Sektor MŚP: ocena IV kw. 2011 i prognoza I kw. 2012

Przeczytaj także: Koniunktura gospodarcza wg MŚP IV kw. 2011

Wskaźnik KERNA, w tym kwartale, rejestrujący kierunek nastrojów w MŚP w Polsce spadł do minus 74 pkt (skala +100 do -100). Czy może być jeszcze gorzej? Teoretycznie tak, bo odsetek oceniających pozytywnie, to co dzieje się w krajowej gospodarce topnieje w oczach i obecnie już tylko 4 proc. przedsiębiorców mówi, że gospodarczo „idziemy ku lepszemu”. Żeby to zobrazować: na 600 losowo zapytanych przedsiębiorców z całej Polski, reprezentujących rozmaite branże, tylko 26 postrzega dokonujące się gospodarcze zmiany, jako pozytywne. Dla porównania, w 2010 i 2011 roku, również na początku roku, kiedy tradycyjnie wszystko drożeje, a paliwa też nie taniały, odsetek optymistów był sto procent wyższy, niż teraz i przekraczał 11-12 proc. badanych. W tym kontekście nie dziwią statystyki podane przez GUS, że w całym 2011 roku o 13,9 proc. r/r spadł odsetek chętnych do prowadzenia własnej firmy. Liczba nowo rejestrowanych podmiotów w 2011 roku wyniosła tylko 346 tys. Analiza danych GUS o wyrejestrowaniach firm dopełnia obraz panującego klimatu w firmach. Liczba podmiotów wyrejestrowanych wyniosła 383,6 tys., o 61,4 proc. więcej w ujęciu rocznym.

O tym, że będzie gorzej badani przez nas przedsiębiorcy mówili już w trzecim kwartale ubiegłego roku, jak i rok temu, kiedy wystawiono rządowi Donalda Tuska po raz pierwszy ‘żółtą kartkę’. Także w badaniach NBP – o czym pisaliśmy – duzi przedsiębiorcy podkreślali, że końcówka roku będzie ciężka. W przypadku sektora MŚP wpływ na fatalne nastroje miała nie tylko ogólna niepewność i nerwowość na rynkach. Instytut Keralla Research ocenia, że główną rolę w spadkach nastrojów zaczęły odgrywać realne problemy z finansowaniem działalności. Przypomnijmy, że to właśnie w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw w IV kwartale 2011 r. niemal wszystkie banki dokonały zaostrzenia swojej polityki kredytowej. Nie zmieniono natomiast procedur przyznawania kredytów firmom dużym. Ze względu na założone wyższe ryzyka tylko sektorowi MŚP podwyższono więc marże i zaostrzono warunki dotyczące wysokości udzielanych kredytów oraz czasu kredytowania. Tego typu zmiany miały miejsce po raz pierwszy od początku 2010 roku. Obecnie otrzymanie finansowania zewnętrznego jest i droższe i trudniejsze. Zastosowany ‘gorset finansowy’ nałożony na MŚP, powoduje więc, że niejedna firma boryka się lub będzie miała problemy z terminowym spłacaniem rat i finansowaniem.

Prawdopodobnie to również dlatego, odpowiadając dziś na pytanie o kryzys, przedsiębiorcy nie podzielają ocen wielu komentatorów, a w tym samego rządu. Zapytaliśmy przedsiębiorców wprost, jak wynika z ich doświadczeń, jako szefów firm, czy w ogóle zasadne jest by mówić o kryzysie w naszym kraju? Okazuje się, że łącznie 60 proc. badanych uważa, że w Polsce mamy kryzys. Przy czym 32,8 proc. przedsiębiorców jest tego zdecydowanie pewna, a 27,8 proc. twierdzi, że „raczej mamy kryzys” . Przedsiębiorcy nie mają też nadziei na szybką poprawę sytuacji ekonomicznej Europy i świata. Połowa ocenia, że dopiero w 2014 rok lub dalej można się spodziewać lepszej kondycji ekonomicznej gospodarek. Wyjścia z kryzysu Europy i świata w tym roku spodziewa się jedynie 8 proc. badanych.

Zapytaliśmy również przedsiębiorców, czy ich zdaniem rząd może czy nie może wspierać gospodarkę wpływając na ceny paliw? Okazało się, że ponad 80 proc. przedsiębiorców uważa, że rząd ma realny wpływ na ceny paliw. Nie udało się więc rządowi przekonać właścicieli MŚP, że wyłącznym ‘winowajcą’ radykalnych zwyżki cen są wahania kursów walut i inne czynniki zewnętrzne, niezależne.