Europa: wydarzenia tygodnia 14/2013

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 13/2013

• Według Eurostat-u stopa bezrobocia w strefie euro wyniosła 12,0% w lutym br. wobec 12,0% w poprzednim miesiącu. W całej Unii Europejskiej (UE) wskaźnik ten wyniósł w lutym 2013 r. 10,9% wobec 10,8% miesiąc wcześniej.
• Według unijnego urzędu statystycznego Eurostat w lutym sprzedaż detaliczna wyrównana sezonowo w strefie euro spadła o 0,3% m/m. W całej Unii Europejskiej sprzedaż detaliczna nie zmieniła się w ujęciu miesięcznym.
• Komisja Europejska poinformowała, że jest otwarta na wydłużenie terminów obniżenia deficytu przewidzianych w procedurze nadmiernego deficytu dla Francji, Hiszpanii i Portugalii (chodzi tu o czas na zbicie deficytu poniżej 3 proc. PKB). Francja i Hiszpania powinny zbić deficyty swoich finansów publicznych do 3 proc. do 2014 r. Przyczyną dotychczasowych niepowodzeń w tym zakresie jest słabnący wzrost gospodarczy, a w Hiszpanii także obciążająca finanse publiczne rekapitalizacja banków.
• Cypr odstąpił od obłożenia "podatkiem" wszystkich depozytów w miejscowych bankach. Postanowiono odpisanie od 40 do 80 procent wartości tzw. dużych depozytów, tj. powyżej 100 tysięcy euro. Doprowadziło to do miliardowych strat inwestorów i depozytariuszy oraz stało się zagrożeniem dla przyszłości Cypru jako międzynarodowego centrum finansowego. Cypr ma także wprowadzić cięcia wydatków i podwyższenie podatków. Teraz rząd cypryjski zwrócił się do tzw. trojki, czyli Unii Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego o pomoc finansową.
• Szef koncernu Gazprom Aleksiej Miller i prezes spółki EuRoPol Gaz Mirosław Dobrut podpisali w Petersburgu memorandum w sprawie budowy drugiej nitki gazociągu Jamał-Europa. Informacje potwierdziło Ministerstwo Gospodarki. Analitycy uważają, że plan budowy drugiej nitki gazociągu jamalskiego może być wymierzony przeciwko Ukrainie i jest to próba całkowitego uniezależnienia się od tranzytu gazu przez Ukrainę.
• Według niemieckiego Ministerstwa Gospodarki Zamówienia w niemieckim przemyśle wzrosły w lutym 2013 r. o 2,3 proc. m/m, a licząc r/r pozostały bez zmian. W styczniu zamówienia spadły o 1,6 proc. m/m, a r/r spadły o 2,1 proc.
• Białoruś przystąpi do poszukiwania złóż gazu łupkowego. Umowa koncesyjna na realizację tego projektu inwestycyjnego Białoruś zawarła w 2012 r. z firmą zarejestrowaną w Szwajcarii na okres 10 lat. Na poszukiwania wydzielono osiem działek w obwodzie brzeskim, mińskim oraz mohylewskim i homelskim. Eksperci przewidują istnienie gazu łupkowego na głębokości 3-4 km.
• Pierwszy gaz z brytyjskich złóż łupkowych może zostać dostarczony do odbiorców już w 2016 roku.
• Ukraina zwiększa 2,5 krotnie import gazu z Niemiec. Jest on transportowane przez terytorium Polski. Zgodnie z kontraktem ilość tego gazu kupowanego od niemieckiej firmy RWE zwiększy się z 2 milionów metrów sześciennych na dobę do 5 milionów.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

FRANCJA-PRETEKST DO DYSKUSJI O PODATKACH DLA BOGATYCH

W świecie trwa kryzys gospodarczy, ale przyznacie, że to stwierdzenie nie jest zbyt oryginalne, bo w ostatnich latach mieliśmy możliwość przyzwyczajenia się do niego. Jednak moim zdaniem sprawą istotniejszą w sensie społecznym, o której mówi się rzadko (a nawet zbyt rzadko), jest wzrastające w warunkach kryzysowych rozwarcie między dochodami i poziomem życia ludzi o wysokich zarobkach oraz tych na dołach drabiny społecznej. Jeśli do tego dodać wysoki poziom bezrobocia i duże zagrożenie utratą pracy, to uzasadnione są obawy dotyczące możliwości wzrostu napięcia w społeczeństwach, a konsekwencją jest niebezpieczeństwo destabilizacji politycznej w europejskich krajach...

Szeroko rozumiana liberalizacja we współczesnym świecie na ogół nie jest kwestionowana. Jednak wielu analityków mówiąc o niej dodaje, że i ona musi mieć swoje granice. Popieram takie sformułowanie szczególnie przyglądając się konsekwencjom liberalnych rozwiązań w systemach podatkowych wielu europejskich krajach, także w Polsce. Dziś umożliwiają one szybkie wzrastanie różnic w dochodach i w poziomie życia ludzi i rodzin. Problem ten jest rzadko podnoszony przez liberalnych polityków, rządzących w krajach Starego Kontynentu. Rzadko poruszają go także ludzie mediów i należy podejrzewać, że przyczyną jest także to, iż sami są w uprzywilejowanej pozycji i są zainteresowani utrzymaniem obecnej stanu.

W Polsce problem ten jest też rzadko poruszany w mediach i podobnie jak w świecie i u nas liberałowie uzasadniają taką politykę koniecznością zapewnienia wzrostu gospodarczego. Można co do tego uzasadnienia mieć spore wątpliwości, bo na przykład systemy podatkowe w krajach skandynawskich zawierają progresję podatkową i wyższy niż u nas najwyższy poziom opodatkowania, a nie ma to niekorzystnego wpływu na wzrost gospodarczy, pozwala to na utrzymanie poziomu świadczeń socjalnych bez negatywnego wpływu na stan finansów publicznych.

Mimo, że w wielu europejskich krajach problem ten jest dziś na dalszym miejscu, to w mojej ocenie wzrasta w tym zakresie świadomość społeczeństw i utrzymywanie tego stanu może kiedyś przekroczyć pewien poziom, stając się impulsem wyzwalającym niepokoje społeczne. To dziś coraz bardziej realny problem i nie można lekceważyć faktu, że w ocenie ważnych polityków stał się on istotnym. Przypominam, że sprawa ta stała się ważnym składnikiem programu wyborczego i czynnikiem przyczyniającym się do wygrania przez B. Obamę wyborów prezydenckich (W USA bogaci płacili mniejsze podatki dzięki ustawie wprowadzonej przez republikańską administrację G.W. Busha). W Europie także dużą rolę w wygraniu wyborów przez F. Hollanda odegrała jego koncepcja zwiększenia udziału najbogatszych w ponoszeniu ciężaru skutków kryzysu.

Jednak nie wszystkie koncepcje dają oczekiwany skutek. Realizując obietnice wyborcze francuski prezydent Francois Hollande zaproponował nowe rozwiązanie systemu podatkowego, wprowadzając super-podatek na poziomie 75 proc., który jednak został odrzucony przez radę konstytucyjną. By nie stracić twarzy prezydent przedstawił nową wersję 75-procentowego super-podatku od dochodów powyżej miliona euro (1,3 miliona dolarów). Teraz ma ona dotyczyć firm, a nie osób prywatnych. Oznacza to, że prezydent może utrzymać zaproponowaną stawkę podatkową, a ma ona być symbolicznym wkładem ludzi bogatych w wydobywaniu kraju z kryzysu. Nie musi on też jej obniżać podatku do 66 procent, co zdaniem sądu najwyższego może być najwyższym dopuszczalnym prawnie pułapem w przypadku osób prywatnych.

To rozwiązanie ma jednak tylko symboliczne znaczenie, bo w ocenie analityków będzie dotyczyło ok. 1500 milionerów i da przychody budżetowe bez istotnego znaczenia dla francuskiego budżetu. Zwracają oni uwagę także na to, że wielu najbogatszych nie dotkną nowe stawki podatkowe, bo znaczną część wynagrodzenia otrzymują oni w innych formach (np. w postaci opcji na akcje, których taki podatek nie obejmie). Zwracają też uwagę na to, że ta nowa konstrukcja prawna może nie objąć członków zarządu w firmach, partnerów w firmach prawniczych, a także osób pracujących na własny rachunek, jak na przykład dentystów. Oznacza to, że ten rodzaj obciążenia podatkowego ma nie tylko charakter krótkoterminowy (ma obowiązywać tylko przez kilka lat), a w tej nowej wersji jest niedoskonały, bo obejmie mniej osób niż wersja początkowa, a dla budżetu nie będzie miał większego znaczenia.

Jakie wnioski wynikają także dla Polski? Problem coraz większego rozwarcia nożyc w dochodach jest u nas realny i poniesienie większych danin przez ludzi o wysokich dochodach jest rozwiązaniem koniecznym nie tylko z punktu widzenia potrzeb budżetu, ale także z powodów społecznych. Może nasi politycy powinni się tym problemem poważnie zająć, zaczynając od analizy istniejących rozwiązań sprawdzonych w innych krajach. Proponuję wziąć pod uwagę jako wzór rozwiązania zastosowane w krajach skandynawskich, które wydają się być racjonalnym rozwiązaniem ...

Marek Dobrowolski, NEW GENERATION TEAM-KONSORCJUM