Rozwój przedsiębiorczości 2005-2009

Przeczytaj także: Rozwój przedsiębiorczości 2005-2010

Celem przeprowadzonych prac było dokonanie oceny kierunków oraz dynamiki rozwoju polskich przedsiębiorstw i na tej podstawie wyodrębnienie z całej badanej zbiorowości tych jednostek, które charakteryzowały się najszybszym tempem wzrostu, a więc – zgodnie z przyjętą definicją – najbardziej przedsiębiorczych. Dla tak określonej grupy podmiotów zaprezentowano wybrane wyniki z prowadzonej przez nie działalności, porównując je z wynikami uzyskiwanymi przez inne przedsiębiorstwa, w tym charakteryzujące się wolniejszym wzrostem, stabilne i spadkowe.

Liczba podmiotów i struktura zbiorowości według kierunków i tempa rozwoju
W każdym z trzech wyróżnionych trzyletnich okresów, w całej zbiorowości obejmowanej rocznymi badaniami SP przeważały jednostki zaliczone do dwóch grup podmiotów, w których odnotowano przyrost przychodów. Przeważający był przy tym udział przedsiębiorstw wzrostowych, które w 2007 r. stanowiły 29% całej populacji wobec 12% rozwijających się najbardziej dynamicznie przedsiębiorstw szybkiego wzrostu. W ślad za utrzymującą się dobrą sytuacją gospodarczą, w końcu drugiego z analizowanych okresów tj. w 2008 r. udziały te zwiększyły się odpowiednio do 31% i 13%, ale już rok później tendencja ta uległa zahamowaniu. W znacznie większym stopniu dotyczyło to przedsiębiorstw szybkiego wzrostu (spadek udziału poniżej 9% wobec 28% dla drugiej grupy jednostek wzrostowych). Wyodrębnione w badaniu dodatkowo nowe przedsiębiorstwa szybkiego wzrostu (tzw. gazele) w 2009 r. stanowiły niespełna 1% całej zbiorowości przedsiębiorstw, które złożyły za ten rok sprawozdanie SP.

Odwrotne kierunki zmian obserwowano w dwóch wyróżnionych grupach przedsiębiorstw, w których zmniejszała się wartość uzyskiwanych przychodów. Ich udział w całej zbiorowości przedsiębiorstw aktywnych obniżył się w 2008 r. w stosunku do 2007 r., po czym rok później znacząco zwiększył, kształtując się na poziomie 4% w odniesieniu do przedsiębiorstw szybkiego spadku i 14% dla jednostek schyłkowych.

Mniejsze różnice obserwowano w grupie podmiotów stabilnych, stanowiących w kolejnych latach analizowanego okresu od 12% do 15% wszystkich aktywnych jednostek o liczbie pracujących 10 i więcej osób.

Należy zaznaczyć, iż opisane wyżej tendencje odnośnie udziału badanych zbiorowości w populacji przedsiębiorstw aktywnych (tj. wzrost udziału przedsiębiorstw spadkowych i zmniejszenie udziału przedsiębiorstw szybkiego wzrostu) są zgodne z obserwowaną w analizowanym okresie zmianą koniunktury gospodarczej.
Podobne relacje pomiędzy pięcioma wyróżnionymi grupami odnotowano analizując samą zbiorowość panelową, którą dla pierwszego okresu tworzyło 30379 przedsiębiorstw, dla drugiego – 32175, a dla trzeciego – 34221 podmiotów.

Charakterystyczne były też dla tej zbiorowości kierunki zmian udziału każdej z wyróżnionych pięciu grup w kolejnych omawianych okresach, zaobserwowane dla całej populacji podmiotów aktywnych. Udział przedsiębiorstw szybkiego wzrostu okazał się przy tym najwyższy w budownictwie, przy jednoczesnym bardzo znaczącym jego spadku w ostatnim okresie (z 40% w 2008 r. do 21% w 2009 r.). W przemyśle, handlu i transporcie do przedsiębiorstw szybkiego wzrostu zaliczono w ostatnim okresie co dziesiąty podmiot (wobec 16%-18% w poprzednim okresie), co oznacza odsetek niższy od przeciętnego w całej analizowanej grupie panelowej.

Najbardziej znaczącą grupę w każdym z obszarów gospodarki stanowiły jednostki wzrostowe, stanowiące w 2009 r. od 35% w budownictwie do 43% w handlu.