciele płacą podatek od osób fizycznych. W budżecie środków pieniężnych należy ująć pobrania pieniędzy z firmy dokonywane przez właścicieli na cele prywatne (wypłaty własne), czyli na pokrycie wynagrodzenia, składek ubezpieczeniowych i zaliczki na podatek dochodowy.

W spółkach kapitałowych wynagrodzenie wspólnika stanowi koszt firmy (jeśli jest on zatrudniony w spółce na umowę o pracę). Wynagrodzenie to musi zostać ujęte w budżecie środków pieniężnych, podobnie jak składki ubezpieczeniowe i zaliczka na podatek dochodowy, które trzeba odprowadzić od tego wynagrodzenia w kolejnym miesiącu.

W przypadku indywidualnej działalności gospodarczej i spółki cywilnej dochód firmy (przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu) musi pokryć również wynagrodzenia, składki ubezpieczeniowe i zaliczkę na podatek dochodowy właścicieli. W budżecie środków pieniężnych należy uwzględnić comiesięczne pobrania pieniędzy (wypłaty własne) z firmy dokonywane przez właścicieli właśnie na ten cel.

Koniecznie w rozbiciu na miesiące

Budżet przychodów i kosztów często sporządza się w ujęciu rocznym, bez podziału na poszczególne miesiące. W przypadku budżetu środków pieniężnych to nie wystarczy. Nie ma znaczenia fakt, że firma będzie miała wystarczającą ilość pieniędzy za rok, jeśli już po pierwszych czterech miesiącach w budżecie zrobi się dziura. Dlatego budżet środków pieniężnych należy sporządzić w rozbiciu na miesiące. W przedsiębiorstwach o dużej sezonowości sprzedaży wielkość przychodów i zysku jest zmienna w poszczególnych miesiącach. Przepływy pieniężne są często jeszcze bardziej dynamiczne; dotyczy to również przedsiębiorstw, w których poziom zysku jest mniej więcej jednakowy w poszczególnych miesiącach roku. Ma to duży wpływ na płynność finansową firmy.