Budżet domowy 2004

Przeczytaj także: Budżet domowy 2012

W telefon komórkowy wyposażonych było w 2004 r. 54% ogółu gospodarstw. Jego posiadaniem charakteryzowała się zdecydowana większość (85%) gospodarstw pracujących na własny rachunek, ¾ gospodarstw pracowników (ponad 75%), ponad połowa (ok. 63%) gospodarstw pracowników użytkujących gospodarstwo rolne i blisko połowa (47%) gospodarstw rolników. U rolników wzrost wyposażenia w „komórkę” był, w porównaniu z 2003 r., największy spośród wszystkich grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw.

Pomimo relatywnie wysokich dynamik wzrostu wyposażenia gospodarstw domowych w zmywarkę do naczyń (przeciętnie o 29%) obecność jej wśród sprzętów wyposażających gospodarstwo była, poza gospodarstwami pracujących na własny rachunek, raczej śladowa (przeciętnie 4% gospodarstw wyposażonych).

Zdecydowanie częściej niż w przypadku zmywarki wśród sprzętów gospodarstwa domowego odnotowywano w 2004 r. obecność kuchenki mikrofalowej. Posiadało ją przeciętnie co 3-4 gospodarstwo, a najwyższymi wskaźnikami wyposażenia charakteryzowały się gospodarstwa pracujących na własny rachunek (ok. 53% gospodarstw wyposażonych).

Należy nadmienić również, że w 2004 r. zmalał odsetek gospodarstw domowych wyposażonych w sprzęt audio-video tzw. „starej generacji” (magnetowidy, odtwarzacze, radiomagnetofony, odtwarzacze płyt kompaktowych) przy równoczesnym wzroście odsetka gospodarstw wyposażonych w sprzęt audio-video „nowszej generacji” (wieże, odtwarzacze DVD itp.).

ZASIĘG UBÓSTWA

Odzwierciedleniem nierówności w sytuacji dochodowej i poziomie spożycia polskiego społeczeństwa są oceny dotyczące zagrożenia ubóstwem. W 2004 r., w porównaniu z rokiem 2003, nie zanotowano znaczących różnic w ocenach dotyczących skali tego zjawiska.

Zasięg ubóstwa skrajnego, za granicę którego przyjęto poziom minimum egzystencji (minimum egzystencji ustalane przez IPiSS uwzględnia jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia) oszacowano w 2004 r. na ok. 12% wobec ok. 11% w 2003 r. Odsetek osób żyjących w rodzinach, w których poziom wydatków był niższy od tak zwanej ustawowej granicy ubóstwa (kwota, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego) wyniósł w 2004 r. ponad 19% (w 2003 r. – ok. 18%). Na takim samym jak w 2003 r. poziomie – ok. 20% - kształtował się zasięg ubóstwa relatywnego (50% średnich miesięcznych wydatków ogółu gospodarstw domowych z uwzględnieniem skali ekwiwalentności OECD).

Wskaźnikiem odzwierciedlającym postrzeganie własnego poziomu życia przez społeczeństwo są m.in. oceny dotyczące zasięgu ubóstwa subiektywnego. Odsetek gospodarstw domowych, których poziom dochodów był niższy od subiektywnych granic ubóstwa szacowanych według metody lejdejskiej wyniósł w końcu 2004 r. 27,3% (wobec 28% w końcu 2003 r.). Subiektywne granice ubóstwa dla określonego typu gospodarstw domowych odpowiadają w przybliżeniu poziomowi dochodów deklarowanych przez respondentów jako ledwie wystarczające.

Dla oceny zjawiska ubóstwa istotne jest również określenie jego głębokości, której powszechnie stosowaną miarą jest wskaźnik luki dochodowej lub wydatkowej (wskaźnik ten informuje o ile procent przeciętne dochody [wydatki] gospodarstw uznanych za ubogie są niższe od wartości przyjętej za granicę ubóstwa). Z badań budżetów gospodarstw domowych wynika, że w 2004 r. wskaźnik średniej luki wydatkowej dla gospodarstw żyjących w sferze ubóstwa relatywnego wyniósł 23% (tak samo jak w 2003 r.), natomiast dla gospodarstw o wydatkach niższych od ustawowej granicy ubóstwa - 24% (w 2003 r. - 22%). Poziom wydatków gospodarstw domowych ze sfery ubóstwa skrajnego był w 2004 r. niższy średnio o 21% od minimum egzystencji przyjętego za granicę ubóstwa (w 2003 r – o 20% niższy). W przypadku gospodarstw żyjących w sferze ubóstwa subiektywnego średnia luka dochodowa wynosiła zarówno w 2003 r., jak i w 2004 r. 27%.

Wyniki badań z 2004 r. potwierdzają wnioski z lat poprzednich dotyczące wpływu czynników społeczno-ekonomicznych na zróżnicowanie zasięgu ubóstwa w Polsce.