Wakacje 2018: Bułgaria o połowę tańsza niż w sierpniu

Przeczytaj także: Wakacje 2018: Turcja drożeje najsilniej

I. Ważne wydarzenia ostatniego tygodnia w turystyce wyjazdowej.
Sprzedaż wycieczek drugi raz z rzędu w górę

W mediach pojawiła się czterdziesta szósta już odsłona raportu z systemu MerlinX (36/2018), poświęconego rezultatom sprzedaży wycieczek organizowanych w sezonie 2017/2018. Czego dowodzi? Tym razem, podobnie jak przed tygodniem, mieliśmy do czynienia ze wzrostem bieżącej sprzedaży wycieczek. Sięgnął on 8 proc. (20 proc. tydzień temu), co jest dość nietypową sytuacją dla tego okresu roku.

Warto jednak podkreślić, że wzrost ten odnosi się do relatywnie dynamicznie rosnącej bazy sprzed roku. W efekcie tego roczna dynamika najważniejszych z punktu widzenia branży wycieczek lotniczych spadła z notowanego tydzień wcześniej poziomu +39,7 procent do +37,2 procent.


Dynamika w ujęciu dwuletnim wzrosła do dawno nie notowanego poziomu +56,0 procent, podczas gdy tydzień wcześniej sięgnęła +31,0 procent, a przed dwoma tygodniami była jeszcze na poziomie zaledwie +5,8 procent.

Pomijając dość nietypowe zachowania się bazy w tygodniach 33-36 i wynikające z niej mniej typowe skoki dynamiki rocznej, w ostatnich dostępnych statystykach systemu MerlinX, czyli w ostatnim tygodniu sierpnia i pierwszym września nastąpiło jednak widoczne przyspieszenie tempa sprzedaży. Niektóre z jego przyczyn zostały wymienione w poprzednim materiale tygodniowym, ale należy do nich dodać jeszcze dwie o dość istotnym znaczeniu.

Bardziej uważni obserwatorzy mogli dostrzec, że w tym właśnie okresie oferta TUI Poland stała się cenowo mniej korzystna niż przed rokiem, co w zestawieniu z jednoczesną sytuacją, gdy większość organizatorów oferowała ceny wyraźnie poniżej ich poziomów zeszłorocznych oznacza, że ceny wycieczek tego biura wyraźnie straciły na relatywnej atrakcyjności. W ten sposób część sprzedaży przeniosła się do organizatorów ujmowanych w statystykach systemu MerlinX, co wpłynęło dodatnio na wykazywaną tam dynamikę wzrostu sprzedaży. Było to więc zjawisko odwrotne niż przez większość sezonu, gdy szybka dynamika wzrostu sprzedaży w TUI Poland wpływała obniżająco na jej dynamikę wykazywaną w systemie MerlinX.

Ostateczny obraz wrześniowych lastów nie musi być niekorzystny

Bardziej generalnym czynnikiem (poruszanym ogólnie już wcześniej) , który wpływał na dotychczasową sprzedaż września i w ostatnim tygodniu sierpnia były relatywnie niskie ceny wycieczek, jakie miały miejsce podczas sprzedaży późnych last minute, czyli podczas ostatnich 21 dni sprzedaży. Odgrywają one w jej przebiegu kluczową rolę, jako że według statystyk (np. podawanych podczas niedawnej prezentacji „Zagraniczne wakacje Polaków 2018”przygotowanej pod auspicjami PIT), w tym okresie jest sprzedawanych średnio blisko 46 do 50 procent wycieczek.

Poniżej przekazano wykresy zmian bieżących cen wycieczek w poszczególnych tygodniach sierpnia i września (wg. danych zebranych do 14 września) dla poszczególnych tygodni odniesionych do cen na 21 dni przed wylotem, czyli do początku analizowanego okresu późnych last minute.


Jest na nich widoczna znacząca wielkość spadków cen w ostatnim tygodniu sierpnia i pierwszym tygodniu września, co znajduje dość wyraźne odzwierciedlenie we wzrostach sprzedaży w systemie MerlinX. Jednocześnie widoczny jest także mało korzystny dla klientów przebieg cen w trzecim tygodniu sierpnia, co z kolei odzwierciedlone jest poprzez mizerną w tym przypadku wielkość sprzedaży zarejestrowaną wówczas w Merlinie.

Związek cen z dynamiką sprzedaży w turystyce wyjazdowej jest dość oczywisty i znany pod sloganem „ccc”, czyli „cena czyni cuda”, ale interesująca jest siła związku pomiędzy ceną wycieczek a ich sprzedażą, czyli tzw. cenowa elastyczność popytu na zagraniczne wycieczki.

Przebiegi cen dla kolejnych tygodni września poznamy niebawem, a ich istotność polega na tym, że skala przecen w tym końcowym okresie sezonu zostaje dobrze zapamiętana przez klientów i sprzedawców, a zatem ma ponadprzeciętne znaczenie w wyrabianiu sobie poglądu na kwestie first- oraz last minute w kolejnym sezonie turystycznym. Na razie sytuacja w trzech ostatnich tygodniach września wydaje się pod tym względem zmieniać na bardziej korzystną, ale na ostateczny obraz pozostaje jeszcze nieco poczekać.

Impet wzrostu sprzedaży września imponuje, ale …

Generalne przyspieszenie sprzedaży w minionych już tygodniach września pozwoliło już prawie całkowicie zniwelować widoczne we wcześniejszych statystykach portalu Wakacje.pl i wynikających z nich wykresach „zapóźnienie” sprzedaży września wobec sprzedaży sierpnia wyraźnie widoczne jeszcze w poprzednim tygodniu.

O tym jak szybko bieżąca sprzedaż września zaczyna zyskiwać na znaczeniu (w statystykach portalu Wakacje.pl) pokazuje kolejny wykres. Podaje on przybliżony poziom sprzedaży wyjazdów z terminem realizacji w poszczególnych miesiącach sprzedawanych w kolejnych tygodniach. Nieco zaskakujące są przy tym tygodniowe poziomy sprzedaży wrześniowej, które stają się nawet wyraźnie wyższe niż w poprzedzającym sierpniu.

Wytłumaczenie tego z pozoru mało logicznego faktu jest jednak relatywnie proste, a przy tym dotyka obserwowanej w tym sezonie niespotykanej wcześniej nadpodaży wycieczek w wysokim sezonie turystycznym. Sprzedaż często rodzinnych wyjazdów w okresie wakacji szkolnych jest zwykle bardziej firstowa, a w tym sezonie efekt ten został jeszcze wzmocniony przez niedobory podaży wyjazdów na niektóre kierunki (Turcja) w końcowej fazie poprzedniego sezonu. Popyt wycieczek na okres wakacyjny rozkładał się więc bardziej równomiernie w czasie i przed latem został już w znacznej skali „zużyty”.

Skutkiem tego były relatywnie niższe niż zwykle poziomy sprzedaży last minute, mimo że były one silnie stymulowane znacznymi redukcjami cen. Sprzedaż września nie cieszy się aż takim popytem we wczesnych okresach sprzedaży skutkiem czego wyjazdy na ten okres dłużej pozostają w zasobach imprez niesprzedanych i doświadczają bardzo silnego popytu dopiero w końcowym okresie wakacji i w samym wrześniu.

Przy okazji oglądu wykresów można na nich dostrzec lokalne dołki dla sprzedaży sierpnia i września w tygodniu ze świątecznym dniem 15 sierpnia oraz dla sprzedaży lipca i sierpnia w tygodniu ze świętem Bożego Ciała (31 maja).

Niskie ceny raz więcej, raz mniej, ale nadal gnębią organizatorów

Jak już zaznaczaliśmy wielokrotnie, wyznacznikiem drugiej połowy obecnego sezonu wydaje się kwestia bardzo niskich cen i wyższego niż przed rokiem poziomu kosztów (głównie paliwa). Rezultatem obu tych tendencji jest obustronna presja na spadek marż realizowanych przez organizatorów na imprezach turystycznych i w konsekwencji osłabianie poziomu ich wyników finansowych.

Po partiach materiału poświęconych sytuacji we wrześniu pora przejść do ciut odleglejszego okresu , czyli początku października. Poniżej przedstawiono wykresy zmian średniej przeceny rok do roku wycieczek na standardowo przedstawianych 23 kierunkach, tym razem podobnie jak w poprzednich dwóch materiałach dla wylotów w pierwszych pełnych tygodniach września i października. Dane w obu tych przypadkach są odnoszone do takich samych wyprzedzeń wobec terminu realizacji imprezy. Wykres dla wyjazdów w pierwszym pełnym tygodniu września został już w pełni zrealizowany, a naniesiono na niego również zrealizowany już wykres przecen wyjazdów październikowych (do 13 września). Kolor zielony oznacza obszar, w którym przeceny dla wyjazdów w październiku były płytsze niż we wrześniu (zmiany sytuacji na korzyść), a czerwony sytuację odwrotną.

Na wykresie widoczny jest przeważnie wyraźnie wyższy poziom przecen wycieczek październikowych niż wrześniowych utrzymujący się w niekorzystnym pod tym względem dla branży okresie maj – sierpień. W trzeciej dekadzie sierpnia (od szóstego tygodnia wyprzedzenia wobec terminu wyjazdu) przeceny wyjazdów październikowych stały się płytsze niż sierpniowe (pole zielone) i taki stan trwa na razie do dziś.

Dalszego przebiegu głębokości przecen nie znamy, ale widoczna już jest duża szansa, że najważniejsza część sprzedaży październikowej, czyli ostatnie 6-7 tygodni sprzedaży „zamknie się” całościowo z dość wyraźną przewagą zieleni, a zatem będzie pod względem wielkości przecen korzystniejsza od sprzedaży wrześniowej. Trzeba jednak również pamiętać, że planowane marże w okresie niskiego sezonu często są niższe niż w sezonie wysokim i dlatego nawet mniejsza skala przecen wcale nie musi oznaczać, że pozostaną one dodatnie lub przybiorą akceptowalne dla organizatorów wielkości.

Plusy i minusy tygodnia(i) dla turystyki

Minus: ubywa wiarygodnych punktów odniesienia dla planowania w turystycznej branży

O tym, że trafne zaplanowanie rozwoju biznesu (np. ogólna koniunktura, dynamika popytu, rynki źródłowe i docelowe) w tak nisko-marżowej branży jaką jest zorganizowana turystyka wyjazdowa ma kluczowe znaczenie dla udanego pod względem zysków sezonu dla organizatora, nie ulega chyba niczyjej wątpliwości. O tym, że w turystyce w procesach planowania nie bardzo można liczyć na wyniki badań sondażowych też już raczej wiadomo.

Dowodów na to dostarczają nieraz zupełnie absurdalne wyniki różnych ankiet, w tym nawet przeprowadzane, w celu uzyskania większej wiarygodności badań, na powiększonych próbach respondentów. Przykładem mogą być coroczne badania planów wakacyjnych Polaków zlecane przez Mondial Assistance, których wyniki, delikatnie mówiąc, mocno odbiegają od rzeczywistości i na dodatek to oderwanie ma z roku na rok, nawet w najbardziej kluczowych kwestiach (np. wzrost branży), charakter wyraźnie rosnący. Nie inaczej było też w tegorocznym badaniu, do którego wyników jeszcze się odniesiemy.

Sondaże w Polsce zaczynają zawodzić

Coraz bardziej problematyczne stają się jednak ostatnio wyniki sondaży przeprowadzane w naszym kraju przez nawet najbardziej doświadczone globalne sieci badawcze, które dysponują odpowiednim doświadczeniem i zestandaryzowanymi metodami badawczymi. Źródłem dziwnych wyników ankiet przeprowadzanych w Polsce są zwykle respondenci, którzy nie udzielają rzetelnych odpowiedzi lecz informacji motywowanych politycznie.

Przykład takich wyników przytaczaliśmy w jednym z poprzednich materiałów. Wynikało z nich, ze zwolennicy Platformy Obywatelskiej czterokrotnie częściej niż zwolennicy pozostałych partii twierdzili, że w Polsce trudno jest znaleźć jakąkolwiek pracę, bądź nie można pracy znaleźć w ogóle, co teoretycznie mogłoby oznaczać, że są oni na rynku pracy w jakiś sposób dyskryminowani.

Dla koniunktury, a w szczególności w branży turystycznej, bardzo istotne są nastroje konsumenckie, które są jednym z najistotniejszych czynników podejmowania decyzji o zakupie zagranicznych wycieczek nie będące przecież usługami pierwszej potrzeby. Badania przeprowadzane w tym obszarze (przez Kantar TNS) pokazują od dwóch miesięcy dość dramatyczny spadek nastrojów, których indeks obniżył się w okresie czerwiec-sierpień z 10,0 do 2,0 punktów. Z elementów składowych najgłębszy spadek (o aż 13 punktów) średnia ocena przyszłej kondycji finansowej (za rok) gospodarstwa domowego, czyli akurat elementu mającego szczególnie duże znaczenia dla planowania przyszłych wyjazdów, czy wakacji.