Po tragedii w Dhace. Fair Trade rozwiązaniem?

Przeczytaj także: Liczba pracowników a obowiązki pracodawcy

Szósty dzień trwa akcja ratunkowa po zawaleniu się w środę budynku Rana Plaza w Dhace. Szanse na odnalezienie żywych osób są już jednak znikome. Na razie katastrofa pochłonęła co najmniej 380 ofiar. Wiele osób uważa się za zaginione.

Pojawiły się już zarzuty dla właściciela budynku, jego architektów oraz właścicieli kilku firm wynajmujących tam powierzchnię - zostali oni aresztowani. Jednak tragedia wywołała znacznie dalej idące komentarze. Większość ofiar to pracownicy, którzy w budynku tym zajmowali się szyciem odzieży. Część z nich została wręcz zmuszona do przyjścia do pracy już po tym jak poprzedniego dnia w ścianach budynku pojawiły się pęknięcia. Zapewniono ich, ze wszystko jest w porządku. Łącznie na ośmiu piętrach pracowało w fatalnych i niebezpiecznych warunkach wiele osób - w chwili katastrofy znajdowało się tam 3000 pracowników. W samej Dhace tragedia uruchomiła gwałtowne protesty przeciwko niewolniczej pracy za wyjątkowo niskie stawki.

"Czy twój t-shirt został uszyty w Dhace?"

To pytanie pojawia się w wielu komentarzach i wpisach blogerów. Eksperci wskazują, że w podobnej sytuacji znajdują się setki pracowników w biednych krajach, w których często odbywa się produkcja dla wiodących światowych marek. Cięcie kosztów i nie przestrzeganie podstawowych norm bezpieczeństwa oraz prawa pracy wskazywane są jako główne przyczyny katastrofy. Wydarzenie to podniosło temperaturę dyskusji na temat zmiany zasad konsumpcji w krajach wysoko rozwiniętych, tak by nie bazowała ona na niewolniczej pracy ludzi z biedniejszych obszarów.

Jednym z przykładów wymienianych w kontekście tych zmian jest ruch Fair Trade. Zakłada on płacenie uczciwej, realnej ceny za pracę i produkty, zapewnienie odpowiednich warunków pracy oraz przejrzystości i szacunku w relacjach handlowych. Firmy przestrzegające tych zasad mogą posługiwać się specjalnym certyfikatem Sprawiedliwego Handlu. W wielu krajach produkty Fair Trade (przede wszystkim żywność i odzież) zyskują z roku na rok coraz większą popularność - mimo wyższych cen. Powstają też inne programy tego typu. Jednak trudno mówić o powszechności ruchu. Dla większości konsumentów a także (być może nawet bardziej) dla dużych sieci handlowych liczy się przede wszystkim cena. A to niestety prowadzi do sytuacji, w której koszty produkcji (w tym zarobki i koszty dodatkowe) muszą stać się jak najniższe.

Na co dzień niemal nikt nie zastanawia się nad pochodzeniem swoich ubrań, obuwia czy kawy. Jednak takie sytuacje jak katastrofa w Dhace prowadzą do refleksji - liczą na to zwolennicy sprawiedliwego handlu, wskazując, że to od bogatej Północy zależy (i to dosłownie) życie pracowników w dalekich biedniejszych krajach.

Dyskusja na ten temat ma miejsce tuż przed obchodzonym co roku Światowym Dniem Sprawiedliwego Handlu, który przypada 11 maja. Tegoroczne obchody na pewno nie pominą tragedii w Dhace.