Polskie górnictwo musi sprostać wymaganiom rynku

Przeczytaj także: Polskie górnictwo węgla kamiennego coraz mniej konkurencyjne

Polskie spółki górnicze należą do największych przedsiębiorstw wydobywczych w Unii Europejskiej. Zasadniczo trendy światowego górnictwa znajdują odzwierciedlenie w procesach zachodzących w Polsce. U nas, podobnie jak w innych krajach, można obserwować olbrzymią presję kosztową przejawiającą się w gwałtownie rosnących kosztach spółek wydobywczych, zdecydowane naciski regulacyjne wobec branży, duże wahania cen, jak również problemy związane z niedoborem odpowiednich fachowców. Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed sektorem wydobywczym w Polsce i na świecie są wzrastające koszty eksploatacji surowców. W niektórych regionach opłaty za wodę, transport i energię stanowią nawet 82 % ceny wydobycia. W naszym kraju na przestrzeni ostatnich lat wydatki związane z produkcją węgla wzrosły o ponad 26% przy spadku wydobycia o ponad 25%. Ich struktura pozostaje jednak na zbliżonym poziomie – od wielu lat największy udział w produkcji węgla mają koszty stałe, a przede wszystkim koszty pracy. Nakłady na wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia stanowią około połowy wszystkich wydatków. Odpowiednio 17% i 18 % stanowią usługi obce (w tym głównie usługi remontowe, wiertniczo górnicze, odmetanowania oraz wynajmu maszyn górniczych) oraz zużycie materiałów i energii.

Zwiększanie wydobycia węgla kamiennego wiąże się w Polsce z koniecznością zagospodarowania nowych złóż lub schodzeniem w głąb ziemi w już istniejących kopalniach, co wymaga dodatkowych nakładów inwestycyjnych. Wysoki poziom wydatków stałych i rosnące koszty sprawiają, iż nadal głównym priorytetem pozostaje zarządzanie kosztami - wymaga to wdrażania długoterminowych metod optymalizacji i racjonalizacji. W ostatnim okresie zaobserwować można dążenie do zwiększania efektywności pracy oraz efektywnego wykorzystania maszyn. Sektor górniczy zapowiada inwestycje związane z budowaniem elektrowni oraz zwiększenie zagospodarowania metanu do celów energetycznych, a także wzrost zagospodarowania odpadów poprodukcyjnych.

Ceny węgla i miedzi na świecie są pochodną kosztów wydobycia i popytu na te surowce. Przy wzrastających kosztach produkcji i zmieniającej się sytuacji na światowych rynkach występują duże wahania. Ten trend utrzyma się – w obecnych warunkach gospodarczych trudno jest trafnie przewidywać koniunkturę i z wyprzedzeniem planować do niej strategię biznesową. Rozwiązaniem, które w czasach niepewności, próbują stosować polskie firmy są długoterminowe umowy. Nie są one jednak wolne od wad – gdyż w sytuacji dobrej koniunktury spółki węglowe nie osiągają wysokich cen rynkowych za sprzedawany węgiel.

„Sytuacja na globalnych rynkach ma wpływ na Polskę, gdyż od kilku lat jesteśmy importerem netto węgla, ponieważ polskie zasoby nie są wystarczające do pokrycia krajowego zapotrzebowania. Dodatkowo, na zmienność cen węgla wpływ mają również koszty transportu oraz ceny paliw alternatywnych, takich jak gaz. Z pewnością na ceny paliw energetycznych wpłynęłoby rozpoczęcie wydobycia na skalę przemysłową w Polsce dużych zasobów gazu łupkowego.” – mówi Tomasz Konik, Partner w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte