Gospodarka Chin, czyli wzrost i wyzwania

Przeczytaj także: Gospodarka światowa: miękka siła Chin

Już na wstępie w analizie tej podkreśla się nadzwyczaj szybki wzrost gospodarki i poziomu życia chińskich obywateli. Z tym wiąże się oczywiście spadek liczby ludzi, która żyje w biedzie. Trzeba przy tym zaznaczyć, że dla chińskiej gospodarki liczba ludności jest niezwykle ważna, choć przy przeliczeniu PKB na 1 mieszkańca Chiny zostają wyraźnie w tyle za gospodarkami zachodnimi.

Wzrost gospodarki Chin napędza i tak już stosunkowo wysokie tempo wzrostu zadłużenia, które wskazuje, że problemy kredytowe w przyszłości mogą dotyczyć już nie tylko zachodnich gospodarek. Chociaż zadłużenie państwa, firm i gospodarstw domowych w porównaniu z Zachodem nie jest wysokie, to jednak tempo wzrostu tego zadłużenia jest niepokojące i powinno być dla Chin ostrzeżeniem.

Wzrost gospodarki Chin napędza i tak już stosunkowo wysokie tempo wzrostu zadłużenia, które wskazuje, że problemy kredytowe w przyszłości mogą dotyczyć już nie tylko zachodnich gospodarek. Chociaż zadłużenie państwa, firm i gospodarstw domowych w porównaniu z Zachodem nie jest wysokie, to jednak tempo wzrostu tego zadłużenia jest niepokojące i powinno być dla Chin ostrzeżeniem.

Kolejnym wyzwaniem będzie też zmiana struktury wydatków ze strony chińskiego rządu. Finansuje on co prawda długoterminowe projekty wspierające gospodarkę, ale też dość znacząco przy tym oszczędza na swoich obywatelach. Powszechnie wiadomo, że na satysfakcjonujący poziom zabezpieczenia socjalnego Chińczycy nie mają co zbytnio liczyć. Jeszcze większe problemy mogą spowodować niskie wydatki na służbę zdrowia. Zgodnie z szacunkami Światowej Organizacji Zdrowia w związku z samym zanieczyszczeniem atmosfery w zeszłym roku zmarło 1,2 mln mieszkańców Chin. Dodatkowo, w Chinach żyje stosunkowo duża liczba osób mających problemy zdrowotne spowodowane stanem środowiska naturalnego albo stosunkowo niskim poziomem bezpieczeństwa pracy, a w przyszłości należy się jeszcze spodziewać pogorszenia tej sytuacji. Chiny będą musiały w przyszłości więcej zainwestować w służbę zdrowia, co jednak w praktyce może oznaczać, że tych pieniędzy zabraknie na inne cele.

Chiny będą zmuszone także przygotować reformy swojej gospodarki. Powinny one ograniczyć wpływ państwa, zwiększyć znaczenie sektora prywatnego i uporządkować takie problemy, jak np. duża liczba „firm zombie” (których zysk z działalności gospodarczej nie pokrywa kosztów odsetek od kredytów). Reformy, które zapewniłyby te zmiany i w długiej perspektywie czasowej prowadziłyby do zdrowszego i bardziej zrównoważonego wzrostu, nie są jednak zbyt popularne wśród aktualnych polityków. Przedstawicielom chińskiej polityki przede wszystkim nie podoba się widoczna liberalizacja gospodarki. Ponadto, te reformy najpierw prawdopodobnie krótkotrwale spowolniłyby gospodarkę, a korzystne efekty dałyby się odczuć dopiero w przyszłości. Dokładniej obrazuje to poniższy wykres, na którym umieszczono prognozę wpływu proaktywnej polityki, starającej się o wprowadzanie reform na gospodarkę Chin. Oczywiście, na wykresie tym widać tylko szacunkową perspektywę, ponieważ dokładne przewidywanie przyszłego rozwoju gospodarczego jest po prostu niemożliwe.

Obszarem, w którym Chiny dokonały wielkiego postępu, jest digitalizacja. W tym zakresie kraj ten wyróżnia się pod wieloma względami. Pozytywne podejście chińskiego rządu do nowoczesnych technologii w sferze prywatnej i państwowej, rosnąca liczba firm technologicznych i ogromna liczba użytkowników tych technologii powodują, że Chiny to cyfrowy gigant, który – jak można się spodziewać – nadal będzie umacniać swoją pozycję w tej sferze. Chińskie firmy technologiczne mają już za sobą pierwszy krok na drodze do tego, aby w przyszłości nawet prześcignąć firmy technologiczne z USA.

Co to wszystko oznacza dla gospodarki Chin? Już teraz jest jasne, że silny rozwój Chin nie skończy się nawet za kilkadziesiąt lat i można spodziewać się, że dzięki temu nie będą mieć już żadnej konkurencji na pozycji globalnego lidera gospodarczego. Z drugiej strony, dość problematyczne jest traktowanie Chin jako stabilnej i dojrzałej gospodarki, ponieważ wskaźnik PKB per capita nadal nie jest tu wysoki, a zmienność na rynkach chińskich, zarówno akcyjnych, jak i walutowych, może być nadal względnie duża. Ponadto, istotne znaczenie w długim okresie czasu ma także polityka tego państwa. Chiny w odróżnieniu od USA mają co prawda większy potencjał wzrostu, ale będą musiały przejść przez wiele poważnych zmian, które bez wątpienia wpłyną również na całą globalną sytuację gospodarczą.

Filip Přibáň, analityk instytucji płatniczej