Bankowy tytuł egzekucyjny będzie zlikwidowany?

Przeczytaj także: 5 mitów i faktów o egzekucji długów

– Usytuowanie bankowego tytułu egzekucyjnego i procedury, które rządzą tym przywilejem banków, są zabójcze dla polskiej gospodarki. Stąd dysproporcja w aktywach banków, gdzie polskie firmy stanowią 15 proc. aktywów, a 40 proc. to klienci indywidualni. W zdrowej gospodarce powinno być na odwrót. Banki powinny robić gros interesów z firmami – podkreśla Jerzy Bielewicz.

Gdy firmy będą mogły zaciągać kredyty, będą się rozwijać, tworzyć nowe miejsca pracy. Tyle że teraz, po historii z opcjami walutowymi, które pogrążyły setki polskich przedsiębiorstw już na początku kryzysu, a teraz masowo wystawianych bankowych tytułach egzekucyjnych firmy po prostu boją się iść do banku po kredyt. Bo jeśli w biznesie powinie się noga, na pomoc instytucji bankowej w takiej sytuacji nie ma co liczyć. Firma nie spłaca rat? Bank wystawia bankowy tytuł egzekucyjny. Dłużnik często nawet o tym nie wie. Sąd o wydaniu klauzuli wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego powiadamia tylko bank. Potem wszystko toczy się już szybko: bank przejmuje nieruchomość, konta bankowe.

Teraz banki uzyskują jeszcze jeden przywilej: rząd chce, by sądy mogły wydawać elektroniczny tytuł egzekucyjny, co – w teorii – ma jeszcze usprawnić całą procedurę, bo odbywać się ona będzie przez internet. W rzeczywistości może się okazać, że pozycja klienta banku będzie jeszcze słabsza niż dziś.

Tajemnica bankowa

Stąd projekt poprawki PiS do senackiego projektu nowelizacji prawa bankowego, mający na celu wyeliminowanie bankowego tytułu egzekucyjnego. Choć sami posłowie wiedzą, że sprawy nie uda się łatwo i szybko przeforsować. – Chcemy najpierw dowiedzieć się, jakie instrumenty obowiązują w innych krajach Unii Europejskiej, dlatego zwróciliśmy się z prośbą o ekspertyzy między innymi do Biura Analiz Sejmowych. Czekamy także na stanowisko Ministerstwa Finansów oraz Sprawiedliwości, a także Komisji Nadzoru Finansowego – mówi poseł PiS Wiesław Janczyk, jeden z autorów poprawki.

Jest jeszcze jeden argument, który przemawia za koniecznością zmian przepisów. Chodzi o orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2011 r. o pozbawieniu ksiąg bankowych statusu dokumentów urzędowych. – Skoro Trybunał Konstytucyjny zakwestionował konstytucyjność przepisów dotyczących mocy urzędowej wyciągów z ksiąg banków, to tym samym trudno pozostawić bez zmian przepisy o bankowym tytule egzekucyjnym, który ma być wystawiany między innymi na podstawie ksiąg banków – podkreśla radca prawny Paweł Pelc, wiceprezes Agencji Ratingu Społecznego. – Także zasada równowagi stron w gospodarce rynkowej powinna prowadzić do dyskusji nad potrzebą utrzymywania bankowego tytułu egzekucyjnego w obrocie prawnym. Banki mają możliwość zabezpieczenia swoich interesów na takich samych zasadach jak inni wierzycieli występujący w obrocie – na przykład poprzez dobrowolne poddanie się egzekucji w formie aktu notarialnego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. By zmniejszyć dolegliwość tej formy zabezpieczenia dla klientów banków, można rozważyć stosowne obniżenie taksy notarialnej za tego typu czynności – dodaje.

Wyjście z sytuacji więc jest. Jednak i banki, jak i lobbujący w ich imieniu Związek Banków Polskich łatwo nie odpuszczą i zamierzają do upadłego bronić narzędzia, w jakie wyposażono instytucje bankowe. Już szykują kontrargumenty. – Regulacje dotyczące bankowego tytułu egzekucyjnego, czy wcześniej do 1997 r. bankowego tytułu wykonawczego, były wielokrotnie kwestionowane i poddawane analizie przez Trybunał Konstytucyjny, który za każdym razem potwierdzał jego zgodność z konstytucją – twierdzą przedstawiciele ZPB. – Związek Banków Polskich przeciwstawia się tej propozycji (likwidacji bankowego tytułu egzekucyjnego – red.), gdyż będzie ona działała na szkodę klientów i systemu bankowego. Bankowy tytuł egzekucyjny w istotny sposób upraszcza, przyspiesza i czyni tańszym postępowanie egzekucyjne wytaczane dłużnikom banku.

I wylicza, że zmiany przepisów mogą kosztować nawet 3 miliardy złotych! Kolejny argument banków przeciwko likwidacji bankowego tytułu egzekucyjnego jest taki, że to niezbędne narzędzie dla zapewnienia bezpieczeństwa systemu bankowego. Banki pożyczają pieniądze klientów, więc muszą mieć możliwość ich sprawnego odzyskania. Skoro tak dbają o interesy depozytariuszy, zapytaliśmy największe banki, m.in. PKO BP, Pekao SA czy mBank, o to, ile bankowych tytułów egzekucyjnych wystawiły w ostatnich miesiącach. I? Wszystkie w tej sprawie solidarnie milczą.

– Jeśli faktycznie bankowy tytuł egzekucyjny jest tak potrzebny, jak to twierdzi Związek Banków Polskich, to także inni przedsiębiorcy powinni być wyposażeni w takie narzędzie. Każdy przedsiębiorca przecież dokonuje transakcji i chciałby być maksymalnie zabezpieczony. Więc albo wszyscy będziemy mieć dostęp do takiego instrumentu, albo nikt – dodaje Adam Abramowicz z PiS.