Na bezpośrednie inwestycje zagraniczne decyduje się tylko co 10. eksporter

Przeczytaj także: Bezpośrednie inwestycje zagraniczne: 60% firm planuje ekspansję

Jak czytamy w komunikacie z opracowanego przez Polski Instytut Ekonomiczny raportu „Zagraniczna ekspansja inwestycyjna polskich przedsiębiorstw – tendencje, perspektywy”, jeżeli wziąć pod uwagę skumulowaną wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych, to w regionie Europy Środkowo-Wschodniej nasz kraj ustępuje jedynie Czechom i Węgrom.

U schyłku 2018 roku nasze bezpośrednie inwestycje zagraniczne warte były 28,5 mld USD. Dla porównania, w przypadku liderów zestawienia było to 34,8 i 29 mld USD. Niższe aniżeli Polska sumy zainwestowały między innymi Estonia (8 mld USD) i Słowenia (6,7 mld USD).

Jak pisze Polski Instytut Ekonomiczny, pod koniec 2018 r. aż 90 proc. polskich inwestycji bezpośrednich za granicą zlokalizowanych było w Europie.

Polski Instytut Ekonomiczny zaprezentował wyniki wieloletnich badań ankietowych prowadzonych we współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym na grupie 600 wyselekcjonowanych polskich przedsiębiorstw eksportujących.

Ostatnie badanie przeprowadzono w październiku 2019 r. Wynika z niego, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne podejmują głównie duże przedsiębiorstwa, zatrudniające 250 i więcej pracowników. Inwestujących za granicą eksporterów cechuje na ogół wysoki stopień orientacji eksportowej – mówi Hanna Kępka, analityk zespołu handlu zagranicznego PIE. – Połowa z nich eksportowała ponad 50 proc. swojej produkcji, zaś tylko w co piątym udział eksportu w sprzedaży nie przekraczał 10 proc. Blisko 60 proc. polskich inwestorów za granicą ocenia swój poziom techniki jako średniowysoki.

Na przestrzeni lat 2006-2019 przedsiębiorstwa zmieniały preferencje w zakresie kierunków geograficznych swoich inwestycji. W 2006 roku większe znaczenie niż kraje UE-28 miały dla nich Ukraina oraz Białoruś. Tendencje te odwróciły się po kryzysie finansowo-gospodarczym 2008 roku. W latach 2010-2012 wzrosło z kolei zainteresowanie eksporterów-inwestorów rynkiem chińskim. W latach 2016-2017 dla około 30 proc. planowanych inwestycji w UE jako lokalizację wskazywano państwa członkowskie UE z Europy Środkowej, w tym dla blisko 1/3 z nich Czechy.

Czemu przedsiębiorcy nie decydują się na bezpośrednie inwestycje zagraniczne?

Zdecydowana większość badanych przedsiębiorstw nie inwestuje za granicą – wynik w badaniach ankietowych PIE utrzymuje się od lat w granicach 91-93 proc., z wyjątkiem 2010 r., kiedy wzrósł do 97 proc. Główną przyczyną jest niezmiennie brak potrzeby inwestycji. W 2019 roku nie inwestowało za granicą 90 proc. respondentów, a brak potrzeby takich inwestycji wskazało za przyczynę 68 proc. spośród nich. W przypadku 16 proc. inwestowanie nie mieści się w strategii grupy kapitałowej, a więc brakuje samodzielnej polityki inwestycyjnej.

Na przestrzeni lat brak środków finansowych był coraz mniejszą przeszkodą dla przedsiębiorstw w podejmowaniu decyzji o umiędzynarodowieniu. W latach 2007-2008 miało to znaczenie dla ok. 10 proc. respondentów – w 2014 r. już tylko dla 5 proc. W ostatnich dwóch badaniach odsetek wskazań nieco wzrósł (w 2017 r. – 6 proc., w 2019 r. – 7 proc.), jednak nie na tyle, by stwierdzać jednoznacznie, że sytuacja finansowa przedsiębiorstw uległa pogorszeniu.