NBP: rynek pracy w Polsce w III kw. 2014

Przeczytaj także: NBP: rynek pracy w Polsce w IV kw. 2013

Pracujący i popyt na pracę

Jak czytamy w opracowaniu, w przedostatnim kwartale minionego roku 2014 r. udało się utrzymać rosnącą tendencję liczby pracujących wg BAEL, przy jednoczesnym, choćnieznacznym przyśpieszeniu rocznego tempa wzrostu. Na poprawę wskazywały także pozostałe wskaźniki zatrudnienia, choć w tym wypadku należy podkreślić, że była ona znacznie wolniejsza niż w BAEL. Wyniki BAEL pokazały, że najokazalsdzy wzrost tyczył się grupy zatrudnionych na kontrakty czasowe, ale zauważalny był również wśród samozatrudnionych poza rolnictwem.

Pracujący i popyt na pracę

Pracujący W III kw. 2014 r. utrzymana została rosnąca tendencja liczby pracujących wg BAEL , przy nieznacznym przyśpieszeniu rocznego tempa wzrostu. Pozostałe wskaźniki zatrudnienia także wskazywały na stopniową – choć wyraźnie wolniejszą niż w BAEL – poprawę sytuacji na rynku pracy. Zgodnie z wynikami BAEL najsilniejszy wzrost dotyczył grupy zatrudnionych na kontrakty czasowe, ale widoczny był także wśród samozatrudnionych poza rolnictwem.

W ujęciu branżowym nadal najszybciej rosła liczba pracujących w sektorze usługowym. Stopniowo wygasał natomiast statystyczny efekt wydłużenia urlopów macierzyńskich wśród pracujących kobiet. W III kw. 2014 r., pomimo nieznacznego osłabienia rocznej dynamiki PKB, tempo wzrostu spożycia indywidualnego zwiększyło się. Jest to najprawdopodobniej konsekwencją poprawiających się dochodów do dyspozycji – mających odzwierciedlenie w danych BAEL, które wskazywały na szybsze niż w poprzednim kwartale tempo wzrostu liczby pracujących. Jednocześnie wskaźniki zatrudnienia bazujące na danych sprawozdawczych utrzymały znacznie trend wzrostowy, choć znacznie łagodniejszy.

Roczna dynamika liczby pracujących wg BAEL w III kw. 2014 r. wzrosła o 0,4 pp. do poziomu 2,1% r/r sa, wobec jej niewielkiego spadku przed kwartałem o 0,1 pp. Również w ujęciu kwartalnym skala wzrostu była wyższa w porównaniu z poprzednim okresem, tj. 0,6% (ok. 97 tys. osób) wobec 0,2% kw/kw sa (ok. 37 tys. osób).
Dane ze sprawozdawczości podmiotów zatrudniających powyżej 9 osób także wskazywały na kontynuację pozytywnych tendencji, aczkolwiek w tempie wyraźnie wolniejszym niż wynika to z danych BAEL.

Wg danych z gospodarki narodowej (GN) przeciętne zatrudnienie kolejny kwartał z rzędu wzrosło o 0,1% kw/kw sa. O 0,3 pp. zwiększyła się również jego roczna dynamika i po raz pierwszy od II kw. 2012 r. osiągnęła dodatni poziom (0,2% r/r). Kontynuację dotychczasowej tendencji obserwowano w III kw. 2014 r. w samym sektorze przedsiębiorstw (SP), stanowiącym ponad 2/3 zatrudnienia w gospodarce ogółem. Poziom przeciętnego zatrudnienia w SP już po raz trzeci zwiększył się w ujęciu rocznym, tym razem o 0,7% r/r sa. Jednak kwartalne tempo wzrostu nieznacznie osłabiło się – z 0,2% kw/kw sa (tj. o 11 tys. osób) w poprzednim kwartale do 0,1% kw/kw sa (o 4 tys. osób). Na nieco silniejsze niż w przypadku zatrudnienia – choć wolniejsze niż wg BAEL – wzrosty wskazywały dane opisujące liczbę pracujących na koniec okresu sprawozdawczego zarówno w całej GN (1,0% r/r sa oraz 0,3% kw/kw sa), jak i w SP (1,3% r/r sa oraz 0,3% kw/kw sa).

Ponowne przyśpieszenie wzrostu liczby pracujących (po okresie drugiej fali spowolnienia gospodarczego) nastąpiło wg BAEL z około pół rocznym wyprzedzeniem w stosunku do danych sprawozdawczych. (Wykres nr 2). Różnice te wynikają najprawdopodobniej z różnej objętości definicyjnej pracującego w BAEL oraz w GN.

Dane BAEL – w przeciwieństwie do danych z GN – uwzględniają wszystkie podmioty, również te najmniejsze, zatrudniające do 9 pracowników.

Obejmują przy tym wszystkie nietypowe, niekiedy mniej stabilne dla pracownika, ale równocześnie bardziej elastyczne dla pracodawcy, kategorie zatrudnienia (np. umowy cywilno-prawne, angażowanie osób samozatrudnionych). W szczególności, w warunkach spowolnienia, zatrudnienie na podstawie umów innych niż umowa o pracę może ograniczać skalę oraz przesuwać w czasie moment podjęcia decyzji o redukcji personelu (ze względu m.in. na inne okresy wypowiedzenia). W warunkach ożywienia, przy utrzymującej się niepewności, może natomiast podwyższać tempo wzrostu ogólnej liczby pracujących, powiększając jednocześnie różnice w dynamikach pomiędzy danymi sprawozdawczymi i BAEL.

Obserwowany od połowy ub.r. wyraźny trend wzrostowy liczby pracujących BAEL dotyczył przede wszystkim pracy najemnej (głównie na czas określony). Kontynuowany był również w III kw. 2014 r. – liczba pracujących najemnie rosła w tempie 2,7% r/r sa, tj. zbliżonym do poprzedniego kwartału. Jednocześnie począwszy od I kw. br. zarysowuje się wyraźna tendencja wzrostowa liczby samozatrudnionych poza rolnictwem. W trakcie pierwszych trzech kwartałów 2014 r. samozatrudnienie poza rolnictwem rosło przeciętnie w tempie 3,0% r/r sa, zaś w ostatnim okresie przyśpieszyło do 3,9% r/r sa. Tym samym udział tej kategorii w ogólnej liczbie pracujących nieznacznie zwiększył się do 11,0%, osiągając lokalne maksimum z 2011 r.