Cyberstalking - prześladowcy w Internecie

Przeczytaj także: Zagrożenia w sieci 2010

W polskim kodeksie karnym zjawisko stalkingu zostało uregulowane przez ustawodawcę w artykule 190a:

• § 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• § 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
• § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
• § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

W odróżnieniu od przypadków nękania w świecie realnym, cyberstalker zostawia wiele więcej dowodów mogących być podstawą do skazania go. Zachowanie przez pokrzywdzoną/pokrzywdzonego logów, archiwum wiadomości, maili, SMS-ów czy bilingów wskazujących na uporczywą chęć nawiązania kontaktu przez stalkera pozwala na szybsze stwierdzenie winy i zastosowanie jednego z wyżej wymienionych paragrafów.

Jest bardzo istotne, by prawo regulowało tak ważne kwestie jak nękanie, zwłaszcza w dobie cyberprzestrzeni, gdzie miliony osób komunikuje się za sobą korzystając ze swoich prawdziwych nazwisk i innych danych osobowych. Niemniej jednak, nawet najbardziej surowe przepisy nie są w stanie w pełni ochronić przed cybelstalkerami (w tym konkretnym przypadku). Jedną z funkcji prawa karnego jest odstraszanie przed popełnieniem przestępstwa, jednak zaostrzanie przepisów nie zawsze idzie w parze ze zmniejszeniem przestępczości, a historia niejednokrotnie dawała na to dowody. Moim zdaniem równie ważna jest profilaktyka i nagłaśnianie tego zjawiska. Błędnym byłoby stwierdzenie, że ofiary są same sobie winne, ponieważ umieszczają za dużo informacji o sobie w Internecie. Wielu ludzi robi tak, bo po prostu nie jest w stanie przewidzieć skutków takiego zachowania.

Na wspomnianej konferencji w Toruniu jeden z opisywanych przypadków wywarł na mnie szczególne wrażenie. Był to opis sytuacji, w której prześladowana osoba nie radziła sobie z narastającą presją, konsekwencją czego było odebranie sobie życia. Wszystko zaczęło się od wpuszczenia do sieci przez prześladowcę wstydliwych dla ofiary zdjęć, a także podszywania się pod jej nazwisko. Tego typu wydarzenia są najbardziej dobitnym przykładem, jak bardzo cyberstalker może wpłynąć na życie drugiego człowieka i dosłownie z dnia na dzień je zrujnować.

Podsumowanie

Ofiarą cyberstalkera może paść każdy i po części od nas samych zależy, na jak wiele będzie on mógł sobie pozwolić. Umieszczanie prywatnych zdjęć z dostępem publicznym, poczucie anonimowości w sieci i nieprzewidywanie konsekwencji niektórych działań może doprowadzić nas do punktu, w którym osoby trzecie będą w stanie nas nękać i to nie siląc się przy tym na sztuczki hakerskie, mające na celu uzyskanie informacji. Pewne jest to, że nękanie w sieci to coraz częściej spotykane zjawisko i należy z nim walczyć. O dowody przemawiające na niekorzyść cyberstalkera jest dużo łatwiej niż w realnym świecie, ponieważ maile czy zapisy rozmów prowadzonych przy pomocy komunikatora są namacalnym świadectwem działalności prześladowcy. Osoby, które spotkały się z tym problemem powinny pamiętać, że nie są same i istnieje wiele organizacji, które pomagają nie tylko zwalczać cyberstalking, ale – co ważniejsze - udzielają wsparcia, zarówno od strony prawnej, jak i psychologicznej.

Maciej Ziarek