Przemysł 4.0: nowe technologie potrzebują strategii

Przeczytaj także: Europa na dobrej drodze do Przemysłu 4.0

Przemysł 4.0 stał się kluczowym, choć - trzeba to otwarcie przyznać - niełatwym do osiągnięcia celem wielu przedsiębiorstw. Muszą one sprostać nie tylko rosnącym szybciej niż kiedykolwiek oczekiwaniom klientów, ale również presji wynikającej z ciągłej niepewności rynkowej, co zresztą dobitnie potwierdza trwająca już od kilku miesięcy walka z koronawirusem SARS-CoV-2.

Jak jednak podkreśla Deloitte, pomimo dynamicznie przebiegającego postępu cyfryzacji, przekształcenie się w nowoczesne przedsiębiorstwo wielu organizacjom nadal przychodzi z trudem.

Przed wybuchem epidemii ponad połowa (58 proc.) polskich menedżerów wyższego szczebla deklarowała, że transformacja cyfrowa jest priorytetem strategicznym ich firmy. Jednocześnie tylko dla 45 proc. badanych nowe technologie były ważne i kluczowe w codziennej pracy. O braku praktycznego podejścia do zagadnienia przekształceń technologicznych świadczy dość wysoki (34 proc.) odsetek zarządzających, którzy deklarowali, że w ogóle nie korzystają z narzędzi transformacji cyfrowej lub robią to sporadycznie. Epidemia SARS-CoV-2, która wiele firm oraz instytucji zmusiła do przejścia na tryb pracy zdalnej i większego polegania na cyfrowych możliwościach może się okazać katalizatorem zmian.

Coraz częściej można zetknąć się z terminem „przyspieszenie technologiczne”, który funkcjonuje jako bardziej dosadne określenie postępu w zakresie technologii. Niemal każdy dzień przynosi nowe odkrycia, osiągnięcia w obszarze zwiększenia mocy obliczeniowej, czego przykładem może być choćby dynamiczny rozwój komputerów kwantowych. Wobec możliwości i wyzwań, jakie niesie transformacja cyfrowa, polskie przedsiębiorstwa powinny przygotować konkretne plany działania. Nie wystarczy wiedzieć, co jest do zrobienia, trzeba jeszcze to z sukcesem zrealizować – mówi Paweł Filipowicz, partner, lider praktyki SAP w Europie Środkowej, Deloitte.

Zdecydowana większość ankietowanych (86 proc.) deklarowała, że wdrażanie nowych technologii ma kluczowe znaczenie dla przewagi rynkowej organizacji, a według 70 proc. respondentów badania Deloitte także dla utrzymania rentowności. Wobec tego, dla wielu z nich (58 proc.) transformacja cyfrowa stanowi priorytet strategiczny. Jednak, aby przeprowadzić ten proces, potrzebne są duże zmiany na poziomie kultury organizacyjnej – tak uważało aż 71 proc. zapytanych. Wyniki badania firmy doradczej pokazują, że kadra kierownicza polskich przedsiębiorstw jest świadoma możliwości, jakie stwarza czwarta rewolucja przemysłowa i planuje inwestycje w sferze przekształceń cyfrowych. Jednocześnie jednak menedżerowie nie byli pewni tego, jak skorzystać z możliwości, jakie dają nowoczesne rozwiązania, a brak konsekwencji strategicznych i operacyjnych może skutkować zahamowaniem tych wysiłków.

Kluczowe wyzwania

Badanie pozwoliło wyłonić pięć najważniejszych wyzwań, z jakimi mierzą się firmy w Polsce na drodze do transformacji cyfrowej przemysłu. Respondenci wybierali je z połączonych zbiorów: operacyjnych, związanych z kulturą organizacyjną i środowiskiem. Wśród najczęściej wskazywanych odpowiedzi znalazły się:

• brak wdrożeń i szkoleń dla szeregowych pracowników (53 proc.),
• trudności związane z poszukiwaniem, szkoleniem oraz utrzymaniem kompetentnych talentów (48 proc.),
• potrzeba budowania kultury organizacyjnej, która byłaby w stanie wspierać transformację cyfrową (48 proc.),
• brak wewnętrznej spójności w zakresie strategii rozwoju (43 proc.) oraz
• brak spójności w zakresie wykorzystywania narzędzi cyfrowych (41 proc.).

Większa konkurencyjność dzięki nowym technologiom
Internet Rzeczy, sztuczna inteligencja czy rozszerzona rzeczywistość to rozwiązania, które coraz powszechniej funkcjonują w biznesie. Dzięki najnowszym narzędziom technologicznym, przedsiębiorstwa mogą znacznie szybciej gromadzić i przetwarzać informacje, co ma bezpośrednie przełożenie na obsługę klienta, a zatem utrzymanie konkurencyjności. Konsumenci wymagają od producentów szybkości, jakości, dopasowania i personalizacji na niespotykaną do tej pory skalę. Z drugiej strony istnieją wyzwania stawiane przez środowisko, co pociąga za sobą konieczność dbania o materiały czy prowadzenie procesów produkcyjnych w duchu gospodarki o obiegu zamkniętym. Także wydarzenia niespodziewane, jak choćby trwająca epidemia, narzucają organizacjom zupełnie nowe wymagania i konieczność dostosowania rozwiązań do aktualnej sytuacji i potrzeb rynkowych.

Integracja inteligentnych, usieciowionych i autonomicznych technologii cyfrowych oraz fizycznych, takich jak Internet Rzeczy, robotyka, pojazdy autonomiczne, druk 3D w erze zwanej Przemysłem 4.0 stwarza nowe możliwości w zakresie innowacji i rozwoju działalności biznesowej, procesów i produkcji. To się już dzieje w Chinach, gdzie podczas epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 wykorzystuje się roboty AGV do dezynfekcji, pomiarów temperatury, dostarczania posiłków w szpitalach i wielu innych zadań – dodaje Paweł Filipowicz.

Kto podejmuje decyzje?

80 proc. dyrektorów operacyjnych (COO) postrzegało siebie jako osoby biorące czynny udział w procesie decyzyjnym, ale przyznało, że to nie do nich należy „ostatni głos” w sprawie inwestycji w badania i rozwój narzędzi z obszaru Przemysłu 4.0. Również jedna trzecia dyrektorów ds. informatycznych i ds. technicznych twierdziła, że uczestniczy w procesie decyzyjnym, lecz ostatecznie nie rozstrzyga o nakładach na rozwój narzędzi Przemysłu 4.0 w przedsiębiorstwach, z którymi są związani.

Zaskakujące, że podobnie jak w globalnym badaniu, jedynie 22 proc. polskich ankietowanych wskazało CSCO, a więc dyrektorów ds. łańcucha dostaw, jako kluczowych uczestników procesu podejmowania decyzji dotyczących transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwach produkcyjnych, a 31 proc. uznało, że nie biorą oni udziału w tym procesie. Być może to efekt tego, że jest to stosunkowo nowa funkcja w organizacji. Jednak przedsiębiorstwa powinny dążyć do podniesienia roli CSCO i dostosowania funkcji łańcucha dostaw do szerzej pojętych celów strategicznych firmy – mówi Szymon Sowiar, menedżer w zespole SAP, Deloitte.

Wśród kluczowych decydentów znajdują się prezesi (CEO) oraz dyrektorzy ds. digitalizacji (CDO).

Optymizm nie zastąpi strategii

W ocenie przedstawicieli polskiej kadry kierowniczej zarządzane przez nich przedsiębiorstwa zawsze dobrze sobie radzą z wprowadzaniem inicjatyw z obszaru transformacji cyfrowej i – dzięki kompetentnym pracownikom – wiedzieli, co należy robić w tym zakresie (59 proc. wskazań). Jednocześnie, co można uznać za paradoksalne, zdawali sobie sprawę z tego, że ich organizacje nie mają odpowiedniego planu strategicznego dla wprowadzania zmian w kierunku Przemysłu 4.0, by uzyskać przewagę konkurencyjną. Tak zadeklarowało aż 53 proc. respondentów.

Nasze globalne badanie pokazało, że większość firm podchodzi ambicjonalnie i z dużym entuzjazmem do inwestycji z zakresu technologii Przemysłu 4.0. Zauważyliśmy jednak wiele rozbieżności między planami a faktycznymi działaniami. Firmy pragną wprowadzać zmiany w sferze cyfrowej, jednak trudno im odnaleźć optymalną równowagę między korzyściami w bieżącej działalności a możliwościami, jakie oferuje Przemysł 4.0 w obszarze innowacji i przekształceń modelu biznesowego. Szczególnie w obecnej sytuacji warto wziąć pod uwagę rekomendacje płynące z naszego raportu, który wskazuje, ile jest jeszcze do zrobienia w kwestii unowocześniania polskiej gospodarki – dodaje Szymon Sowiar.