Rozwój przedsiębiorczości 2005-2009

Przeczytaj także: Rozwój przedsiębiorczości 2005-2010

Udział przedsiębiorstw będących w najtrudniejszej sytuacji, w których tempo spadku przychodów było najwyższe, zwiększył się w trzecim okresie najsilniej w budownictwie (do blisko 8% wobec 3% w 2008 r.) i przemyśle (odpowiednio 6% i 3%). We wszystkich obszarach gospodarki w 2009 r. znaczący był też wzrost udziału przedsiębiorstw schyłkowych, przy czym tempo tego wzrostu okazało się też najwyższe w budownictwie (z 10% do 21%) i przemyśle (z 15% do 25%). Relatywnie najmniej przedsiębiorstw spadkowych odnotowano w ostatnim okresie w handlu: grupę podmiotów szybkiego spadku stanowiło 4% jednostek, a przedsiębiorstw schyłkowych – 19%.

W każdym z wyróżnionych czterech obszarów gospodarki najmniejsze różnice w liczbie przedsiębiorstw odnotowano w kolejnych okresach w grupie przedsiębiorstw stabilnych. W 2009 r. ich udział zwiększył się wprawdzie najbardziej w budownictwie (z 12% do 16%), ale był on najniższy w porównaniu z pozostałymi obszarami. Najwyższy poziom osiągnął on w handlu (blisko 24%).

Wyodrębnione na potrzeby badania grupy przedsiębiorstw wzrostowych, stabilnych i spadkowych charakteryzowała też odmienna struktura według wielkości zaliczonych do nich podmiotów Wielkość tę określono na podstawie liczby osób pracujących w badanych jednostkach, dzieląc każdą z grup na przedsiębiorstwa małe (do 49 pracujących), średnie (50-249 pracujących) i duże (250 i więcej pracujących). W ślad za dominacją w całej badanej populacji małych i średnich przedsiębiorstw, w każdej z grup stanowiły one najwyższy odsetek, ale różnił się on znacząco w odniesieniu do przedsiębiorstw charakteryzujących się odmiennym kierunkiem i tempem rozwoju. W 2009 r. w grupie przedsiębiorstw szybkiego wzrostu tylko co drugi podmiot był małym podmiotem (mimo systematycznego wzrostu tego udziału w stosunku do dwóch poprzednich lat), 39% stanowiły jednostki średnie, a 12% – duże. W grupie najszybciej rozwijających się nowych przedsiębiorstw (gazel) małe przedsiębiorstwa stanowiły 48%, średnie – 43%, a duże – 9%. W pozostałych grupach małe jednostki przeważały nad podmiotami pozostałych dwóch klas, a udział średnich i dużych podmiotów był niższy niż w grupie najszybciej rozwijających się przedsiębiorstw. Wśród jednostek wzrostowych małe jednostki stanowiły w 2009 r. 54% wobec 38% średnich i 8% dużych. W grupie przedsiębiorstw określanych jako stabilne udział małych podmiotów był jeszcze wyższy, osiągając w 2009 r. 60%, przy jednoczesnym 34% udziale podmiotów średnich i 6% – dużych. Na grupę przedsiębiorstw schyłkowych składało się 64% jednostek małych, 31% – średnich i tylko 5% – dużych, natomiast wśród podmiotów szybkiego spadku jednostki małe stanowiły już ¾ całej grupy, średnie – 21%, a duże – 4%.

Wyniki z działalności

W pierwszym – pilotażowym – badaniu przedsiębiorczości dla analizy porównawczej wyników uzyskanych w kolejnych trzech wyróżnionych okresach przez przedsiębiorstwa wzrostowe, stabilne i spadkowe ogółem oraz w poszczególnych obszarach gospodarki wybrano następujące mierniki:

• przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i usług,
• wskaźnik rentowności obrotu brutto,
• wartość dodaną,
• środki trwałe,
• nakłady inwestycyjne na środki trwałe,
• inwestycje krótkoterminowe,
• liczbę pracujących.

W kolejnych trzech rozpatrywanych okresach kierunek zmian przychodów uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa szybkiego wzrostu był odzwierciedleniem kierunku zmian liczby podmiotów zaliczanych do tej grupy. W 2008 r. wartość przychodów wzrosła o 11%, przy 19% wzroście zbiorowości. Znacznie szybszy wzrost liczby podmiotów skutkował tym, że przeciętnie na jeden podmiot przychody ze sprzedaży obniżyły się ze 104 mln zł w 2007 r. do 94 mln zł w 2008 r. W 2009 r. przychody uzyskane przez przedsiębiorstwa szybkiego wzrostu obniżyły się o 34% (przy zbliżonym tempie spadku liczby jednostek), pozostając w konsekwencji w przeliczeniu na jeden podmiot na poziomie zbliżonym do odnotowanego rok wcześniej.