Ubóstwo w Polsce 2012

Przeczytaj także: Ubóstwo w Polsce 2011

Podsumowując – o kumulacji różnych form ubóstwa

Gospodarstwa domowe o najniższych dochodach to nie zawsze te o najgorszych warunkach życia albo te, które wykazują największe problemy ze zbilansowaniem swojego budżetu. Według przyjętych kryteriów ponad jedna czwarta gospodarstw domowych (ok. 28%) należała przynajmniej do jednej ze sfer ubóstwa.W większości (15,5%) były to rodziny dotknięte przez jeden z rodzajów ubóstwa. Wszystkie trzy wymiary ubóstwa kumulowały się natomiast w prawie co dwudziestym gospodarstwie domowym (4,6%).
Większe prawdopodobieństwo kumulacji wszystkich trzech form ubóstwa dotyczy w Polsce mieszkańców wsi (ok. 6%) niż miast (ok. 4%). Różnice na korzyść miast dotyczą przede wszystkim dużych aglomeracji. W małych ośrodkach miejskich zagrożenie ubóstwem wielowymiarowym kształtuje się na poziomie zbliżonym do tego zaobserwowanego w przypadku obszarów wiejskich.

Równoczesnym występowaniem wszystkich trzech form ubóstwa są dotknięte przede wszystkim gospodarstwa domowe osób o niskim poziomie wykształcenia, gospodarstwa robotników niewykwalifikowanych, osób dotkniętych bezrobociem, rencistów, a także rodziny niepełne i wielodzietne oraz samotni mężczyźni. W tych grupach gospodarstw domowych jednoczesne występowanie trzech form ubóstwa ma miejsce co najmniej dwukrotnie częściej niż przeciętnie.
Są to gospodarstwa szczególnie zagrożone pauperyzacją i wykluczeniem społecznym.

Z badania spójności społecznej wynika, że co setna osoba w wieku 16 lat i więcej doświadcza jednocześnie trzech form ubóstwa i jest wyizolowana społecznie.
O tym, czy ubóstwo łączy się z izolacją społeczną

Wieloaspektowy charakter badania spójności społecznej stworzył możliwość przeanalizowania współzależności pomiędzy różnymi wymiarami jakości życia, w tym także powiązań między ubóstwem a zjawiskiem izolacji społecznej. Uznano, że współwystępowanie zjawiska ubóstwa i izolacji społecznej stanowi istotny przejaw wykluczenia społecznego.

Założono, że osoba jest społecznie wyizolowana jeśli nie utrzymuje, z odpowiednią częstotliwością, kontaktów z otaczającym ją środowiskiem społecznym, zewnętrznym w stosunku do własnego gospodarstwa domowego. W celu oceny tego zjawiska utworzono złożony wskaźnik kontaktów społecznych, którego wartość odzwierciedla występowanie poszczególnych typów relacji zewnętrznych utrzymywanych regularnie przez dana osobę. Określając typy relacji, uwzględniono: kontakty z bliską i dalszą rodziną, z przyjaciółmi, znajomymi i sąsiadami, relacje związane z życiem religijnym, a także aktywny udział w stowarzyszeniach, partiach, klubach i organizacjach społecznych. Oceniano sam fakt regularnego występowania (lub nie) relacji danego typu, bez względu na przyczynę tej sytuacji. Wzięto przy tym pod uwagę zarówno kontakty bezpośrednie, jak i telefoniczne, mailowe lub za pomocą innych środków komunikowania się. Wartość syntetycznego wskaźnika kontaktów społecznych wahała się od 0 (osoba „silnie wyizolowana społecznie”) do 10 (osoba „silnie zintegrowana społecznie”). Jako próg zagrożenia izolacją społeczną przyjęto wartość wskaźnika równą 3.