Zdrowie psychiczne w mediach. Kto i jak mówi na ten temat?

Przeczytaj także: Główny ekonomista Credit Agricole wygrywa ranking cytowań

Jak czytamy w komunikacie z badania, w okresie od 1 stycznia 2019 do 30 czerwca 2020, prasa, internet, radio i telewizja poświęciły zdrowiu i chorobom psychicznym106 tys. materiałów, które – jak się szacuje – zdołały dotrzeć do 1 mld odbiorców. Za tak pokaźny wynik oraz równie pokaźną wartość ekwiwalentu reklamowego (blisko 570 mln złotych) odpowiadały przede wszystkim media o zasięgu ogólnopolskim oraz regionalnym.

Najaktywniejsze pod tym względem okazały się:

• Wprost.pl,
• Dziennikbaltycki.pl,
• Pomorska.pl,
• Rynekzdrowia.pl,
• Rp.pl,
• Radio TOK FM,
• Wnp.pl,
• Gazetalubuska.pl,
• Gloswielkopolski.pl oraz
• Gp24.pl.

Zdecydowany wzrost liczby publikacji odnotowano w kwietniu br., co było wynikiem coraz głośniejszego medialnego dyskursu na temat kondycji psychicznej Polaków w sytuacji lockdownu z powodu pandemii koronawirusa. Szereg publikacji dotyczyło wpływu izolacji społecznej na dzieci i młodzież. Warto zaznaczyć, że w większości informacji przeważającym kontekstem było zdrowie psychiczne, nie zaś choroby czy kryzysy o takim charakterze. Tematykę często podejmowały wspomniane wcześniej media regionalne oraz lifestylowe.

- Nie można pominąć najbliższego badanego okresu – pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 i choroby COVID-19. Potwierdza się to co zauważyliśmy w naszej pracy – wzrost zainteresowania ludzką psychiką w trudnych momentach. Poza bieżącym relacjonowaniem epidemii dobrze, że dziennikarze podejmują temat jej wpływu na kondycję psychiczną – przekonuje Konrad Trześniak z Ośrodka Projektowego Instytutu Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Problematyka psychicznego samopoczucia mocno zajmowała użytkowników social media. W analizowanym okresie odnotowano blisko 240 tys. wpisów i komentarzy, przy czym dało się zaobserwować wyraźny trend wzrostowy. Liczba reakcji pod postami sięgnęła 4,3 mln. Co istotne, to kobiety głównie zabierały głos w dyskusji – 62 proc. przekazu. Internauci nie postrzegali chorób psychicznych jako kwestii, której należy się wstydzić. Dużą popularnością cieszyły się akcje społeczne, mające na celu oswajanie analizowanej tematyki.

- Jak wynika z naszego opracowania, na mediach i dziennikarzach spoczywa ogromna odpowiedzialność, by informacje związane z tym zagadnieniem przedstawiać w sposób wyważony, kompetentny i obiektywny. Język, którym posługują się dziennikarze, stosowane przez nich porównania, informacje zamieszczane w publikacjach medialnych – to wszystko ma bardzo bezpośredni wpływ na dobrostan osób zmagających się z kryzysem psychicznym – twierdzi Martyna Martynowicz, ekspert ds. analizy mediów w PRESS-SERVICE Monitoring Mediów.

Wyrazem stygmatyzacji osób z chorobami psychicznymi są pojawiające się w mediach frazy dotyczące tej tematyki w kontekście zagrożenia i przestępczości.

W analizowanym okresie odnotowano 7,6 tys. takich doniesień o dotarciu na poziomie blisko 290 mln. W przekazie nie brakowało również informacji, w których omawiane zagadnienia wykorzystywano w kontekście polityczno-społecznym. Takim przykładem jest pojęcie „schizofrenia polityczna”, które pojawiło się w 98 publikacjach z mediów tradycyjnych (w 11 przypadkach sformułowania użyto w tytule materiału) oraz w 1,1 tys. wpisów w social mediach.

Szeroki oddźwięk w mediach miała niechlubna akcja profrekwencyjna „Nie świruj, idź na wybory”. W mediach tradycyjnych pojawiło się blisko 1,5 tys. materiałów, a w mediach społecznościowych – 6,1 tys. Kampania spotkała się z dużą krytyką mediów i internautów.

- To, jak mówimy i myślimy o osobach doświadczających kryzysu psychicznego kształtuje postawy wobec zdrowia i decyduje o tym, jak postępujemy w sytuacji, gdy jest ono zagrożone. Warto więc wiedzieć i być świadomym jak ten językowy obraz świata wygląda w odniesieniu do zdrowia psychicznego – podsumowuje kPaweł Ratyński, specjalista z Ośrodka Projektowego Instytutu Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Raport medialny „Problematyka kryzysu psychicznego” został przygotowany przez PRESS-SERVICE Monitoring Mediów we współpracy ze specjalistami z projektu deinstytucjonalizacji wsparcia psychologiczno-psychiatrycznego, który prowadzi Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Dane pochodziły z ponad 1 100 tytułów prasowych, 5 mln polskojęzycznych portali internetowych, w tym najważniejszych serwisów społecznościowych oraz 100 stacji radiowych i telewizyjnych.