Firmy rodzinne w Polsce i Europie 2016

Przeczytaj także: Firmy rodzinne w Polsce i Europie VII 2015

56% firm rodzinnych w Polsce w dobrych nastrojach

W najnowszym badaniu aż 56% polskich firm rodzinnych z optymizmem mówi o swojej kondycji finansowej. To znaczący, bo 9-procentowy wzrost względem poprzedniej edycji badania. Jednocześnie 1/3 respondentów ocenia swoją sytuację neutralnie, a grono największych pesymistów, oceniających swoją sytuację źle i bardzo źle, sięga obecnie zaledwie 10%. Europejskie firmy rodzinne są nieco bardziej optymistyczne - odsetek zadowolonych sięga obecnie 72%.

4 na 10 respondentów z Polski (42%) zdołało w ostatnich 12 miesiącach podwyższyć swoje przychody, tym samum odsetek ten jest aż o 20 p.p. wyższy niż przed rokiem. Równocześnie mniejsza niż ostatnio okazała się grupa przedsiębiorstw notujących spadek przychodów. (21% wobec 27% w 2015 roku). 37% polskich respondentów zadeklarowało z kolei, że ich przychody pozostały na niezmienionym poziomie.

Pozytywne tendencje daje się również zauważyć w odniesieniu do zatrudnienia. Do podwyższenia liczby zatrudnionych przyznało się 29% przebadanych firm (wzrost o 12 p.p.). Zaledwie 1 na 8 spółek zadeklarowała redukcję etatów (20% w poprzedniej edycji), a w 6 na 10 spółek liczba pracowników utrzymała się na tym samym poziomie. Rzesza przedsiębiorstw rodzinnych, które zdecydowały się na rozszerzenie swojej działalności zagranicznej wzrosła natomiast o 5 p.p.

Firmy rodzinne w Polsce oceniają swoją sytuację i patrzą w przyszłość ze znacznie większym optymizmem niż rok temu. Taka postawa respondentów z Polski może być tłumaczona lepszymi wynikami w obszarze przychodów, zatrudnienia, a także działalności zagranicznej. W Europie mamy natomiast do czynienia z delikatnie słabnącym optymizmem – kolejny rok z rzędu udział firm pozytywnie oceniających swoją sytuację ekonomiczną przekroczył 70% jednak jest on o 3 p.p. niższy w porównaniu z wynikami poprzedniego badania – mówi Andrzej Bernatek, partner w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce.

Dla 50% firm rodzinnych w Polsce największym wyzwaniem są rosnące koszty pracy

Polskie firmy rodzinne niezmiennie od kilku lat zmagają się z rosnącymi kosztami pracy – stanowią one barierę dla połowy respondentów. Dla 32% badanych wyzwaniem jest niestabilność polityczna, zaś dla 29% tzw. „walka o talent”, czyli pozyskiwanie wykwalifikowanej kadry. W przypadku europejskich firm rodzinnych, najważniejszym wyzwaniem jest niepewny „klimat polityczny” – wskazywany o 5 p.p. częściej niż w przypadku polskich spółek. Europejscy przedsiębiorcy, identyfikując swoje problemy, zwracają uwagę na „walkę o talent” (36%) oraz rosnącą konkurencję (36%).

W kontekście potencjalnych zmian, które mogłyby pobudzić wzrost w przedsiębiorstwach, europejscy respondenci wskazali na elastyczniejsze przepisy dotyczące rynku pracy (30%), obniżenie pozapłacowych kosztów pracy (29%) oraz zmniejszenie przeszkód administracyjnych (27%). Priorytetami dla firm rodzinnych w Polsce są obniżenie pozapłacowych kosztów pracy (40%), prostsze przepisy podatkowe (35%) i niższe opodatkowanie (32%).

Polskie firmy rodzinne bardzo silnie akcentują potrzebę utrzymania równowagi między życiem rodzinnym i działalnością biznesową. Drugim w kolejności wskazań priorytetem jest utrzymanie kontroli nad firmą przez rodzinę. Przedsiębiorcy, którzy zakładali swoje rodzinne biznesy po 1989 r. i z sukcesem je rozwinęli, pragną ułożyć interesy rodziny i firmy w harmonijny sposób – komentuje Ewa Sobkiewicz, prezes stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych.

Ludzie i innowacje kluczem do sukcesu

Identyfikując swoje przyszłe cele, liderzy polskich i europejskich firm rodzinnych jako dwa najważniejsze priorytety wskazali zwiększenie zyskowności (odpowiednio 53% i 57%) oraz zwiększenie przychodów (odpowiednio 45% i 34%). W Polsce priorytetem, znacznie częściej wymienianym niż w firmach europejskich, jest przyciąganie nowych, utalentowanych pracowników (26%). Rozbieżność pomiędzy Polską a pozostałymi krajami europejskimi jest widoczna w kwestii zwiększenia innowacyjności, która wydaje się nie być aż tak ważnym priorytetem dla polskich firm rodzinnych (14% w porównaniu do 25% w Europie). Najmniejszy odsetek firm, zarówno polskich, jak i europejskich, planuje szkolić swoich obecnych pracowników (odpowiednio 8% i 13%).

Biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy oraz uwarunkowania demograficzne wydaje się, że zapewnienie odpowiedniej kadry pozostanie dla polskich przedsiębiorców istotnym problemem w najbliższych latach. Sytuację w zakresie pozyskiwania nowych, utalentowanych pracowników pogarszać może także stosunkowo niski priorytet przyznawany przez polskich przedsiębiorców zwiększeniu innowacyjności – komentuje Wojciech Stopka, partner w dziale audytu w KPMG w Polsce.

59% firm rodzinnych w Polsce posiada plany inwestycyjne

W badaniu KPMG 59% polskich firm rodzinnych zadeklarowało, że posiada plany inwestycyjne na najbliższą przyszłość – odsetek wzrósł o 5 p.p. w porównaniu z ubiegłoroczną edycją badania. Plany inwestycyjne odgrywają jeszcze większą rolę w strategii firm europejskich – aż 73% deklaruje inwestycje. Warto zwrócić uwagę, że 37% polskich firm rodzinnych nie przewiduje planów inwestycyjnych.

Firmy rodzinne z Polski, które planują inwestycje, deklarują przeznaczenie swojego kapitału kolejno na inwestycje w działalność podstawową (59%), inwestycje w rekrutację i szkolenia (20%), inwestycje w dywersyfikację (20%). Największą rozbieżność między firmami polskimi i europejskimi można zaobserwować w obszarze planowanych inwestycji w nowe technologie (odpowiednio 16% i 52%) oraz inwestycje w umiędzynarodowienie firmy (odpowiednio 5% i 40%). To niestety wyraźnie wskazuje, że firmy europejskie bardziej od polskich chcą wiązać swoją przyszłość z nowymi rynkami i innowacyjnością – mówi Mirosław Grabarek, partner w dziale audytu w KPMG w Polsce.

Firmy rodzinne stały się bardzo ważną częścią polskiej gospodarki. Fakt, że prawie 60% z nich planuje dalsze inwestowanie w swój rozwój napawa optymizmem i pozwala oczekiwać, iż rola firm rodzinnych będzie rosła. Mniejsze nakłady na innowacyjność mogą martwić, ale w tym obszarze cała polska gospodarka ma wiele do poprawy. Natomiast fakt, że tak niewiele firm myśli o umiędzynarodowieniu działalności pokazuje, jak duży jest potencjał polskiego rynku – są znakomite przykłady polskich firm radzących sobie na rynkach europejskich i światowych, ale nie trzeba wychodzić za granicę, aby dalej odnosić sukcesy – komentuje Krzysztof W. Klamut, partner w dziale doradztwa finansowego, szef zespołu fuzji i przejęć w KPMG w Polsce.

18% polskich przedsiębiorców rodzinnych planuje przekazać firmę kolejnemu pokoleniu

Najczęściej planowaną strategiczną zmianą w perspektywie roku wśród polskich firm rodzinnych jest przekazanie własności kolejnemu pokoleniu (18%) lub przekazanie im zarządu nad spółką (15%). Wśród spółek europejskich bardziej powszechne jest przekazanie zarządzania (18%) niż przekazanie własności (9%).

Polscy przedsiębiorcy znacznie rzadziej od europejskich deklarują chęć przekazania władzy osobom spoza rodzinnego grona. Nie są oni również przychylni sprzedaży firmy w stopniu, jaki deklarują przedstawiciele europejskich firm rodzinnych (6% w porównaniu z 8%).

O badaniu:
Raport KPMG „Barometr firm rodzinnych” jest piątą edycją europejskiego raportu KPMG przeprowadzanego w wybranych krajach Europy. Celem badania było poznanie specyfiki działalności firm rodzinnych – problemów, jakie napotykają, zmian, których oczekują, oraz strategii, które wdrażają w swoich przedsiębiorstwach. „Barometr firm rodzinnych” w Europie przeprowadzano metodą wywiadów internetowych (CAWI, ang. Computer Assisted Web Interview). „Barometr firm rodzinnych” w Europie przeprowadzano metodą wywiadów internetowych (CAWI, ang. Computer Assisted Web Interview) w dniach 1 maja – 30 lipca 2016 roku. Zebrano 900 odpowiedzi, z czego 139 pochodziło z Polski. Polska edycja publikacji powstaje we współpracy z Inicjatywą Firm Rodzinnych.