Przestępstwa gospodarcze - raport 2011

Przeczytaj także: Przestępstwa gospodarcze - raport 2009

„Polska zbliża się pod względem profilu przestępczości gospodarczej do świata, natomiast oddala od Europy Środkowo-Wschodniej. Wyjątkiem jest naruszenie praw własności intelektualnej i nadużycia podatkowe, których występowanie jest u nas wciąż dużo częstsze niż w innych krajach. W obu przypadkach przyczyn należy upatrywać m.in. w społecznym przyzwoleniu dla takich zachowań oraz braku świadomości społecznej, że np. wykorzystywanie mienia służbowego do celów prywatnych czy piractwo są naruszeniem” – podkreśla Dariusz Cypcer, Dyrektor w zespole Usług Forensic PwC. „Ciekawym przypadkiem jest także korupcja, która pod względem zarówno wykrywalności jak i percepcji społecznej na temat skali tego zjawiska, również w ostatnich dwóch latach zbliżyła nas do tendencji światowych”.

13% respondentów w Polsce i prawie 10% na świecie ocenia poniesione straty mierzalne na ponad 5 mln USD. Warto podkreślić fakt, że w Polsce wielkość strat z tytułu przestępstw uległa w porównaniu z 2009 r. „przesunięciu” w kierunku strat o niższych wartościach - podobnie jak w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i na świecie.

Oprócz mierzalnych strat przedsiębiorcy ponoszą również koszty, których wartość trudno oszacować. Jako najbardziej dotkliwe polscy respondenci wskazują: negatywny wpływ na morale pracowników (36% wskazań respondentów), na reputację i markę (19%) oraz na relacje biznesowe (16%).
Kim są sprawcy nadużyć?

Jak wynika z badania PwC, w przypadku aż 42% przestępstw - wskazanych przez respondentów w tegorocznej ankiecie - popełniły osoby pochodzące z wewnątrz firmy, co jest znaczącą zmianą w porównaniu z 26% w 2009 r. W 2011 r. byli to najczęściej przedstawiciele kadry kierowniczej średniego i wyższego szczebla (69% nadużyć wewnętrznych). Jako sprawców nadużyć z zewnątrz organizacji firmy najczęściej wskazywały: klientów (47%), agentów lub pośredników (18%) oraz dostawców (12%).
W związku z rosnącą skalą przestępstw wewnętrznych polskie firmy w 2011 r. zaostrzyły sankcje wobec pracowników będących sprawcami nadużyć. Aż 77% poszkodowanych organizacji podjęło decyzję o zwolnieniu pracownika, który popełnił nadużycie (w 2009 r. jedynie 48% firm podjęło taką decyzję). Natomiast ponad połowa firm zdecydowała się na kroki prawne poprzez: wszczęcie sądowego postępowania cywilnego wraz z egzekucją lub zawiadomienie organów ścigania (w 2009 r. 42% firm podjęło taką decyzję).

Przestępstwa popełnione przez sprawców z zewnątrz organizacji spotykały się z mniej surowymi konsekwencjami niż w przypadku sprawców wewnętrznych. W 2011 r. aż 6% organizacji, które ucierpiały w wyniku nadużycia ze strony sprawcy zewnętrznego nie wyciągnęło wobec niego żadnych konsekwencji, podczas gdy w 2009 r. wszystkie poszkodowane organizacje podjęły działania wobec sprawców z poza firmy. Ponadto w 2011 r. przedsiębiorstwa rzadziej niż dwa lata wcześniej rezygnowały z współpracy z nieuczciwym partnerem - w 2009 r. krok ten podjęło 68% organizacji dotkniętych nadużyciem, a w 2011 r. już tylko 53%.