Branża spirytusowa: kryzys ciągle obecny

Przeczytaj także: Przemysł spirytusowy a gospodarka UE

Produkcja w Polsce nie jest opłacalna

Branża spirytusowa jest od kilku lat najmniej rentowną gałęzią polskiego sektora alkoholowego, a wyniki finansowe pozostają poniżej średniej w branży spożywczej. W latach 2008-2011 zbankrutowało 8 polskich Polmosów. W zeszłym roku wszystkim zakładom udało się utrzymać na rynku, choć z trudnościami – jedna czwarta przedsiębiorstw (26%) nie wypracowała zysku.

Straty z tytułu szarej strefy

Na trudną sytuację branży ma również wpływ nieuczciwa konkurencja ze strony nielegalnego rynku. Według firmy KPMG w wyniku funkcjonowania szarej strefy alkoholowej w latach 2000-2011 Skarb Państwa stracił aż 13,4 mld zł z tytułu niezapłaconych podatków. W tym samym czasie legalni producenci utracili zysk w wysokości 3.8 mld zł . Nielegalny rynek w ostatnich latach zdominował odkażany alkohol przemysłowy, produkowany z łatwo dostępnych płynów do spryskiwaczy czy podpałki do grilla. Ze względu na niską cenę popyt na odkażany alkohol może rosnąć w kryzysie.

Wpływ gospodarczy branży spirytusowej

Poprawa wyników pozwoliłaby producentom odzyskać stabilność finansową, zakończyć restrukturyzacje
i skupić się na inwestycjach w rozwój biznesu. Obecnie w Polsce jest 79 producentów napojów spirytusowych oraz 147 gorzelni wytwarzających spirytus . Większość stanowią małe firmy, natomiast największy udział w zatrudnieniu (40%) mają zakłady średniej wielkości. Łącznie firmy na rynku spirytusowym i ich dostawcy generują ok. 93 000 miejsc pracy. Jak szacuje KPMG likwidacja szarej strefy mogłaby przynieść dodatkowe 6,6 tys. miejsc pracy.

Wartość rynku napojów spirytusowych w Polsce szacuje się na ok. 16 mld zł. Branża spirytusowa odpowiada za 9,6 mld zł wpływów budżetowych (pochodzących z akcyzy i podatku VAT) oraz generuje 5,2 mld zł wartości dodanej dla gospodarki ze sprzedaży napojów spirytusowych. Rocznie na zakup dóbr i usług przeznacza 1,2 mld zł. Zdecydowana większość tych środków jest wydawana w kraju, na czym korzystają m.in.: sektor opakowań, sektor transportowy oraz dostawcy surowców . W 2012 r. do produkcji spirytusu spożywczego zużyto ok. 420 tys. ton zbóż, głównie żyta oraz 55 tys. ton ziemniaków.

Dobrą strategią na kryzys na rynku krajowym mógłby być większy eksport produktów spirytusowych, szczególnie na rynki wchodzące. Wymaga to jednak dużych nakładów na promocję i podbój nowych rynków, o co ciężko w czasach kryzysu. W zeszłym roku wolumen eksportu wódki spadł o ponad 20%. Najwięcej narodowego trunku polscy producenci wysłali do Stanów Zjednoczonych, gdzie zajmują obecnie 4. pozycję na rynku, wyprzedzając Rosję.

„Branża spirytusowa mogłaby znacznie więcej eksportować. Mamy świetne produkty, które cieszą się uznaniem w świecie. Świadczą o tym m.in. sukcesy w Stanach Zjednoczonych. Niestety od kilku lat zamiast konkurować na zagranicznych rynkach, producenci walczą o utrzymanie zakładów. Wiele wskazuje na to, że przedsiębiorcom trudno będzie prowadzić zyskowną działalność w czasach kryzysu. Duża część klientów szukając oszczędności przeniesie się do dyskontów, oferujących tańsze produkty, na granicy opłacalności producentów. Niektórzy nawet po aferze czeskiej nadal sięgają po okazyjny alkohol z bazaru. Wiele będzie też zależało od polityki państwa względem producentów, czy zdecyduje się wesprzeć ich w tych trudnych czasach, np. poprzez bardziej efektywne zwalczanie nielegalnego alkoholu czy też ułatwienia w przepisach podatkowych - ocenia Leszek Wiwała, Prezes Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy.