Opieka zdrowotna: globalne perspektywy 2019

Przeczytaj także: Nowe technologie - rewolucja w opiece medycznej

Coraz większe nierówności w wydatkach na opiekę zdrowotną

Jak wynika z szacunków Deloitte, w 2022 roku globalne wydatki na ochronę zdrowia mają osiągnąć około 10 bilionów dolarów. Ich średni, roczny wzrost w latach 2018-2022 wyniesie 5,4 proc. rocznie, ale udział w globalnym PKB ma pozostać na dotychczas notowanym poziomie 10,4 proc. Dla porównania, pomiędzy 2013 a 2017 rokiem dynamika wydatków wynosiła 2,9 proc. rocznie.

– Za zwiększenie oczekiwanych wydatków odpowiedzialne są umocnienie się dolara względem innych walut, rozpowszechnienie opieki zdrowotnej w krajach rozwijających się, coraz większe potrzeby osób starszych, rozwój technologii medycznych oraz rosnące koszty pracy w sektorze. Co również istotne, różnice w wydatkach na ochronę zdrowia między krajami będą się pogłębiać – mówi Oliver Murphy, Partner, Lider ds. Sektora Farmaceutycznego i Opieki Zdrowotnej w Deloitte.

W 2022 roku wyniosą one od 54 dolarów rocznie na mieszkańca Pakistanu do ponad 11,7 tys. dolarów na obywatela Stanów Zjednoczonych. Większy przyrost demograficzny w krajach rozwijających dodatkowo utrudni zniwelowanie różnic. Wyższe wydatki nie zawsze przekładają się na lepszą jakość opieki zdrowotnej. Przykładowo, Stany Zjednoczone, będące światowym liderem wydatków na ochronę zdrowia, uplasowały się na ostatnim miejscu pod względem jakości usług medycznych spośród dziesięciu porównywanych krajów rozwiniętych.

Dłuższe życie - większy wkład w PKB

Choroby zakaźne coraz rzadziej są przyczyną śmierci na świecie. Liczba zgonów z powodu AIDS spadła z 2,3 mln w 2005 roku do 940 tys. w 2017 roku. Z powodu malarii w 2016 roku zmarło 445 tys. osób, czyli o prawie milion mniej niż w roku 2000. W większości krajów rozwiniętych za ponad 80 proc. zgonów odpowiadają choroby przewlekłe, głównie nowotwory, choroby serca i cukrzyca. Wyzwaniem jest również zanieczyszczenie środowiska, które w 2016 roku było przyczyną ok. 4,2 mln zgonów na świecie – szczególnie w rejonie Zachodniego Pacyfiku.

Wyzwaniem dla systemów ochrony zdrowia w krajach rozwiniętych będzie wzrost oczekiwanej długości życia. Przeciętnie wzrośnie ona z 73,5 w roku 2018 roku do 74,4 w 2022 roku. Prawie co ósma osoba na świecie będzie miała ponad 65 lat. Warto zaznaczyć, że wydłużanie się średniej długości życia wpływa na większą liczbę lat pracy człowieka a to z kolei przekłada się na wzrost PKB. Największy tego efekt zaobserwowano w Japonii, gdzie PKB na mieszkańca wzrosło z tego powodu o prawie 29 proc., oraz w Europe Zachodniej – 22 proc., ale zależność występuje również w niektórych krajach rozwijających się, np. Argentynie, Tajlandii czy Chinach.

Ochrona zdrowia 2019 – trendy i wyzwania

W raporcie eksperci Deloitte opisują sytuację w sektorze ochrony zdrowia oraz czynniki wpływające na pacjentów, dostawców usług medycznych, rządy i innych beneficjentów systemu oraz analizują sześć głównych wyzwań stojących przed sektorem w 2019 roku. Są to:

• utrzymywanie stabilności finansowej,
• wdrożenie nowych modeli dostaw usług medycznych – poprawiających ich dostępność i ceny,
• dostosowanie do zmieniających się potrzeb, wymagań i oczekiwań konsumentów,
• inwestycje w cyfrowe innowacje,
• zgodność z przepisami i zapewnienie cyberbezpieczeństwa,
• pozyskiwanie, rozwój i zatrzymywanie najlepszego personelu medycznego.

– Wszyscy beneficjenci systemu ochrony zdrowia powinni dążyć do jednego celu, którym jest przejście od systemu leczenia do systemu zapobiegania chorobom. Cel ten zostanie osiągnięty tylko, jeśli transformacji systemu ochrony zdrowia będą towarzyszyły zmiany w pozostałych obszarach, m.in. na rynku pracy, w mieszkalnictwie, edukacji i transporcie, a także handlu, bankowości i technologii – mówi Oliver Murphy. – Inteligentna transformacja systemu zdrowia może przyczynić się do rozwoju innowacji, większej dostępności usług medycznych, lepszej jakości i niższych kosztów – dodaje.

Trendy i wyzwania w Polsce

Wyzwania i trendy, które obserwujemy na arenie międzynarodowej, mają także swój wydźwięk lokalny. Analizując wyniki Indeksu Rozwoju Społecznego za rok 2018 (ang. Social Progress Index), którego Deloitte jest globalnym partnerem, możemy wyraźnie zauważyć, że Polska w obszarze „Zdrowie i dobrostan” plasuje się na 42 miejscu (gdy jednocześnie całościowo zajmuje 32. lokatę pośród badanych 146 krajów świata; sam indeks składa się z 51 wskaźników). We wspomnianym wcześniej obszarze, eksperci analizują m.in. takie kwestie jak dostęp do jakościowej opieki zdrowotnej czy oczekiwane lata życia w wieku 60-ciu lat.

– Co istotne z drugiej strony, w grupie krajów o podobnym PKB na osobę, takich jak np. Malezja, Węgry, czy Chile, Polska osiąga podobne wyniki w tym obszarze. Jednym z rozwiązań, które potencjalnie mogą poprawić sytuację pacjentów, jest próba wdrożenia koncepcji opieki farmaceutycznej – komentuje Rafał Rudzki, Starszy Menadżer, w Zespole Doradztwa Biznesowego Deloitte. – Ministerstwo Zdrowia pod koniec 2017 r. powołało roboczy zespół do spraw pilotażowego wdrożenia opieki farmaceutycznej. W pierwszej połowie br. zespół ten powinien wypracować i wdrożyć program pilotażowej opieki farmaceutycznej w Polsce. Powinien on być oparty o zespół usług farmaceutycznych, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem, lekarzem i w razie potrzeby z innymi pracownikami medycznymi, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii – dodaje.

Szczegółowe rekomendacje dotyczące wdrożenia takiej zmiany wraz ze scenariuszami przedstawiono w opublikowanym w 2018 r. raporcie „Rola i wyzwania współczesnej apteki w systemie ochrony zdrowia. Jak wprowadzić w Polsce opiekę farmaceutyczną?” przygotowanym przez Deloitte na zlecenie USP Zdrowie.

„Inteligentne” usługi medyczne

Wysoki poziom świadczonych usług, transparentność wszystkich procesów i informacji, w tym tych najważniejszych, czyli dotyczących cen za usługi medyczne czy zapewnienie pacjentom bezpieczeństwa to podstawowy standard. Jednak według autorów raportu istnieje kilka kluczowych aspektów, które mogłyby uczynić opiekę medyczną bardziej „inteligentną”. Są to, m.in. odpowiednie leczenie wdrożone w odpowiednim czasie, w odpowiednim miejscu i dla konkretnego pacjenta.

– Kliniki powinny używać nowych technologii do tego, by stawiać bardziej precyzyjne diagnozy, a także skuteczniej leczyć i dostarczać opiekę medyczną. Co również istotne, pacjenci powinni mieć możliwość uzyskania rzetelnej informacji na temat swojego stanu zdrowia i być włączeni w plan leczenia – mówi Maciej Dalecki, Wicedyrektor w Dziale Doradztwa Finansowego Deloitte.

Wirtualna rzeczywistość wkracza także do branży medycznej

Cyfryzacja może przyspieszyć diagnozowanie i leczenie chorób. Inwestycje w cyfrowe innowacje ochrony zdrowia mogą poprawić dostępność i przystępność cenową usług medycznych. Przykładowo firma Apple razem ze startupem Health Gorilla opracowują aplikację, która umożliwi bieżący dostęp do danych diagnostycznych pacjenta, np. badań krwi, zebranych w szpitalach, laboratoriach i innych centrach diagnostycznych. Autorzy raportu podkreślają, że nowe rozwiązania technologiczne wymagają regulacji w obszarze cyberbezpieczeństwa ze strony rządu.

– Rozwój sztucznej inteligencji i robotyzacji może ograniczyć problem niedostatecznej liczby personelu medycznego, a także zmniejszyć koszty związane z zatrudnieniem. Obecnie wynagrodzenia stanowią nawet 70 proc. kosztów prowadzenia szpitala. Nowe technologie nie ograniczą zatrudnienia w sektorze, a wyspecjalizowany personel medyczny będzie mógł skoncentrować się na pomocy chorym. Według szacunków wartość sektora technologii medycznej do 2021 roku wyniesie 280 mld dolarów, co oznacza średni roczny wzrost na poziomie 15,9 proc. – podsumowuje Maciej Dalecki.