Świat: wydarzenia tygodnia 34/2012

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 33/2012

• Recesja w USA trwała od grudnia 2007 r. do czerwca 2009 r. Zakończyła się w połowie 2009 roku i od tego czasu dochód średniego gospodarstwa domowego w USA spadł o 4,8 proc. (po uwzględnieniu inflacji). Spadek ten był więc większy niż wówczas, gdy gdy recesja trwała (wówczas wynosił 2,6 proc.). Analitycy zwracają uwagę , że od początku recesji do dziś dochody średniego gospodarstwa domowego w USA (po uwzględnieniu inflacji) spadły o 7,2 proc., a od stycznia 2000 r. nawet o 8,1 proc. Z powodu spadku cen domów i mieszkań skurczyła się też wartość majątków Amerykanów (w ciągu zaledwie trzech lat, a więc od 2007 do 2010 roku, średnia wartość osobistych aktywów rodzin amerykańskich spadła o 39 proc.).
• Po 18 latach negocjacji Rosja przystąpiła do Światowej Organizacji Handlu. Dotąd była największą gospodarką pozostającą poza tym gronem. Od dziś jest 156 krajem należącym do WTO.
• Chiny wchodzą kapitałowo do Portugalii. Firma China Three Gorges zamierza przejmować farmy wiatrowe na terenie Portugalii, a także wybudować w Portugalii fabrykę turbin wiatrowych. Ostatnio poinformowano, że na nowe inwestycje w energetykę EDP otrzymała pożyczkę w wysokości 1 mld euro od China Development Bank. EDP to portugalska grupa energetyczna, do której należy spółka EDP Renewables, trzeci największy na świecie operator siłowni wiatrowych. Firma posiada swoje przedstawicielstwa m.in. w Polsce, Hiszpanii, Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Francji i Wielkiej Brytanii. EDP Renewables Polska obsługuje dwie farmy wiatrowe w Polsce.
• Toczy się gra wokół sposobu eksploatacji dużych złóż gazu odkrytych na izraelskim szelfie zawierają ok. 453 mld metrów sześc. gazu. Pozwoli to Izraelowi na zaspokojenie potrzeb krajowych i uruchomienie eksportu. Operatorem projektu Lewiatan jest spółka amerykańskiego koncernu Noble Energy, do której należy 39,66 proc. udziałów, a reszta udziałów należy do izraelskich firm - Delek Drilling i Avner Oil (po 22,67 proc.), oraz Ratio Oil Exploration (15 proc.). O uczestnictwo w tym przedsięwzięciu starają się rosyjski Gazprom i francuski Total. Dotychczasowi partnerzy w projekcie Lewiatan poszukują doświadczonego gracza do współfinansowania projektu, który ma doświadczenie także na rynku LNG.
• Świat z uwagą obserwuje przemiany polityczne w Egipcie. Nie mając alternatywy akceptuje ugruntowywanie władzy przez Bractwo Muzułmańskie. Obecnie Egipt zwrócił się do MFW z prośbą o pożyczkę w wysokości 4,8 mld USD. Tę sprawę omawiano podczas wizyty szefowej MFW Christine Lagarde w Kairze z prezydentem Mohamedem Mursim oraz premierem Hiszamem Kandilem. Z cała pewnością Egipt otrzyma te pieniądze jeszcze w tym roku.
• Rośnie liczba członków Federalnego Komitetu Otwartego Rynku (FOMC) którzy są zdania, że dodatkowa stymulacja monetarna gospodarki amerykańskiej będzie prawdopodobnie niedługo potrzebna, jeśli nie pojawią się widoczne oznaki przyśpieszenia wzrostu gospodarczego w USA.
• Według Międzynarodowej Rady ds. Zbóż (IGC) wielkość zbiorów kukurydzy i pszenicy w sezonie 2012-13 będzie o 26 mln ton mniejsza niż wcześniej prognozowano. To skutek suszy tak w USA, w Rosji i Chinach, a także na Bałkanach. Obecnie IGC przewiduje zbiory tych zbóż na poziomie 838 mln ton.
• Sąd w Kalifornii nakazał koncernowi Samsung zapłacenie koncernowi Apple odszkodowania w wysokości 1,051 mld USD za naruszenie praw patentowych. Rzecz idzie o innowacyjną technologię Apple'a wykorzystaną przy technologii iPhone'a i iPada. Apple domagał się 2,5 mld USD odszkodowania. Dzięki temu akcje Apple'a, pobiły rekord giełdowej wartości i koncern był wart 623 mld USD. Wcześniej sąd w Seulu w swoim werdykcie orzekł, że koncerny Apple i Samsung wzajemnie podkradały sobie opatentowane rozwiązania stosowane w smartfonach i tabletach. W Niemczech sąd zabronił ostatnio Samsungowi sprzedaży w Europie tableta Galaxy Tab 7.7, ale odrzucił wniosek Apple'a o podobny zakaz sprzedaży większego tableta Galaxy Tab 10.1N.
• Linie lotnicze Qantas Airways anulowały zamówienie na 35 Boeingów 787-9 wartości 8,5 mld USD. Powodem rezygnacji są wyniki są straty za rok zakończony 30 czerwca. Firma odłożyła także realizację zamówienia na Airbusy A380. Pewnym ratunkiem jest odszkodowanie, jakie musiał zapłacić Boeing za niezdolność do realizacji zamówienia na Dreamlinery w terminie zawartym w umowie. Przyczyną strat są niestabilne warunki na rynkach światowych, ceny paliwa.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ROSJA W WTO

Rosja od środy jest formalnie członkiem Światowej Organizacji Handlu. Zdaniem ekspertów to najpoważniejszy ruch w kierunku liberalizowania światowego handlu od dekady, kiedy szeregi organizacji zasiliły Chiny. – Zmiany będą stopniowe – prognozuje Iwona Wiśniewska, ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich. A to dlatego, że Rosja w ciągu kilku lat negocjacji wywalczyła sobie długie okresy przejściowe.

Negocjacje euroazjatyckiego imperium trwały rekordowo długo, bo 18 lat. W tym czasie Rosjanie dokonali wielu zmian w prawie i taryfach celnych, które ułatwiły im przystąpienie do Światowej Organizacji Handlu. Najpoważniejsza, czyli zmiana Kodeksu Celnego, została wprowadzona dwa lata temu – w lipcu 2010 roku.

– Niewątpliwie jest to krok w kierunku liberalizacji handlu z partnerami zagranicznymi. W związku z tym możemy się spodziewać wzrostu wymiany handlowej Rosji, a jednocześnie też wzrostu inwestycji do Rosji, bo członkostwo w WTO jest pewnym gwarantem spełniania standardów przez dane państwo – ocenia ekspertka Ośrodka Studiów Wschodnich w rozmowie z Agencją Informacyjną Newseria.

Federacja Rosyjska będzie musiała zmniejszyć cła importowe na szereg towarów oraz ograniczyć wsparcie państwa, m.in. dla rolnictwa. Jednak w czasie negocjacji Rosjanie zapewnili sobie również długie okresy przejściowe. Przykładowo ich rynek motoryzacyjny będzie objęty specjalnymi obostrzeniami i stopniowo otwierany przez siedem lat.

– W 2011 roku, kiedy jeszcze było negocjowane członkostwo, średnia ważona stawka celna w Rosji to było 10 proc., do 2018 roku powinna ją obniżyć do około 7,5 proc. Ale to nie same stawki celne są barierą w dostępie do rosyjskiego rynku, ale też i procedury. To, ile się stoi na granicy, jakie dokumenty na granicy są wymagane. To było jedną z ważniejszych barier dla naszych eksporterów, a nie same stawki celne – twierdzi Iwona Wiśniewska.

Na stopniowym otwieraniu rosyjskiego rynku najbardziej skorzystają firmy z Unii Europejskiej. W 2011 roku na Wschód wyeksportowały produkty i towary warte 108,4 mld euro (głównie samochody, telefony i leki), a Rosjanie dostarczyli do Europy dobra warte 199,5 mld euro (w tym głównie gaz za 154 mld euro).

Komisja Europejska szacuje, że z tytułu niższych ceł unijni eksporterzy zaoszczędzą rocznie około 2,5 mld euro.

– Unia Europejska i USA były bardzo zainteresowane obecnością Rosji w Światowej Organizacji Handlu. To daje pewne mechanizmy kontroli współpracy. W ramach WTO jest np. mechanizm rozstrzygania sporów. Wcześniej UE nie dysponowała takimi możliwościami. Teraz Rosja, która zobowiązała się do pewnych standardów, powinna ich przestrzegać. Jeśli nie będzie ich przestrzegać, to ewentualnie można domagać się od niej prawnych konsekwencji – wyjaśnia ekspertka ds. Rosji.

Te regulacje powodują, że Rosja nie będzie mogła już tak, jak wcześniej, swobodnie nakładać różnego rodzaju embarga na produkty rolne z Polski, Gruzji czy Mołdawii. Ponadto, jak wynika z rządowych szacunków, rosyjski budżet może stracić na obniżce ceł 10 mld dolarów, a przedsiębiorcy ok. 7,5 mld dolarów.

Zdaniem Iwony Wiśniewskiej, politycy rosyjscy nie do końca byli przekonani o słuszności decyzji o przystąpieniu do WTO. Świadczą o tym również bardzo długie negocjacje. Wyraźne spowolnienie w pracach nad wejściem w struktury organizacji widać było już od 2006 roku, a w 2009 roku Rosja stwierdziła, że priorytetowym kierunkiem współpracy jest dla niej Białoruś i Kazachstan. Negocjacje z WTO ograniczały wówczas możliwość prowadzenia polityki protekcjonistycznej, która była ważnym elementem ochrony rosyjskiego rynku w czasie kryzysu gospodarczego.

– Obecność w WTO daje jej członkom możliwość wpływania na procesy międzynarodowe. Rosja widzi siebie jako poważnego partnera międzynarodowego, ważnego gracza na arenie międzynarodowej, czemu nie sprzyjało pozostawanie poza taką strukturą. Szczególnie, że Rosja ubiega się też o członkostwo w OECD, a warunkiem koniecznym do tego jest członkostwo w WTO – wyjaśnia ekspertka Ośrodka Studiów Wschodnich. – Są pewne elementy, które powodowały, że Rosja powinna w tym gremium się znaleźć.

Iwona Wiśniewska
Ośrodek Studiów Wschodnich