Partnerstwo publiczno-prywatne w Polsce

Przeczytaj także: Branża doradcza i finansowa a rynek PPP

Początki ppp w Polsce

Koncepcja partnerstwa publiczno-prywatnego rozwijała się w Polsce już od początku transformacji ustrojowej w 1989 roku. Pierwszym aktem prawnym, który regulował tę formę współpracy podmiotów publicznych z przedsiębiorcami, była ustawa z dnia 27 października 1994 roku o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym. Na jej podstawie budowano oraz eksploatowano autostrady płatne: A1, A2 i A4. Następnie w ramach implementacji dyrektyw unijnych uchwalono w 2004 roku ustawę Prawo zamówień publicznych, w której uregulowano instytucję koncesji na roboty budowlane. Osobnej ustawy partnerstwo publiczno-prywatne doczekało się w 2005 roku. Określono w niej definicję ppp oraz wyznaczono standard funkcjonowania takiej współpracy. Ppp mogło być zastosowane tylko wtedy, gdy korzyści wynikające z wyboru takiej formy były przeważające nad innymi sposobami realizacji przedsięwzięcia.

Nowe ustawy, nowe możliwości

W celu uelastycznienia współpracy międzysektorowej pod koniec 2008 roku uchwalono nową ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym, a na początku 2009 roku także ustawę o koncesji na roboty budowlane lub usługi. Dwa nowe akty prawne przyniosły odformalizowanie ppp, elastyczność w zakresie konstruowania partnerstwa oraz odpowiednie narzędzia do realizacji przedsięwzięć ppp.

Od kiedy na początku 2009 roku obydwie ustawy weszły w życie, można zauważyć wzrost liczby przedsięwzięć realizowanych przy ich zastosowaniu. Przez 4 lata obowiązywania ustaw zawarto 41 umów ppp lub koncesji, a ich łączna wartość wyniosła około 800 mln złotych. Ponad połowa umów nie uzyskała jednak zamknięcia finansowego, jak np. rozwiązana już umowa na Termy Gostynińskie. Wśród tych umów dominują przedsięwzięcia małe, często nieprzekraczające wartości 1 mln złotych. (źródło: 1. numer Biuletynu ppp).

Projekty sportowo-rekreacyjne najpopularniejsze

W jakich obszarach najczęściej stosowano formułę partnerstwa publiczno-prywatnego? Z analizy przeprowadzonej na potrzeby 6. numeru Biuletynu ppp wydawanego w ramach projektu systemowego PARP „Partnerstwo publiczno-prywatne” wynika, iż największą popularnością cieszyły się projekty sportowo-rekreacyjne (6 zawartych umów), usługi użyteczności publicznej: wodno-kanalizacyjne i ciepłownicze (5 umów), energetyki (5 umów) oraz ochrony zdrowia i parkingów (po 4 zawarte umowy). Taki rozkład wynika z faktu, iż większość tych projektów jest realizowana w modelu koncesyjnym. Formuła ta jest znacznie wygodniejsza dla partnera publicznego, gdyż wynagrodzenie przedsiębiorcy opiera się głównie na opłatach wnoszonych przez użytkowników usług publicznych świadczonych w ramach kontraktu. Brakuje natomiast przedsięwzięć ppp w sektorze transportowym, zwłaszcza w drogownictwie zarówno na szczeblu lokalnym, jak i centralnym. (źródło: 6. numer Biuletynu ppp).

Coraz popularniejsza efektywność energetyczna

Rynek ppp w Polsce jest cały czas jeszcze niewielki, ale w dalszej perspektywie czasowej rysuje się możliwość zmian. Coraz większą popularność zdobywa formuła ppp w inwestycjach z zakresu efektywności energetycznej: termomodernizacja budynków użyteczności publicznej oraz zarządzanie źródłami ciepła. Przy tych przedsięwzięciach wynagrodzenie partnera prywatnego finansowane jest z oszczędności w zużyciu energii. Obecnie toczy się także kilka postępowań o znacznej wartości, m.in.: projekt Systemu Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznań czy budowa kilku parkingów podziemnych w Warszawie i Gdańsku. (źródło: 6. numer Biuletynu ppp).

- Największą niespodzianką jednak może okazać się sektor ICT (sieci teleinformatyczne, w szczególności światłowodowe sieci szerokopasmowe) – mówi Małgorzata Kuś-Konieczna, koordynatorka projektu systemowego PARP „Partnerstwo publiczno-prywatne”. – Aktualnie realizowane są trzy postępowania z tego obszaru: w ramach projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej w województwie warmińsko-mazurskim i podkarpackim oraz projektu Internet dla Mazowsza w województwie mazowieckim. Są to przedsięwzięcia „hybrydowe”, czyli z wykorzystaniem środków unijnych. Ich wartość jest szacowana na setki milionów złotych.

Dobre perspektywy ppp

Od czasu wejścia w życie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym i ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi Polski rynek ppp cały czas ewoluuje. Dotychczas udział tej formy współpracy w rynku inwestycji publicznych jest niewielki. Sytuację może jednak zmienić nowelizacja ustawy o ppp z 1 stycznia 2013 roku, która wprowadza zasadę, iż zobowiązania wynikające z umów ppp nie wpływają na poziom państwowego długu publicznego oraz deficyt sektora finansów w sytuacji, gdy partner prywatny ponosi większość ryzyka budowy oraz większość ryzyka dostępności lub ryzyka popytu. Dzięki tej zmianie zasadne wydaje się przypuszczenie, iż możemy spodziewać się w najbliższym czasie zwiększenia liczby ogłoszeń dotyczących projektów realizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.

Celem projektu systemowego PARP „Partnerstwo publiczno-prywatne" jest upowszechnienie wiedzy
o partnerstwie publiczno-prywatnym, prowadzące do zwiększenia liczby przedsięwzięć realizowanych w tej formule w Polsce. Projekt współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Poddziałania 2.1.3 „Wsparcie systemowe na rzecz zwiększania zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw” Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.