Budżet domowy 2012

Przeczytaj także: Budżet domowy 2011

Wzrost dynamiki dochodu rozporządzalnego w gospodarstwach rolników przyczynił się do zmniejszenia różnicy w poziomie dochodów rolników w odniesieniu do średniej krajowej. W 2012 r. przeciętne miesięczne dochody na osobę w gospodarstwach domowych rolników były niższe o 13,5% od średniej krajowej podczas, gdy w 2011 r. niższe o 19,8% (w 2010 r. niższe o 14,1%, a w 2009 r. – niższe o 20,7%).

W 2012 roku nieznacznej zmianie uległa struktura dochodu rozporządzalnego według głównego źródła pozyskania.

Najwyższy udział dochodów z głównego źródła utrzymania osiągały gospodarstwa domowe pracowników (84,6%) i emerytów (81,6%), a najniższy gospodarstwa domowe rolników (69,4%).

W 2012 roku wystąpił nieznaczny (poniżej 1,0%) realny spadek wydatków we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych z wyjątkiem gospodarstw domowych rolników. W grupie rolników wzrost realny wydatków wyniósł 3,4% (w 2011 r. – spadek o 7,3%; w 2010 r. – wzrost o 3,9 %).

Nadal najwyższy udział w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych miały wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe - 25,1% (podobnie jak w roku ubiegłym), przy czym w gospodarstwach pracujących na własny rachunek stanowiły one 21,5% (wzrost o 0,3 p. proc.), a w gospodarstwach rolników – 31,8% (spadek o 1,2 p. proc.) wszystkich wydatków.

Dużym obciążeniem dla gospodarstw domowych były również wydatki na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii, ale ich udział w wydatkach ogółem nieznacznie zmalał we wszystkich grupach społeczno – ekonomicznych, choć w grupie gospodarstw domowych rolników odnotowano niewielki wzrost wydatków na nośniki energii (o 0,7 p. proc.).

Różnice w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych między 2012 a 2011 rokiem w przypadku pozostałych grup towarów i usług konsumpcyjnych nie przekroczyły 0,4 p. proc.
Najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na gospodarstwo domowe w 2012 r. (podobnie jak w 2011 r.) osiągnęły gospodarstwa pracujących na własny rachunek - ok. 5067 zł. W gospodarstwach rolników wyniósł on ok. 4712 zł, pracowników- 4270 zł, emerytów – 2589 zł. Najniższym dochodem rozporządzalnym na gospodarstwo domowe dysponowały gospodarstwa rencistów –1824 zł.

W przypadku przeciętnych miesięcznych wydatków na gospodarstwo domowe sytuacja przedstawia się następująco: gospodarstwa pracujących na własny rachunek przeciętnie miesięcznie wydawały 4194 zł, gospodarstwa pracowników – 3443 zł, rolników – 3388 zł, emerytów – 2203 zł i rencistów – 1700 zł.

Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny 20% osób o najwyższych dochodach (V grupa kwintylowa) wyniósł 2655 zł na osobę (w 2011 r. - 2560 zł/osobę) i był ponad sześciokrotnie wyższy od analogicznego dochodu 20% osób uzyskujących najniższe dochody (I grupa kwintylowa), a w przypadku wydatków średnia w V grupie kwintylowej wynosiła 1925 zł (w 2011 r. - 1858 zł) i była prawie czterokrotnie wyższa niż w I grupie kwintylowej.
Relacje te zarówno w odniesieniu do dochodu jak i wydatków od kilku lat pozostają na podobnym poziomie.

W gospodarstwach ogółem 20% osób znajdujących się w najlepszej sytuacji dochodowej (podobnie jak w roku poprzednim), dysponowały około 41,7% dochodów całej badanej zbiorowości gospodarstw domowych, podczas gdy 20% osób pozostających w sytuacji najgorszej – 6,5%, tak jak w 2011 r.

Udział wydatków w dochodzie rozporządzalnym w najwyższej grupie kwintylowej wyniósł 72,5% (w 2011 r. – 72,6%), a w najniższej 126,5% (w 2011 r. – 125,8%) co oznacza, że gospodarstwa najbiedniejsze były zmuszone korzystać ze swoich oszczędności bądź pożyczek lub kredytów, a sytuacja tych gospodarstw w stosunku do 2011 roku uległa nieznacznemu pogorszeniu.

Sytuacja dochodowa gospodarstw domowych jest czynnikiem wyraźnie różnicującym poziom i strukturę wydatków. Wyraża się to m.in. większym obciążeniem budżetów rodzin najuboższych wydatkami na zaspokojenie podstawowych potrzeb, tj. wydatkami na żywność i napoje bezalkoholowe oraz na stałe opłaty mieszkaniowe (opłaty na rzecz właścicieli, zaopatrywanie w wodę i inne usługi związane z zamieszkiwaniem oraz nośniki energii).