Klastry a rozwój regionalny

Przeczytaj także: Skuteczny przedsiębiorca: 10 wskazówek

Napływ zasobów do atrakcyjnych w zakresie wybranych branż regionów wpływa na rozwój zlokalizowanych w danym regionie klastrów, które stymulują rozwój i „specjalizację” danego regionu. Dzięki klastrom wiele europejskich regionów było zdolnych do wykorzystania swojego potencjału – np. w branży usług finansowych (Londyn), petrochemii (Antwerpia), kwiatów (Holandia), biofarmacji (region graniczny Dania-Szwecja). Rozwijające się klastry, zwiększając stopniowo swój zasięg, przyciągają ludzi, technologie, inwestycje, jednocześnie poszukują innych klastrów, które mogłyby dostarczać komplementarnych wyrobów i z którymi można by nawiązać współpracę.

Korzyści z istnienia klastra

Budowa i istnienie klastrów opiera się na zasadzie wzajemnych korzyści wszystkich uczestników klastrów. Klaster tworzą nie tylko przedsiębiorcy, ale również szeroko pojęte otoczenie lokalne, z którego czerpie on swoją siłę. Zarówno wśród teoretyków, jak i praktyków zajmujących się problemami rozwoju regionalnego panuje zgodność co do tego, że rozwój struktur klastrowych wyzwala szereg pozytywnych impulsów dla regionu. Efekty te można podzielić na korzyści pośrednie oraz bezpośrednie.

Do grupy korzyści pośrednio wynikających z tworzenia klastrów zaliczyć należy przede wszystkim: zwiększenie zainteresowania w polityce gospodarczej poziomem mikro- i mezo-ekonomicznym, bardziej efektywne gospodarowanie środkami publicznymi w zakresie pomocy publicznej, uczenie się zarządzania zmianami w sektorze publicznym, inicjowanie i wspieranie tzw. kapitałów zalążkowych (venture capital) w celu finansowania przedsiębiorstw i wspierania przedsiębiorczości na rzecz odchodzenia od subsydiowania działalności.

Po stronie korzyści bezpośrednich znajdują się: rozwój kapitału ludzkiego, przyspieszony rozwój infrastruktury technicznej, społecznej oraz infrastruktury otoczenia biznesu, rozwój kapitału społecznego poprzez wspieranie rozwoju sieci między firmami, budowanie zaufania i rzeczywistego dialogu społecznego, przyciąganie i lokalizacja bezpośrednich inwestycji zagranicznych w regionie, budowanie marki regionu.

Klastry a innowacyjność

Badania nad innowacyjnością przedsiębiorstw przeprowadzone w ramach Community Innovation Survey w państwach UE dowiodły, że najwięcej interakcji i współpracy zachodzi między elementami systemu innowacyjnego na poziomie regionalnym. Regionalne systemy innowacyjne, wykorzystujące transfer wiedzy w oparciu o bezpośrednie kontakty ludzi, bazują przede wszystkim na bliskości geograficznej, która jest kluczowym elementem funkcjonowania struktur klastrowych. Tworzenie i rozwój klastrów w regionie wiąże się z szeregiem zjawisk, które pozytywnie wpływają na konkurencyjność i innowacyjność gospodarki lokalnej.

Korzyści, jakie osiągane są w regionie dzięki funkcjonowaniu klastrów, odczytać można również analizując cele rozwoju poszczególnych klastrów.

Część z tych celów zaliczyć można do tzw. celów powszechnych – najczęściej realizowanych – inne natomiast podejmowane są rzadziej lub wcale nie są urzeczywistniane. Z tego punktu widzenia łatwo zauważyć, że nie w każdym regionie korzyści te będą identyczne. Ich zakres i liczba będzie sprawą indywidualną lokalnego środowiska.