Ukraina w tarapatach: dług publiczny sięgnie 90% PKB

Przeczytaj także: Gospodarka Ukrainy: stabilizacja czy brak perspektyw?

Dlaczego?

W ramach porozumienia zawartego w marcu 2015 r. z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Kijów rozpoczął negocjacje z prywatnymi posiadaczami ukraińskich obligacji państwowych. Przewidywało ono między innymi, umorzenie 15 mld USD zadłużenia u prywatnych wierzycieli do 2018 r. Ukraina zwróciła się do swoich kredytodawców, na czele których stoi amerykański fundusz inwestycyjny Franklin Templeton, o 40 proc. redukcję zadłużenia, swoją prośbę motywując tym, że kraj stanął w obliczu problemów dotyczących płynności finansowej, ale przede wszystkim – wypłacalności. Wierzyciele natomiast są zdania, że Ukraina boryka się „jedynie” z kryzysem dotyczącym płynności finansowej. Zaproponowali więc zmianę profilu zadłużenia bez możliwości redukcji jego wartości nominalnej.

Ryzyko?

Ukraina stanęła w obliczu bardzo trudnej sytuacji gospodarczej, która może zaważyć na wypłacalności kraju.

• Kraj jest pozbawiony głównych źródeł wpływów do budżetu. Rząd centralny Ukrainy utracił kontrolę nad częścią wschodnich regionów kraju, w których koncentruje się największy potencjał przemysłowy i zasoby naturalne: produkcja przemysłowa w obwodach ługańskim i donieckim odpowiadała za blisko 15 proc. PKB kraju i 20 proc. wartości jego eksportu. Ponadto wpływy do budżetu Ukrainy z eksportu pochodzą głównie ze sprzedaży towarów (ruda żelaza, stal), których ceny na rynkach światowych odnotowują tendencję spadkową.
• Popyt wewnętrzny ograniczają rosnąca w zawrotnym tempie inflacja (która w czerwcu br. osiągnęła poziom 57,5 proc. mierzony rok do roku) oraz wysokie stopy procentowe (w marcu 2015 r. bank centralny podniósł bazową stopę referencyjną do 30 proc.). Podobny wpływ mają cięcia wydatków publicznych (w okresie od marca do maja br. wysokość świadczeń socjalnych realnie spadła o 50 proc.).
• Wprowadzono rygorystyczną kontrolę kapitału w celu podjęcia próby ustabilizowania kursu hrywny, której wartość w ciągu roku spadła o 80 proc. (o 40 proc. od stycznia br.). Stabilizacja kursu waluty ma kluczowe znaczenie dla podtrzymania wartości zadłużenia zewnętrznego, ponieważ 60 proc. długu publicznego jest denominowana w USD, a wiele ukraińskich firm, banków, a nawet gospodarstw domowych posiada zobowiązania wynikające z kredytów zaciągniętych w obcej walucie.
• Stosunek długu publicznego do PKB zmienia się w niezwykle niekorzystnym tempie z powodu ostrego spadku tempa wzrostu gospodarczego i szacuje się, że w 2015 r. przekroczy próg 90 proc. PKB (w 2013 r. wartość ta wynosiła 40 proc.).
• Sektor bankowy dotkliwie odczuwa skutki kryzysu gospodarczego i dewaluacji hrywny. Konieczna była rekapitalizacja niektórych banków państwowych, a cały sektor podlega działaniom zmierzającym do konsolidacji (w 2015 r. zamknięto 24 banki). Największy bank prywatny, PrivatBank, zamierza zrestrukturyzować swoje zadłużenie, jednak jego wierzyciele odrzucili propozycję wydłużenia terminu zapadalności euroobligacji z terminem spłaty w 2015 i 2016 r.