Rynek pracy w Polsce III kw. 2011

Przeczytaj także: Dojazdy do pracy w 2010 roku

Do zmniejszenia liczby ofert pracy z UP w październiku przyczynił się głównie dalszy spadek liczby miejsc subsydiowanych ze środków Funduszu Pracy lub funduszy unijnych (o 14,0% m/m sa). W tzw. „rynkowym” komponencie popytu na pracę odnotowany wyraźnie mniejszy spadek (o 2,2% m/m sa). Dane od początku roku – mimo krótkookresowych wahnięć – wskazują raczej na stagnację w zakresie odbudowywania popytu na pracę ze strony pracodawców.

Wykorzystanie czynnika pracy w procesach produkcyjnych

Zaobserwowane w 3q2011 dalsze niewielkie wyhamowanie wzrostu PKB (do 4,2% w 3q2011 wobec 4,3% r/r w 2q2011) oraz przyśpieszenie dynamiki inwestycji (również w SP) przełożyło się na pierwsze od 2 lat zmniejszenie wykorzystania mocy produkcyjnych. W ujęciu sektorowym niewielki spadek wykorzystania mocy produkcyjnych nastąpił w przemyśle i usługach. Wzrost wykorzystania mocy produkcyjnych widoczny był w budownictwie i przedsiębiorstwach eksportujących.

Proces ten pociągnął za sobą zmniejszenia intensywności wykorzystania czynnika pracy - liczba godzin przepracowanych w tygodniu obniżyła się wg BAEL w 3q2011 o ok. 0,8% r/r sa. Dynamika łącznego przepracowanego czasu obniżyła się do -0,25% r/r sa (wobec 0,9% r/r sa w 2q2011), na co istotny wpływ miało przede wszystkim obniżenie dynamiki liczby pracujących.

W 3q2011 podobnie jak w poprzednim kwartale wzrosła liczba umów na czas nieokreślony – ich dynamika uległa zwiększeniu z 1,1% r/r sa w 2q2011 do 1,7% r/r sa w 3q2011. Natomiast w przypadku umów na czas określony dynamika zmniejszyła się z 0,8% r/r sa w 2q2011 do -1,9 % r/r sa w 3q2011 – znalazło to odzwierciedlenie w zmniejszeniu dynamiki liczby pracujących w BAEL ogółem. Spadek dynamiki umów na czas określony związany może być z przypadającym na dzień 31.12.2011 wygaśnięciem niektórych przepisów pakietu antykryzysowego, w szczególności zaś regulacji, która czasowo znosiła dopuszczalny limit umów zawieranych na czas określony. Jednocześnie kolejny kwartał z rzędu obserwowany jest wzrost liczby umów zawieranych na stałe, co zważywszy na obniżenie prawdopodobieństwa znalezienia zatrudnienia w 3q2011, może sugerować zwiększenie liczby umów czasowych przedłużanych na czas nieokreślony.

Oczekiwane zmiany zatrudnienia

Wyniki ostatniego Badania koniunktury NBP wskazują na dalsze zmniejszenie popytu na pracę zgłaszanego przez przedsiębiorstwa.

Wskaźnik ilustrujący plany przedsiębiorstw dotyczące zatrudnienia obniżył się 4q2011 i drugi kwartał z rzędu przyjmował ujemną wartość (niewielka przewaga spadków zatrudnienia nad jego wzrostem). Jednak nadal utrzymuje się on powyżej swojej średniej długookresowej.

Zwiększanie zatrudnienia przewidywały w 4q2011 firmy w bardzo dobrej sytuacji, oczekujące wzrostu produkcji, planujące wzrost eksportu bądź realizujące inwestycje. Natomiast prognozy zatrudnienia dla przedsiębiorstw o niskim wykorzystaniu mocy produkcyjnych, przewidujących spadek produkcji lub zmniejszenie popytu uległy dalszemu obniżeniu – przedsiębiorstwa te najczęściej przewidywały spadki zatrudnienia.

Wzrost zatrudnienia w 4q2011 deklarowały przedsiębiorstwa z przewagą kapitału zagranicznego. Redukcje zatrudnienia zapowiadały nadal firmy z sektora publicznego i krajowe przedsiębiorstwa prywatne.

W ujęciu branżowym pogorszeniu uległy prognozy dotyczące zatrudnienia w usługach, przy czym odsetek przedsiębiorstw deklarujących zwolnienia był zbliżony do odsetka firm planujących zatrudniać. W przemyśle i budownictwie prognozy wprawdzie poprawiły się, jednak nadal przeważają podmioty przewidujące w 4q2011 konieczność redukcji personelu.

Wciąż bardziej optymistyczne przedstawiają się prognozy zatrudnienia dla MŚP niż dla przedsiębiorstw dużych – z wyjątkiem największych przedsiębiorstw (zatrudniających co najmniej 2000 osób), w których przewidywany jest wyraźny wzrost zatrudnienia.

Mimo dalszego pogorszenia planów dotyczących zatrudnienia, przedsiębiorstwa planowały umiarkowany wzrost wynagrodzeń w 4q2011. Zgodnie z wynikami badań podwyżki obejmą jednak mniejszy odsetek ogółu zatrudnionych niż w 3q2011.