Rozwój demograficzny Polski 2012

Przeczytaj także: Rozwój demograficzny Polski 2011

Ludność według stanu cywilnego - wyniki NSP 2011

Struktura ludności według stanu cywilnego uwarunkowana jest czynnikami demograficznymi, tj. liczbą osób w poszczególnych grupach wieku, liczbą zgonów i rozwodów, a także sytuacją społeczno-ekonomiczną kraju, wpływającą na podejmowanie decyzji prorodzinnych. Stan cywilny określa się dla osób w wieku 15 lat i więcej.

Stan cywilny prawny

W 2011 roku wśród mężczyzn w wieku 15 lat i więcej ponad 1/3 stanowili kawalerowie; odsetek panien był znacznie niższy – nie przekraczał 1/4 omawianej populacji. Różnica wynika z różnego wieku zawierania małżeństwa - kobiety w chwili ślubu są przeciętnie o dwa lata młodsze od mężczyzn.

Także odsetek żonatych mężczyzn był nieco wyższy (58%) w porównaniu z zamężnymi kobietami (54%). Z kolei ta różnica wynika z wyższej umieralności mężczyzn, powodującej częstsze owdowienia kobiet. Wpływ nadumieralności mężczyzn uwidacznia się już wśród osób od 40-tego roku życia. Udział mężatek z tej grupy wieku jest o 6 punktów proc. niższy (wynosi 35%) w porównaniu z odsetkiem żonatych (41%). W miarę przechodzenia do starszych grup wieku zjawisko nasila się – w rezultacie starsi mężczyźni najczęściej do końca życia pozostają żonaci a starsze kobiety zostają wdowami. Tym samym odsetek wdów jest pięciokrotnie wyższy (15,5%) w porównaniu z odsetkiem wdowców (3,1%).

Osoby rozwiedzione stanowią najmniejszą grupę osób (4% mężczyzn i 6% kobiet). Odsetek rozwiedzionych wzrasta w kolejnych grupach wieku osiągając poziom 12-15% dla wieku 35-59 lat, następnie maleje wraz ze wzrostem wieku.

Struktura ludności według stanu cywilnego jest zróżnicowana w zależności od miejsca zamieszkania osób. W miastach odsetek kawalerów (32%) jest niższy w porównaniu z mężczyznami mieszkającymi na wsi (36%). Wśród panien różnica jest nieznaczna – wśród mieszkanek miast stanowią one ok. 25%, a na wsi 24% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. Podobne proporcje występują w przypadku osób pozostających w małżeństwie; na wsi aż 57% kobiet jest zamężnych (w miastach 52%), a wśród mężczyzna - odwrotnie - nieznacznie większy jest odsetek w miastach (58%). W przypadku osób owdowiałych proporcje rozkładają się podobnie dla ludności miejskiej i wiejskiej (ok. 10% populacji). Osoby rozwiedzione częściej mieszkają w miastach i stanowią tam ponad 6% populacji (mężczyźni - 7%, kobiety - 5%) – ze względu na to, iż mieszkańcy miast zdecydowanie częściej się rozwodzą. Na wsi rozwiedzeni stanowią niespełna 3% mieszkańców - podobnie według płci.

Stan cywilny faktyczny

W spisie ludności 2011 roku stan cywilny faktyczny ustalono w sposób wtórny – na podstawie charakteru związku, w jakim faktycznie żyje dana osoba. Wyodrębnione zostały osoby żyjące w związkach nieformalnych (kohabitanci), niezależnie od ich stanu cywilnego prawnego. Ponadto – spośród żonatych mężczyzn i zamężnych kobiet - wyodrębniono osoby pozostające faktycznie w separacji. W spisie 2011 roku wyodrębniono ok. 780 tys. osób pozostających w związkach nieformalnych (tj. 2,4% ludności w wieku 15 lat i więcej) oraz ok. 190 tys. (0,6%) małżonków pozostających w separacji (w separacji orzeczonej prawnie lub deklarowanej). Z uwagi na to populacja ludności w wieku 15 lat i więcej zróżnicowana według stanu cywilnego prawnego i faktycznego różni się istotnie (patrz wykres 14).