Europa: wydarzenia tygodnia 34/2012

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 33/2012

• Tegoroczna susza i rekordowo wysokie temperatury na Bałkanach, spowodowały duże straty w rolnictwie. W Bośni susza zniszczyła 30-40 procent zbiorów, szacowanych na około 300 mln euro. W Chorwacji straty związane z suszą oszacowano na 134 mln euro. W Słowenii praktycznie 60-100 proc. upraw jest zniszczonych. W Serbii straty z powodu suszy w rolnictwie mogą wynieść około miliarda euro. W Wojwodinie na północy kraju, połowa upraw rolnych (prawie milion hektarów) została dotknięta suszą. W Kosowie zbiory będą o 20 procent niższe niż wcześniej szacowano.
• W opinii niemieckich mediów sytuacja finansowa Grecji jest gorsza niż sądzono. Opinie te są oparte na wynikach analiz dokonanych przez kontrolerów z tak zwanej troiki. Uważają, że w nadchodzących latach grecki deficyt będzie większy od planowanego o blisko 3 miliardy euro, stąd dodatkowe potrzeby szacowane nawet na ok. 20 mld euro. Francja rozważa uruchomienie kolejnego pakietu ratunkowego dla Grecji (sprzeciwiają się Niemcy). Wierzyciele Grecji szukają nowego sposobu na opanowanie deficytu, bierze się pod uwagę zmniejszenie odsetek od kredytów udzielonych Atenom albo odroczenie spłaty odsetek.
• Rosja formalnie stała się 156 członkiem Światowej Organizacji Handlu. Zmiany będą stopniowe, bo Rosja w ciągu wywalczyła sobie długie okresy przejściowe.
• W trakcie spotkania z greckim premierem Antonisem Samarasem kanclerz Niemiec Angela Merkel opowiedziała się za pozostaniem Grecji w strefie euro, jednak zwróciła uwagę na konieczność zrealizowania przez ten kraj przyrzeczonych reform i przedsięwzięć oszczędnościowych. Zwróciła jednak uwagę, że z podjęciem decyzji w tej sprawie należy poczekać do opublikowania raportu, jaki przygotowuje "trojka" kredytodawców Grecji, złożona z przedstawicieli MFW, KE i EBC.
• Grecja zobowiązała się do obniżenia deficytu budżetowego z 9,3 proc. PKB w 2011 roku do 3 proc. PKB do końca 2014 roku. Ateny zabiegają o przedłużenie o dwa lata tego terminu, uzgodnionego już z UE i MFW. Grecka gospodarka od pięciu lat jest w recesji. Eksperci oceniają, że Grecja będzie potrzebowała dodatkowych 20 mld euro na realizację planów, ale oznacza to konieczność przyjęcia przez UE i MFW kolejnego, trzeciego już pakietu ratunkowego (pierwszy miał wartość 110 mld euro, a drugi 130 mld euro).
• W ubiegłym miesiącu ministrowie finansów strefy euro zatwierdzili wstępną umowę ws. pomocy hiszpańskim bankom. Jej wartość oszacowano która przewiduje wsparcie do 100 mld euro... Dokładną wysokość pożyczki poznamy dopiero we wrześniu, gdy zakończone zostaną audyty banków, ale już teraz wymienia się kwotę 60 mld euro. Równolegle ze staraniami dot. określenia wielkości pomocy dla hiszpańskich banków trwają nieformalne rozmowy ws. dodatkowej pomocy dla Hiszpanii polegającej na skupie jej obligacji. Analitycy oceniając sytuację hiszpańskich finansów przewidują, że Madryt będzie potrzebował ok. 300 mld euro.
• Indeks PMI (określający koniunkturę w sektorze usług) Niemiec, wyniósł w sierpniu 2012 roku 48,3 pkt. wobec 50,3 pkt. na koniec lipca, a we Francji 50,2 pkt. wobec 50,0 pkt. Wartość wskaźnika PMI powyżej 50 punktów oznacza ożywienie w sektorze.
• W ub.r. porozumienia kredytowego z UE i MFW Portugalia otrzymała 78 mld pożyczki zewnętrznej do wdrożenia programu oszczędnościowego. Zgodnie z warunkami tego porozumienia, Portugalia do końca 2012 r.powinna obniżyć swój deficyt budżetowy do 4,5 proc., a w następnym roku do 3 proc. Z realizacją są jednak problemy, bo recesja spowodowała spadek wpływów do budżetu. Dotychczasowe wpływy z podatków w pierwszej połowie roku były mniejsze o blisko 3,5 proc. licząc r/r. Szacuje się, że w skali całego roku spadek wpływów z podatków wyniesie trzy miliardy euro, co stanowiłoby 1,5 proc. PKB.
• Po krytycznej ocenie przez "trojkę" (KE, MFW, EBC) działań naprawczych w Grecji nasilają się naciski (szczególnie w Niemczech), by kraj ten opuścił strefę euro. W trakcie pobytu w Paryżu prezydent Francji i premier Grecji wyrazili wspólnie opinię, że Grecja powinna jednak pozostać w strefie euro. Premier Grecji stwierdził, że jego kraj może zrealizować zobowiązania, zmniejszyć deficyt, zadłużenie strukturalne. Premier Grecji zabiegał w Paryżu o złagodzenie rygorystycznego programu oszczędności narzuconego jej przez państwa eurolandu i Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
• Szacuje się, że złoża na izraelskim szelfie zawierają ok. 453 mld metrów sześc. gazu. Pozwoli to zaspokoić potrzeby krajowe i uruchomić eksport. Operatorem projektu Lewiatan jest spółka amerykańskiego koncernu Noble Energy, do której należy 39,66 proc. udziałów, a reszta udziałów należą do izraelskich firm - Delek Drilling i Avner Oil (po 22,67 proc.), oraz Ratio Oil Exploration - 15 proc. O uczestnictwo w tym przedsięwzięciu starają się rosyjski Gazprom i francuski Total. Dotychczasowi partnerzy w projekcie Lewiatan poszukują doświadczonego gracza do współfinansowania projektu, który ma doświadczenie także na rynku LNG.
• EDP to portugalska grupa energetyczna, do której należy spółka EDP Renewables, trzeci największy na świecie operator siłowni wiatrowych. Firma posiada swoje przedstawicielstwa m.in. w Polsce, Hiszpanii, Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Francji i Wielkiej Brytanii. EDP Renewables Polska obsługuje dwie farmy wiatrowe w Polsce. Na inwestycje w energetykę EDP otrzymała pożyczkę w wysokości 1 mld euro od China Development Bank. Warto tu dodać, że firma China Three Gorges zamierza przejmować farmy wiatrowe na terenie Portugalii, a także wybudować w Portugalii fabrykę turbin wiatrowych.
• Fiaskiem zakończyły się negocjacje z Rosją dot. nowej, wieloletniej umowy gazowej. W tej sytuacji Ukraina zdecydowała się zmienić swoją politykę dopuszczając zagranicznych inwestorów do eksploatacji swoich surowców. Zgodnie z planami w ciągu najbliższych dwudziestu kilku lat, wydobycie gazu na Ukrainie może wzrosnąć do 70 mld m3. Zapewni to pełną niezależność energetyczną kraju (obecne potrzeby to 53,7 mld m3 gazu). Ostatnio rozstrzygnięto konkurs na eksploatację tzw. Złoża Scytyjskiego, położonego na szelfie Morza Czarnego, który został wygrany przez konsorcjum w skład którego weszły: Exxon Mobil, Shell, rumuński Petrom oraz ukraińska spółka skarbu państwa NAK Nadra Ukraina. Szacowane zyski z eksploatacji Złoża Scytyjskiego szacowane są na 10-12 mld USD, przy czym bezpośrednio po podpisaniu kontraktu ukraiński budżet zyskał około 300 mln dolarów z opłat licencyjnych.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

HISZPANIA NA KRYZYSOWYM WIDELCU

Żyjemy w dziwnym, ale przede wszystkim w trudnym okresie dla europejskiej gospodarki. Powoli przyzwyczajamy się do obecnej atmosfery, w której dominuje zagrożenie. Gdy dziś słyszymy, że któryś z krajów wpadł w tarapaty, gdy spada tempo wzrostu jego gospodarki, gdy jest ona w stagnacji lub nawet wpadła w recesję, to przyjmujemy to już normalnie bez zdziwienia... Niekiedy tylko ktoś zada sobie pytanie, a kto będzie następny?

Po kłopotach gospodarki greckiej, irlandzkiej, portugalskiej teraz z coraz większą troską zaczyna mówić się o zagrożeniach dla Eurolandu ze strony Hiszpanii. Dziś sytuacja jest poważniejsza, bo jeśli kryzysu w Hiszpanii nie uda się opanować, to powstanie sytuacja, z którą politycy strefy euro jeszcze nie mieli do czynienia. Trudno też przewidzieć finał...

W Hiszpanii zaczęło się podobnie jak w USA, czyli od problemów na rynku nieruchomości, a potem... potem był spadek tempa wzrostu gospodarczego, deficyt budżetowy, wzrost zadłużenia i rosnące zagrożenie stabilności finansów państwa. Następnie pojawiły się problemy na rynku pracy i niepokoje społeczne. Niedawno ujawniły się poważne zagrożenia w hiszpańskim systemie bankowym, potwierdzone spadkiem ratingów nawet tych banków, które dotąd zaliczały się do europejskiej czołówki...

Problemy hiszpańskich banków dojrzewały powoli, aż wreszcie okazało się, że dalej nie uda się ukryć tego problemu pod przysłowiowym "dywanem". W ubiegłym miesiącu ministrowie finansów strefy euro zatwierdzili wstępną umowę ws. pomocy hiszpańskim bankom. Jej wartość oszacowano i przewiduje ona wsparcie systemu bankowego Hiszpanii sumą do 100 mld euro... Dokładną wysokość pożyczki poznamy dopiero we wrześniu, gdy zakończone zostaną audyty banków, chociaż już teraz wymienia się kwotę 60 mld euro.

Równolegle ze staraniami dot. określenia wielkości pomocy dla hiszpańskich banków trwają nieformalne rozmowy ws. dodatkowej pomocy dla Hiszpanii polegającej na skupie jej obligacji. Analitycy oceniając sytuację hiszpańskich finansów przewidują, że Madryt będzie potrzebował ok. 300 mld euro, (pod warunkiem utrzymania się oprocentowania jej obligacji na obecnym poziomie !). Uruchomienie wykupu hiszpańskich obligacji miałby przyczynić się do obniżki rentowności hiszpańskich papierów dłużnych. Przewiduje się, że na rynku pierwotnym hiszpańskie papiery wartościowe miałby skupować fundusz ratunkowy strefy euro (EFSF), a na wtórnym - Europejski Bank Centralny (EBC). Obecnie prowadzone rozmowy koncentrują się na warunkach, jakie Hiszpania musiałaby spełnić, by otrzymać tę pomoc. Tej sprawie poświęcone zostało niedawne, madryckie spotkanie przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Rompuya z premierem Hiszpanii.

Dziś uwaga hiszpańskiego rządu jest skupiona na hiszpańskim systemie bankowym. Parlament ma wkrótce przyjąć nowe regulacje ustawowe dotyczące działania systemu bankowego w obecnej sytuacji. Mają one dotyczyć ustanowienia tzw. złego banku, który będzie zbierał "toksyczne" aktywa z restrukturyzowanych banków. Mają też być przyjęte zasady likwidacji banków zgodne ze wskazówkami KE, EBC i MFW.

UE narzuciła Hiszpanii obowiązek wzmocnia bezpieczeństwa bankowych inwestorów detalicznych, ale też ochronę przed poniesieniem strat przez posiadaczy takich papierów wartościowych, które są chronione przed stratami w razie bankructwa banku, co może się zdarzyć w związku z restrukturyzacją banków.