Europa: wydarzenia tygodnia 49/2012

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 48/2012

• PKB strefy euro w III kwartale 2012 r. spadł o 0,1 proc. kw/kw (w II kwartale spadek ten wyniósł o 0,2 proc. kw/kw), oraz o 0,6 proc. r/r. (w II kwartale spadek wyniósł 0,5 proc. r/r).
• EBC prognozuje inflację w strefie euro w 2013 na poziomie 1,6 proc. (wcześniejsza prognoza 1,9 proc., a w 2014 r. na poziomie 1,4 proc. EBC pozostawiła podstawowe stopy procentowe bez zmian.
• Według danych za 2011 rok biedą i wykluczeniem społecznym w UE jest zagrożonych 119 mln osób (24 proc. mieszkańców UE). Tendencje są niepokojące, bo w 2010 roku odsetek takich osób wynosił 23,4 proc. i w 2008 roku, gdy było to tylko 23,5 proc. populacji.
• W Niemczech w październiku 2012 r. produkcja przemysłowa spadła o 2,6 proc. m/m (we wrześniu spadek wyniósł 1,3 proc. m/m), a licząc r/r spadek ten w październiku wyniósł 3,7 proc.
• Według EBC ożywienie w gospodarce strefy euro powinno rozpocząć się w drugiej połowie 2013 r., jednak równocześnie specjaliści banku obniżyli prognozy PKB dla strefy euro w latach 2012 i 2013 przez EBC. Ich zdaniem gospodarka strefy euro skurczy się w 2012 r. o 0,5 proc. (wcześniejsza prognoza przewidywała spadek PKB w strefie euro o 0,4 proc.), a w 2013 roku spadek PKB w strefie euro wyniesie w ocenie EBC 0,3 proc. (wcześniej EBC zakładał wzrost o 0,5 proc.). EBC stwierdza też, że "istnieje ryzyko dalszego obniżenia prognozy dynamiki PKB w strefie euro".
• W listopadzie po raz kolejny wzrosło bezrobocie w Hiszpanii. WG Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych, w tym miesiącu pracę straciło ponad 74 tys. osób, a poziom bezrobocia przekroczył 25 proc. Bez pracy jest obecnie 4,9 mln osób.
• Kryzys gospodarczy w UE sprzyja rozwojowi współpracy Ukrainy z Rosją. Obserwuje się przyspieszenie tempa negocjacji w sprawie cen rosyjskiego gazu. Moskwa obiecuje, że gdy Ukraina przyłączy sie do Unii Celnej (Rosja, Kazachstan, Białoruś) to zamiast ponad 400 USD, które płaci obecnie za rosyjski gaz, będzie płaciła jedynie 160 USD. Równocześnie ważą się losy podpisania umowy stowarzyszeniowej Ukraina-UE, podpisanej rok temu, a wynegocjowanej po pięciu latach rozmów. Obecnie Bruksela chce jednak uzyskać gwarancje Kijowa, że będzie on uznawał nie tylko zapisy umowy o stowarzyszeniu i wolnym handlu, lecz i wartości, które obowiązują w UE.
• Stopa bezrobocia w Grecji wzrosła we wrześniu 2012 r. do 26,0 proc. (25,3 proc. w sierpniu). We wrześniu bez pracy było 1,295 mln Greków. Warto przypomnieć, że we wrześniu 2011 r. stopa bezrobocia w Grecji wynosiła 18,9 proc., a bez pracy nie miało 938,7 tys. Greków.
• Słowacja zdecydowała o odejściu od podatku liniowego. Od początku przyszłego roku lepiej zarabiający będą płacić 25 proc. podatku zamiast dotychczasowych 19 proc., a firmy 23 proc. Celem jest redukcja deficytu budżetowego z prawie 5 proc. do poniżej 3 proc.
• Agencja ratingowa Standard&Poor's obniżyła długoterminowy rating kredytowy Ukrainy do poziomu "B" z "B+" wcześniej, z perspektywą negatywną. Agencja uważa, że rząd Ukrainy może w najbliższej przyszłości mieć problem z zapewnieniem finansowania oraz rosnącym kosztem długu (w 2013 r. i w kolejnych latach Ukraina będzie potrzebowała finansowania zewnętrznego m.in. z powodu zapadalności w 2013 r. pożyczek z MFW). Także Moody's obniżyła rating Ukrainy do poziomu B3. O kolejnej pożyczce rozmawia Ukraina z MFW.
• PKB Czech spadł w III kw. 2012 r. o 1,3 proc. r/r (po spadku w II kw. o 1,0 proc.r/r), oraz o 0,3 proc. kw/kw (po 0,4 proc. kw/kw w II kwartale). PKB Węgier spadł w III kw. 2012 r. o 0,2 proc. kw/kw (po spadku w II kw. o 0,4 proc.) i o 1,5 proc. r/r.
• Rosyjski koncern Gazprom rozpoczął budowę gazociągu South Stream, którym gaz będzie transportowany z Rosji i Azji Środkowej do Europy z ominięciem Ukrainy. Gazociąg będzie prowadzić z rejonu Anapy po dnie Morza Czarnego do Warny w Bułgarii, a następnie przez Serbię, Węgry i Słowenię do Tarvisio na północy Włoch. Planowana jest również budowa odgałęzień do Chorwacji, Serbii oraz Republiki Serbskiej w składzie Bośni i Hercegowiny. Moc przesyłowa South Stream ma wynieść 63 mld metrów sześciennych gazu rocznie. Magistrala będzie się składać z czterech nitek o przepustowości po 15,75 mld metrów sześciennych. Jej morski odcinek będzie miał 900 km. Pierwszą nitkę Gazprom zamierza uruchomić w grudniu 2015 roku, a pełną moc South Stream miałby osiągnąć w 2018 roku.
• Niemiecki koncern energetyczny RWE negocjuje z austriackim OMV sprzedaż udziałów w konsorcjum Nabucco, które planuje budowę rurociągu z Turcji do Europy Centralnej do transportu gazu azerskiego. Jeśli transakcja zostanie zrealizowana, to OMV zostanie największym udziałowcem projektu z pakietem blisko 34 proc. Wcześnie węgierski MOL wycofał się z grona udziałowców konsorcjum Nabucco. Które zamierza zbudować o ułożeniu rurociągu od bułgarsko-tureckiej granicy do Austrii (1,3 tys. km). Natomiast budową gazociągu od Azerbejdżanu do Turcji – projekt TANAP - zajmie się inne konsorcjum.
• Nord Stream będzie dostarczał gaz do Kaliningradu. Z BP prowadzone są rozmowy o rozbudowie tego gazociągu i poprowadzeniu jednej z nowych jego nitek do Wielkiej Brytanii.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

GAZPROM GÓRĄ. NA JAK DŁUGO?

Wszystko wskazuje na to, że zwycięża rosyjska koncepcja dostawy azjatyckiego gazu do Zachodniej Europy. Zbudowano Nord Streem i mają być zbudowane dwie kolejne jego nitki. Rozpoczęto budowę magistrali South Streem. Natomiast z konkurencyjnego projektu europejskiego Nabucco odchodzi kolejny udziałowiec...

Projekt Nabucco powraca co jakiś czas w wypowiedziach polityków. W zamierzeniach miał to być projekt europejski, dotąd jest on popierany przez Komisję Europejską i przez... Stany Zjednoczone. Jego celem ma być dywersyfikacja źródeł dostaw gazu do krajów Unii, a mówiąc wprost uniezależnienie się od dostaw gazu z Rosji. O tym projekcie mówi się od kilku już lat, ale jak dotąd nie wszedł on w fazę realizacji. Jego pierwsza wersja miała mieć długość 3,9 tys. km i miał on prowadzić z Azerbejdżanu przez Turcję do Europy. Jednak gdy policzono koszty, rozważono realne możliwości ich sfinansowania i oszacowano opłacalność przedsięwzięcia, to zmieniono plany i planowaną trasę skrócono.

Ostatecznie w połowie roku zdecydowano o nowym kształcie koncepcji i planowany rurociąg ma być ułożony od bułgarsko-tureckiej granicy do Austrii (o długości 1,3 tys. km). Ustalono też, że gazociąg z Azerbejdżanu do Turcji – (pod nazwą TANAP) będzie realizowany przez inne konsorcjum. Ustalono, że w ciągu 5 lat powstaną oba rurociągi i umożliwią one transport gazu azerskiego na poziomie 16 mld m sześc. rocznie, przy czym z tej ilości 6 mld m sześc. będzie przeznaczone na potrzeby Turcji. Oznacza to, że nie można tu mówić o realnej dywersyfikacji dostaw, bo do Europy popłynie tylko 10 mld m sześciennych rocznie...

Jednak i tak realizacja tego okrojonego projektu jest pod dużym znakiem zapytania, bo pojawiła się informacja, że niemiecki koncern energetyczny RWE negocjuje z austriackim OMV sprzedaż swoich udziałów w konsorcjum Nabucco. Jeśli ta transakcja zostanie zrealizowana, to OMV zostanie największym udziałowcem projektu z pakietem blisko 34 proc. Warto tu przypomnieć, że wcześniej węgierski MOL wycofał się z grona udziałowców konsorcjum Nabucco...

W przeciwieństwie do ślimaczącego się projektu Nabucco, rosyjski koncern Gazprom rozpoczął budowę gazociągu South Stream, którym gaz będzie transportowany z Rosji i Azji Środkowej do Europy z ominięciem Ukrainy. Gazociąg będzie prowadzić z rejonu Anapy po dnie Morza Czarnego do Warny w Bułgarii, a następnie przez Serbię, Węgry i Słowenię do Tarvisio na północy Włoch. Planowana jest również budowa odgałęzień do Chorwacji, Serbii oraz Republiki Serbskiej w składzie Bośni i Hercegowiny. Moc przesyłowa South Stream ma wynieść 63 mld metrów sześciennych gazu rocznie. Magistrala będzie się składać z czterech nitek o przepustowości po 15,75 mld metrów sześciennych. Jej morski odcinek będzie miał 900 km. Pierwszą nitkę Gazprom zamierza uruchomić w grudniu 2015 roku, a pełną moc South Stream miałby osiągnąć w 2018 roku. Jego możliwości transportowe wyniosą 63 mld metrów sześć. rosyjskiego gazu rocznie.

Jak wiadomo kilka tygodni temu została otwarta druga nitka Nord Streem-u i zdolność przesyłowa tej magistrali wynosi obecnie 55 mld metrów sześciennych rocznie. Aktualnie prowadzone są przygotowania do dwukrotnego zwiększenia jego zdolności przesyłowej. Przewiduje się, że Nord Stream będzie dostarczał gaz do Kaliningradu. Równocześnie poinformowano, że z BP prowadzone sa rozmowy o rozbudowie tego gazociągu i poprowadzeniu jednej z nowych jego nitek do Wielkiej Brytanii.

Oznacza to, że South Streem wraz z Nord Streem-em zapewnią realizację pełnego europejskiego zapotrzebowania, a rezerwy zawarte w większych możliwościach przesyłowych tych dwóch koncepcji wraz z obecnymi jamalskimi magistralami zapewnią zaspokojenie zwiększonych potrzeb w przyszłości (szacuje się, że w latach 2010-2030 światowy popyt na gaz wzrośnie o 50 proc., a europejskie zapotrzebowanie na gaz może wzrosnąć o 200 mld metrów sześć. gazu - do 730 mld metrów sześć. ) mimo, że w ostatnim okresie notuje się spadek sprzedaży (w 2012 spadek wyniesie ok. 5 proc. r/r).

Obydwa projekty tak Nord Streem, jak i South Streem to przedsięwzięcia na wielką skalę. Jeśli pierwszy z nich zostanie powiększony o dwie dodatkowe nitki, to obydwa gazociągi będą mogły przetransportować do Europy 173 mld metrów sześć. gazu. Jest to o 15 proc. więcej niż obecne dostawy Gazpromu do krajów wchodzących w skład Wspólnoty Niepodległych Państw (do nich Rosja wysyła 150 mld metrów sześć. gazu rocznie). Bez komentarza pozostawiam dziś rozważania na temat przyszłości gazociągu jamalskiego...


Henryk S. TUSZYŃSKI