Współczesne systemy emerytalne na świecie

Przeczytaj także: Emeryci radzą: czas zacząć oszczędzanie na emeryturę

Jeszcze zanim wybuchł europejski kryzys zadłużenia ekonomiści przestrzegali przed tykającą „bombą emerytalną”, jaka zagraża unijnym krajom. Rozbroić ją jest niezwykle trudno, a wprowadzane reformy są w stanie jedynie ograniczyć zasięg eksplozji oraz w najlepszym wypadku odłożyć ją w czasie o jedną, dwie dekady. „Załamanie finansowe z 2008 roku wystawiło systemy ubezpieczeń społecznych na historyczną próbę. Własne, prywatne zabezpieczenie jest kluczowe dla utrzymania odpowiedniego standardu życia, zwłaszcza w starzejących się społeczeństwach”, pisali w raporcie z 2011 roku eksperci Deutsche Bank Research.

Głośne badanie, przeprowadzone na zlecenie Europejskiego Banku Centralnego przez naukowców z Uniwersytetu we Freiburgu w 2009 roku wskazywało, że 19 krajów Unii Europejskiej posiadało w sumie aż 30 bilionów euro zobowiązań związanych z państwowymi systemami emerytalnymi. To aż pięć razy więcej niż ich ówczesny dług publiczny razem wzięty. Tylko Niemcy i Francja miały odpowiednio 7,6 bln i 6,7 bln euro zobowiązań – wynika z raportu cytowanego przez tygodnik „Business Week”.

– Nieuchronne zmiany demograficzne i związana z nimi niepewność co do przyszłej wydolności systemów ubezpieczeń społecznych są jednymi z największych wyzwań politycznych i gospodarczych współczesnego świata – mówi Jacek Buczyński, analityk Deutsche Bank PBC. – Niezależnie od tego, czy rządom uda się przezwyciężyć ten problem, każdy obywatel Unii Europejskiej powinien zdawać sobie z niego sprawę i próbować zabezpieczyć się przed jego konsekwencjami na własną rękę. Jednym ze sposobów jest dodatkowe oszczędzanie na czas swojej emerytury – dodaje.

Ekonomiści Deutsche Bank Research wskazują, że chociaż kapitałowe programy emerytalne są wrażliwe na szoki związane ze zmiennością rynków, w perspektywie nadchodzących zmian demograficznych oferują atrakcyjne zwroty z inwestycji, a dodatkowo pozwalają dywersyfikować ryzyko. Oszczędzane w prywatnym sektorze pieniądze w przeciwieństwie do publicznych systemów, które zmuszone są do inwestycji w lokalne rynki akcji albo obligacje, lokowane są w różnorodne papiery wartościowe na poziomie globalnym. Dzięki temu w długim okresie mogą osiągać wyższe i bardzo stabilne zyski. Międzynarodowa dywersyfikacja ryzyka dodatkowo zabezpiecza aktywa przed ewentualnymi zakusami rządów, których sytuacja finansowa nie jest pewna i nie wiadomo, jak w przyszłości będą chciały radzić sobie z problemem deficytu, podkreślają eksperci Deutsche Bank Research.

Deutsche Bank Research: kryzys zaognia stary problem

„Problem zadłużenia strefy euro jest zaogniony przez obciążenia repartycyjnych systemów emerytalnych, które nieuchronnie rosną wraz ze starzeniem się społeczeństw” – przestrzegają eksperci Deutsche Bank Research w raporcie poświęconym europejskim systemom emerytalnym.

Zgodnie z wyliczeniami Komisji Europejskiej obecnie w Unii Europejskiej na jednego emeryta przypada około czterech osób w wieku produkcyjnym. Za 40 lat już mniej niż dwie osoby będą musiały udźwignąć ten sam finansowy ciężar. KE przewiduje, że wydatki na emerytury w strefie euro zwiększą się z 11 proc. PKB w 2008 do 13,8 proc. w 2060. Największe obciążenia demograficzne wystąpią w większości krajów między 2025, a 2040 rokiem. Niektóre kraje, m.in. Hiszpania i Grecja, doświadczą tych problemów już w tej dekadzie. Ich wydatki rządowe na emerytury miałyby wzrosnąć do 2060 roku dwukrotnie i osiągnąć między 24 a 15 proc. PKB.