Europa: wydarzenia tygodnia 10/2012

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 9/2012

• Według Eurostat-u tempo wzrostu gospodarczego w strefie euro spadło w czwartym kwartale o 0,3 proc.r/r.(przy wzroście całorocznym na poziomie 0,7 proc. r/r). Według przewidywań Komisji Europejskiej PKB w 2012 roku 17 państw strefy zmniejszy się o 0,3 proc.
• EBC pozostawił na dotychczasowym poziomie główna stopę procentową (1 proc.). Obniżył też prognozy wzrostu na ten rok dla krajów strefy euro do 0,1 proc. w 2012 i 1,1 proc. w 2013. Prognozuje też inflację na poziomie 2,4 proc. w 2012 roku i 1,6 proc. w 2013.
• Deficyt budżetowy Hiszpanii osiągnął w ubiegłym roku 8,5 proc. PKB (wcześniej rząd zobowiązał się do 6 proc.). W 2012 roku, zgodnie z zobowiązaniem wynikającym z procedury nadmiernego deficytu, Hiszpania powinna go zredukować deficyt poniżej 4,4 proc. PKB. Obecny rząd prognozuje tegoroczny na poziomie 5,8 proc. PKB.
• W 2012 roku gospodarka Grecji skurczyła się o 6,8 proc., a w grudniu bezrobocie wzrosło do 21 proc. By obniżyć deficyt przez ostatnie dwa lata rząd w Atenach ciął wydatki i podnosił podatki. Pensje w sektorze publicznym spadły już o 30 proc. nie jest to koniec. Grecja jest w recesji, jest deficyt sektora finansów publicznych i w dalszym ciągu rośnie dług publiczny. Po restrukturyzacji ustalonej z MFW i KE dług publiczny Grecji powinien spaść do około 120 proc. PKB w 2020 r. Europa wybrała pompowanie pieniędzy w Grecję, niż pozwolić jej na bankructwo. Teraz Grecja otrzyma nową pomoc finansową - 130 mld euro, która będzie wypłacane w ratach do końca 2014 r.
• Unia Europejska postanowiła od tego roku włączyć linie lotnicze do systemu handlu emisją dwutlenku węgla - zgodnie z europejską polityką ograniczenia emisji tego gazu o 20 proc. do 2020 roku. Programem zostały objęte wszystkie linie korzystające z lotnisk we Wspólnocie. Jesli linie nie zastosują do nowych przepisów, czekają kary, w tym także zakaz korzystania z europejskich lotnisk. Decyzję oprotestowały Chiny i Indie, a także USA i kraje arabskie, zarzucając unijnej decyzji łamanie prawa międzynarodowego.W formie reakcji na tę decyzję Chiny zablokowały zakup airbusów przez swoje linie lotnicze
• Komisja Europejska w środę dała rządowi Węgier miesiąc na skorygowanie kontrowersyjnych ustaw dotyczących wieku emerytalnego sędziów oraz ochrony danych osobowych. Jeśli Węgry się nie dostosują, grozi im sprawa w Trybunale Sprawiedliwości UE. Jednocześnie KE postanowiła zawiesić trzecią procedurę o naruszenie prawa UE w sprawie ograniczenia niezależności banku centralnego, bo rząd Orbana wprowadził niezbędne poprawki.
• Od wybuchu greckiego kryzysu w 2009 roku Grecy wycofali z własnych banków 70 mld euro.
• Międzynarodowy Fundusz Walutowy odmówił rozmów z rządem Białorusi na temat przyznania pożyczki. Uzasadnił to polityką gospodarczą Mińska zbytnio oddaloną od wymagań MFW.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

EUROPEJSKA WALUTA, SPOJRZENIE NA NIEDAWNĄ PRZESZŁOŚĆ...

Europa i Euroland są w głębokim kryzysie i nie wiadomo czym on się skończy. Trudno dziś przewidzieć, jaki będzie skład UE i strefy euro w dają Europejska waluta ma już dziesięć lat. Na pewno jest to dobra okazja dla oceny mijającej dekady w życiu tej inicjatywy. To także okazja do zastanowienia się nad przyszłością strefy euro i jej waluty.

Po trzech latach przygotowań, od początku 2012 roku na rynek wprowadzono nową walutę. Na początek wydrukowano 15 mln banknotów i wybiło 52 mld sztuk monet. By w jak największym stopniu złagodzić perturbacje związane z wymianą walut, do banków nowe pieniądze spływały cztery miesiące przed początkiem wymiany. Euro zostało przyjęte jako waluta w krajach zamieszkiwanych przez ponad 300 mln osób i była to jak dotąd największa operacja wymiany pieniądza.

Koncepcja reformy na europejskim rynku walutowym nie była nowa, Już w latach sześćdziesiątych poszukiwano sposobu na ograniczenie wahań kursów wymiany. W centralizacji polityk monetarnych widziano wówczas sposób na rozwiązanie tego problemu. Dalsze prace nad rozwiązaniem tego problemu doprowadziło do powstania Europejskiego Systemu Walutowego w 1979 roku. W jego ramach stworzono ECU (European Currency Unit)-poprzednika euro. ECU nie było walutą w rozumieniu pieniądza rynkowego, służyło do rozliczania się w transakcjach międzynarodowych i jako rezerwy walutowe. Jego wartość bazowała na kursach początkowo 8, a potem 12 walut narodowych. Na pewnym etapie to rozwiązanie było zadowalającym sposobem na ustabilizowaniem europejskich walut.

W miarę pogłębiania współpracy gospodarczej okazało się, że przeszkodą w dalszym rozwoju jednolitego europejskiego rynku były także wysokie koszty transakcji pomiędzy państwami i wciąż istniejące wahania kursów. Pod koniec lat osiemdziesiątych specjalna komisja pod kierunkiem J. Delorsa przedstawiła koncepcję wprowadzenia w Europie unii monetarnej i walutowej.Realizację tej koncepcji rozpoczęto w połowie 1990 roku, na początek znosząc ograniczenia w przepływie kapitału pomiędzy członkami Unii i zacieśniając współpracę pomiędzy bankami centralnymi.

Kolejnym krokiem w kierunku europejskiej waluty było powołanie w 1992 roku Unii Gospodarczej i Walutowej oraz podpisanie traktatu z Maastricht. Zdefiniowano warunki (tzw. kryteria konwergencji), których spełnienie stwarzało możliwość przyjęcia kraju do Unii Walutowej. Dotyczyły one takich parametrów opisujących sytuację fiskalną kraju aspirującego do Unii Walutowej jak poziom inflacji, deficytu budżetowego, czy długu publicznego.

W 1994 powołano do życia Europejski Instytut Walutowy, który później przekształcono w EBC.Instytut miał za zadania wzmocnić koordynację polityk pieniężnych, w tym zapewnić kontrolę europejskiego systemu walutowego, a w dalszym etapie miał kierować przygotowywaniami do przyjęcia wspólnej waluty.

W 1998 roku Instytut przekształcił się w Europejski Bank Centralny, którego głównym celem jest prowadzenie polityki monetarnej w strefie euro. Równocześnie z dniem 1 stycznia 1999 wprowadzono ERM II, a jest to specjalny mechanizm, swoiste "przedszkole" przed wejściem kraju do strefy euro.

Oficjalny żywot zaczęło euro z początkiem 1999 roku, jednak do 2002 roku było walutą wirtualną. Było używane w bankowości, transakcjach elektronicznych czy podczas rozliczeń międzynarodowych. Dopiero z dniem 1 stycznia 2002 rozpoczęto wymianę pieniędzy i wprowadzono ją do obiegu na rynku konsumenckim.

W 1999 roku Unię Europejską tworzyło 15 krajów, lecz akces do strefy euro zgłosiło 11 państw.Jak wiadomo Wielka Brytania, Szwecja i Dania zdecydowały o utrzymaniu swojej waluty (chociaż Dania jest cały czas obecna w mechanizmie ERM II). Grecja w pierwszym podejściu przyznała, że nie może wejść do strefy euro, bo nie spełnia kryteriów konwergencji. Niestety po roku "skorygowała" swoje wyniki i po roku stała się członkiem strefy euro, a skutki tej operacji odczuwamy dziś. Dziś też Europa płaci słony rachunek za tą złą decyzję...

W kolejnych latach do strefy euro wstąpiły: Słowenia (2007), Cypr i Malta (2008), Słowacja (2009) i Estonia (2011). W światowym obrocie jest dziś ponad 890 mld euro, a na codzień walutą europejską posługuje się ok. 330 mln osób w 23 krajach (a więc w 17 państwach strefy euro, a także w Monako, San Marino i Watykanie oraz w trzech krajach, które samodzielnie przyjęły walutę, nie przystępując do Unii Gospodarczej i Walutowej).

Co prawda trudno dziś prognozować przyszłość strefy euro i przyszłość europejskiej waluty, to jednak W kolejce do strefy euro oficjalnie czeka dziś 6 krajów. Zobaczymy, czym ten eksperyment skończy się w niedalekiej przyszłości...

Pozycję, jaką uzyskała europejska waluta w świecie pokazuje układ sił w rezerwach walutowych na świecie (dane w procentach, wg stanu na III kwartał 2011 roku - wg MFW):
- dolar amerykański - 61,7 proc. wszystkich światowych rezerw
- euro - 25,7 proc.
- funt brytyjski - 3,9 proc.
- jen - 3,8 proc.
- frank szwajcarski - 0,1 proc.
- pozostałe - 4,8 proc.