Praca nauczyciela - dramat czy nowe perspektywy?

Przeczytaj także: Praca w zawodzie nauczyciela nieopłacalna

Niż demograficzny problemem w oświacie

Sytuacja niżu demograficznego, który rozpoczął się w Polsce w latach 90 tych stale odbija się na ilości miejsc pracy dla nauczycieli. O ile w 1990 roku, według GUS, w Polsce było 9289 tys. dzieci w wieku do 14 lat, o tyle w 2010 roku było ich już zaledwie 5768 tys. - to zaś przekłada się na ilość etatów dla nauczycieli. I choć od 2010 roku obserwujemy wzrost demograficzny w grupie dzieci rozpoczynających edukację (6 latków było w 2010 roku o 1,5% więcej niż w roku poprzednim), to zanim będzie można zauważyć wyraźny wzrost zapotrzebowania na nauczycieli, minie jeszcze kilka lat.

Przeludnienie klas – „kolejny sposób na nauczycieli”

„Warto również zauważyć, że problemem w ilości pracy dla nauczycieli nie jest jedynie niż demograficzny, ale również stosowane często przez samorządy sposoby na cięcie budżetu poprzez zwiększanie liczebności klas. Jedynie w ramach edukacji wczesnoszkolnej (klasy I-III) ilość dzieci w jednej klasie nie może przekraczać 26 osób. Na pozostałych szczeblach, dyrektorzy placówek decydują o tym ile dzieci będzie w jednej klasie – można zatem liczbę tą zwiększać, o ile pozwalają na to warunki lokalowe. W efekcie zmniejsza się ilość godzin pracy dla nauczycieli. Nie rzadko spotkać można klasy liczące powyżej 30, a nawet 35 dzieci.”- komentuje sytuację prezes Praca.pl Krzysztof Kirejczyk.

Nauczyciel tuż po studiach

Mała ilość etatów dla nauczycieli to znacznie zmniejszone możliwości rozpoczęcia kariery w oświacie przez osoby, które dopiero ukończyły studia pedagogiczne. Zgodnie z Kartą Nauczyciela, absolwent studiów pedagogicznych musi odbyć 9 miesięczny staż, w czasie którego dostaje opiekuna (na poziomie minimum nauczyciela mianowanego) i po wypełnieniu planu rozwoju zawodowego i uzyskaniu akceptacji dyrektora szkoła, będzie mógł – po zakończeniu stażu – awansować na nauczyciela kontraktowego.
Nauczyciel dyplomowany – kiepskie perspektywy

Reforma oświaty i zasady dotyczące rozwoju zawodowego nauczycieli miały zmotywować nauczycieli do tego, by dbali nie tylko o bieżącą pracę z dziećmi, ale również stale myśleli o tym, by swoją wiedzę i doświadczenie wzbogacać. System awansów z ustalonymi zasadami dotyczącymi możliwości wspinania się po poszczególnych stopniach kariery wydawał się tu idealny. W praktyce, przy niskim zapotrzebowaniu na nauczycieli okazuje się, że wcale nie jest tak dobrze. Nauczyciel dyplomowany, czyli ten, który osiągnął najwyższy poziom w nauczycielskiej hierarchii ma coraz większe trudności z tym, by pracę utrzymać. Dlaczego? Otóż Karta Nauczyciela gwarantuje takiemu nauczycielowi wynagrodzenie w wysokości 184% kwoty bazowej określanej corocznie w ustawie budżetowej (Karta Nauczyciela, rozdział 5, art. 30). Stażysta otrzymuje 100%, nauczyciel kontraktowy 111%. Dyrektorzy szkół, musząc dbać o całościowy budżet placówki, wolą zatem przyjąć do pracy osobę zaraz po studiach – na staż, bądź nauczyciela kontraktowego, niż zatrudnić nauczyciela, który będzie większym obciążeniem finansowym dla placówki.

„By móc przyjąć stażystę, w placówce szkolnej konieczny jest nauczyciel, który będzie mógł pełnić funkcję opiekuna. Wystarczy jednak, że będzie to nauczyciel mianowany. Zatem dla nauczycieli dyplomowanych nie zawsze jest już miejsce.” - dodaje Krzysztof Kirejczyk.