Wykorzystanie pomocy finansowej przez MSP

Przeczytaj także: Sektor MSP w Polsce w latach 2008-2009

Kontrola została podjęta przez NIK z własnej inicjatywy i obejmowała lata 2003-2005 (do 31 maja 2005 r.). Kontrolą objęto 5 Regionalnych Instytucji Finansujących w województwach: mazowieckim, zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim i dolnośląskim oraz 29 beneficjentów, którzy otrzymali dotacje w ramach badanego programu w tych województwach. Przeprowadzono również doraźną kontrolę w Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego w zakresie rozliczenia wykorzystania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości środków przeznaczonych na pomoc dla małych i średnich przedsiębiorców w ramach programu: "PHARE 2001 Spójność Społeczno Gospodarcza – Rozwój Małych i Średnich Przedsiębiorstw" z Funduszu Dotacji Inwestycyjnych i przekazanych Regionalnym Instytucjom Finansującym.

1. W wyniku przeprowadzonej kontroli Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła realizowanie zadań w zakresie zarządzania Funduszem Dotacji Inwestycyjnych przez Regionalne Instytucje Finansujące (RIF), pomimo niepełnego wykorzystania budżetu programu z przyczyn niezależnych od tych instytucji. Wykonanie programu FDI zakończyło się niewykorzystaniem 12,3 mln euro, tj. 19,2 % limitu krajowego budżetu FDI (64,2 mln euro). Generalną przyczyną niewykorzystania limitu środków były niższe niż planowano koszty kwalifikowane inwestycji, co stwierdzono podczas ostatecznego rozliczania się z beneficjentami oraz rozwiązywanie niezrealizowanych umów.

Pomimo zawarcia umów wyczerpujących blisko w 100 % budżet programu (na kwotę 64,12 mln euro), po zakończeniu kontraktowania PARP zidentyfikowała zjawisko rezygnowania przez beneficjentów z realizacji tych umów. Było to spowodowane uruchomieniem programu FDI w ramach PHARE 2002, w którym wysokość dotacji wynosiła do 50 % planowanej wartości inwestycji, podczas gdy FDI 2001 przewidywał dofinansowanie tylko do 25 %. "Uwalnianie" niewykorzystanych środków następowało po ostatecznym terminie przewidzianym na zawieranie umów (30.04.2004 r.) i w związku z tym nie było możliwości ich ponownego zakontraktowania. Niewykorzystane środki pochodzące z rezerwy celowej budżetu państwa zostały zwrócone, a środki pochodzące z Unii Europejskiej w kwocie 9,2 mln euro (75% niewykorzystanych środków FDI), pomimo podjętych działań zostały utracone, tj. zwrócone na rachunek Komisji Europejskiej.

Stwierdzone w RIF nieprawidłowości dotyczyły m.in. opóźnień w zawieraniu i rozliczaniu umów o dotacje lub błędów proceduralnych w zakresie oceny wniosków.

Pomimo pozytywnej oceny działań RIF w zakresie rozpowszechniania wiedzy o programie, przyjmowania i kwalifikacji wniosków o dotacje kontrola wykazała, że wysoki stopień skomplikowania procedur skutkował licznymi błędami we wnioskach i w rezultacie eliminowaniem znacznej liczby przedsiębiorców starających się o dotacje. Średni wskaźnik wniosków odrzuconych na etapie oceny administracyjnej i kryteriów kwalifikacyjnych tj. ze względów formalnych w stosunku do liczby wszystkich odrzuconych wniosków wyniósł w skontrolowanych RIF-ach 94 %