Kultura w Polsce w 2012 r.

Przeczytaj także: Kultura w Polsce w 2011 r.

W porównaniu z poprzednim rokiem, liczba czytelników w bibliotekach uległa niewielkiemu wzrostowi. W 2012 r. odnotowano 6,5 mln czytelników – osób, które dokonały co najmniej jednego wypożyczenia w ciągu roku. Choć niezmiennie najliczniejszą grupę czytelników bibliotek stanowią uczniowie, odnotowujemy spadek ich aktywności jako czytelników (w 2012 r. uczniowie stanowili 37,6% ogółu, tj. o 6,4% mniej niż w poprzednim roku). W omawianym roku na 1000 ludności w Polsce przypadało 168 czytelników.
W 2012 r. w bibliotekach publicznych liczba wypożyczeń księgozbioru na zewnątrz wyniosła 122,0 mln, tj. o 1,3% mniej niż w 2011 r. Z roku na rok ulega zmniejszeniu liczba udostępnień księgozbioru na miejscu. W ubiegłym roku wyniosła ona 24,1 mln i była mniejsza o 5,4% w porównaniu z 2011 r.

W 2012 r. wskaźnik wypożyczeń księgozbioru w Polsce na jednego czytelnika wyniósł 18,9 woluminów. Najwyższy wskaźnik występował w województwach: wielkopolskim (22,7 wol.), świętokrzyskim (21,8) oraz podlaskim (20,4), natomiast najniższy – w mazowieckim (16,0), małopolskim (16,1) oraz pomorskim (16,5).

W 2012 r. księgozbiór bibliotek publicznych liczył 131,6 mln woluminów, tj. o 0,7% mniej niż przed rokiem. Na 1000 ludności przypadało 3439 woluminów księgozbioru.

Spośród placówek informacyjno-bibliotecznych w 2012 r. działało: 1087 bibliotek naukowych, 369 bibliotek fachowych, 318 pedagogicznych wraz z filiami, 65 fachowo-beletrystycznych, 28 ośrodków informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej oraz 14 bibliotek towarzystw naukowych. W porównaniu z 2011 r. nastąpił spadek liczby placówek w każdej z tych grup.

W 2012 r. liczba czytelników placówek informacyjno-bibliotecznych wynosiła 2,2 mln osób i w porównaniu z poprzednim rokiem uległa niewielkiemu spadkowi (o 2,9%). Niezmiennie, najwięcej czytelników korzystało z bibliotek naukowych (78,8%) oraz pedagogicznych (18,0%).

Wraz ze spadkiem czytelników, obniżył się także poziom wypożyczeń księgozbioru i udostępnień na miejscu. W 2012 r. dokonano 20,2 mln wypożyczeń na zewnątrz oraz 28,3 mln udostępnień księgozbioru na miejscu, tj. odpowiednio o 3,6% oraz 10,9% mniej w porównaniu z 2011 r.

Biblioteki publiczne oraz placówki informacyjno-biblioteczne, poza swoją podstawową działalnością, organizują różnego rodzaju imprezy (m.in. wystawy, zajęcia literackie, zajęcia edukacyjne). W 2012 r. zorganizowano łącznie 410,7 tys. imprez, w których wzięło udział 7,5 mln uczestników. Najczęściej wybieraną formą zajęć były zajęcia edukacyjne (3,5 mln zajęć; 200,5 tys. uczestników) oraz literackie (1,9 mln zajęć; 82,2 tys. uczestników).

W 2012 r. z ogółu wszystkich bibliotek i placówek informacyjno-bibliotecznych 88,9% wyposażonych było w komputery. Do Internetu podłączonych było 91,7% ogółu komputerów dostępnych dla czytelników.

Spośród wszystkich placówek bibliotecznych, 35,5% użytkowało obiekty posiadające wejście przystosowane dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Znacznie mniej placówek (22,1%) posiadało odpowiednie adaptacje wewnątrz budynku. Spośród wszystkich miejsc w czytelniach, 2,9% przystosowanych było dla niepełnosprawnych czytelników.

W bibliotekach publicznych i placówkach informacyjno-bibliotecznych zatrudnionych było 36,2 tys. osób, z których 20,4 tys. posiadało wykształcenie bibliotekarskie.

Domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice

W 2012 r. funkcjonowało 3870 domów i ośrodków kultury, klubów oraz świetlic, tj. o 4,4% więcej niż przed rokiem. Dominującym rodzajem jednostki były ośrodki kultury i świetlice, które łącznie stanowiły prawie 3/4 wszystkich placówek. Na wsi funkcjonowało 61,5% wszystkich instytucji, przy czym najbardziej charakterystycznymi dla obszarów wiejskich były świetlice (91,7% ogółu tego rodzaju instytucji zlokalizowanych było w gminach wiejskich) oraz ośrodki kultury (58,4%). Natomiast kluby i domy kultury najczęściej prowadziły działalność w miastach – 79,1% klubów i 63,1% domów kultury funkcjonowało w miastach.