Przemysł motoryzacyjny: rekordy za sprawą inflacji?

Przeczytaj także: Branża motoryzacyjna w Europie traci konkurencyjność. Co robić?

Produkcja sprzedana

W 2022 roku produkcja sprzedana w grupie PKD 29 (produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep) po raz pierwszy przekroczyła poziom 200 mld złotych i wyniosła 203,3 mld złotych. To o 14,9 proc. więcej niż rok wcześniej.

Pomimo trudnego początku roku i spadku sprzedaży w I kwartale, na skutek rosyjskiej inwazji na Ukrainę, cały rok zakończył się dwucyfrowym wzrostem - mówi Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl. - Tylko w IV kwartale produkcja sprzedana była wyższa rok do roku o około 25 procent.

W grupie firm produkcyjnych średnich i dużych (powyżej 49 osób) produkcja sprzedana
w zeszłym roku wyniosła 195,7 mld złotych. To o 14,7 proc. więcej niż rok wcześniej i jednocześnie jest to nowy rekord. Nadal większość przychodów generują producenci części i akcesoriów (PKD 29.3).

Tego typu firmy w analizowanym roku osiągnęły produkcję sprzedaną na poziomie 112,4 mld złotych, o 12,3 proc. więcej niż przed rokiem (nowy rekord). Jeszcze wyższy wzrost zanotowali producenci pojazdów i silników (PKD 29.1) - 20,8 proc. dzięki czemu wartość produkcji sprzedanej osiągnęła poziom niespełna 75,4 mld złotych (nowy rekord).Niewielki spadek natomiast odnotowali producenci przyczep i naczep (PKD 29.2) - 7,95 mld złotych (-0,4 proc.).

Zatrudnienie

Liczba miejsc pracy w przemyśle motoryzacyjnym w 2022 roku była praktycznie niezmienna. Po I kwartale w zakładach produkcyjnych pojazdów, przyczep i naczep oraz części i akcesoriów, zatrudniających więcej niż 9 osób (PKD 29) przeciętne zatrudnienie wynosiło 196,8 tys. osób. Tyle samo wyniosło także kwartał później. Na koniec 2022 roku przeciętne zatrudnienie było na poziomie 196,6 tys.

W stosunku do końca 2021 roku nastąpił spadek o 1,7 proc. - zaznacza Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl. - Warto jednak zauważyć, że został zatrzymany trend spadkowy, ponieważ przeciętne zatrudnienie było na tym samym poziomie co na koniec III kwartału.

W grupie firm średnich i dużych (powyżej 49 osób) przeciętne zatrudnienie wyniosło 187,8 tys. wobec 191,6 tys. rok wcześniej (-2,0 proc.). Jednak interesujące jest prześledzenie zmian jakie miały miejsce w ciągu całego 2022 roku. Na koniec marca przeciętne zatrudnienie było na poziomie 187 tys. Trzy kwartały później wzrosło o 0,8 tys. do 187,8 tys. O zwiększeniu miejsc pracy zadecydowali producenci części i akcesoriów (PKD 29.3).

Na koniec 2022 roku przeciętne zatrudnienie w tej grupie wyniosło 141,4 tys.. To o 3 tys. mniej niż rok wcześniej (-2,6 proc.) ale o 0,8 tys. więcej niż po I kwartale 2022 roku. Na tym samym poziomie jak przed rokiem było zatrudnienie u producentów przyczep i naczep (PKD 29.2) - 11,6 tys. a nieznacznie wyższe (o 0,2 proc., 34,7 tys.) u producentów pojazdów i silników (PKD 29.1).

Eksport

W 2022 roku wartość eksportu przemysłu motoryzacyjnego wyniosła ponad 39,7 mld euro. To nie tylko 21,56 proc. więcej w stosunku do roku poprzedniego ale to także nowy rekord.

W pierwszych miesiącach zeszłego roku, szczególnie w marcu i kwietniu wyniki eksportu były gorsze niż w analogicznym okresie 2021 roku - zaznacza Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl. - Związane to było bezpośrednio z rosyjską inwazją na Ukrainę i przerwaniem łańcuchów dostaw oraz zatrzymanie wielu fabryk w Unii Europejskiej.

Jednak od maja do końca zeszłego roku trwał nieprzetrwany trend wzrostowy, przy czym najwyższy wzrost rok do roku miał miejsce w sierpniu (+59 proc.), październiku (+56,9 proc.) i wrześniu (+52,2 proc.). Co ciekawe, po raz pierwszy od wielu lat wzrost nastąpił we wszystkich 14. analizowanych grupach produktów motoryzacyjnych.

Warto również podkreślić, że po raz pierwszy w historii przekroczono, i to dwukrotnie, barierę 4 mld eksportu miesięcznie - w październiku (4,01 mld euro) i w listopadzie (4,4 mld euro).
Niezmiennie najważniejszym motoryzacyjnym partnerem pozostają Niemcy (35,5 proc.). Eksport do naszego zachodniego sąsiada był o 24,4 proc. wyższy niż w 2021 roku. Kolejne miejsca należały do: Francji (7,9 proc. całości, +29,0 proc.), Czech (6,6 proc., +35,1 proc.) oraz Włoch (6,0 proc., 13,2 proc.). W pierwszej „dziesiątce” rynków zbytu odnotowano spadek tylko w jednym przypadku (7. lokata, Belgia -5,0 proc.).

Części i akcesoria

W 2022 roku utrzymane zostało status quo - nadal najważniejszą grupą eksportową są części i akcesoria. W minionym roku na rynki zagraniczne trafiły komponenty, których wartość przekroczyła rekordowy poziom 14,29 mld euro. W stosunku do 2021 r. nastąpił wzrost o 18,7 proc. Na części i akcesoria przypadło 36,0 proc. całego eksportu sektora motoryzacyjnego z Polski. W porównaniu do roku poprzedniego udział części zmalał o 0,9 punktu procentowego.

Największym partnerem nadal są Niemcy (32,3 proc. całości, +21,6 proc.). Kolejnymi rynkami zbytu były: Czechy (10,1 proc. całości, +21,5 proc.), Słowacja (7,5 proc., +18,24 proc.) i Francja (6,1 proc., +53,0 proc.).

Akumulatory litowo-jonowe

2022 był kolejnym rokiem dynamicznego wzrostu eksportu akumulatorów litowo-jonowych. Wzrósł o ponad ¼ (+25,5 proc.) z 6,56 mld euro do 8,48 mld euro, ustanawiać dla tej grupy nowy rekord. Ponad połowa wartości eksportu tego typu akumulatorów przypada na klientów w Niemczech (50,3 proc.). W ciągu popyt na tym rynku wzrósł 10-krotnie! (+1032 proc.). Innymi ważnymi rynkami były: Meksyk (13,15 proc., +195634,0 proc.!) i Francja (8,5 proc., +681,2 proc.).

Samochody osobowe i towarowo-osobowe

W 2022 roku eksport samochodów osobowych i towarowo-osobowych miał wartość 5,46 mld euro. To o 12,4 proc. więcej niż rok wcześniej. Na tego typu pojazdy przypadło 13,7 proc. całego eksportu sektora motoryzacyjnego z Polski (spadek rok do roku o 1,12 punktu procentowego). Do najważniejszych rynku zbytu należą: Niemcy (29,25 proc. całości, +2,05 proc.), Włochy (14,10 proc., +2,81 proc.) i Francja (7,45 proc., -6,15 proc.).

Podsumowanie

2022 rok był kolejnym burzliwym rokiem z rzędu dla przemysłu motoryzacyjnego. Inwazja rosyjska na Ukrainę bardzo silnie uderzyła w łańcuchy logistyczne, szczególnie w dostawy wiązek elektrycznych. Spowodowało to liczne przestoje w fabrykach aut i pojazdów użytkowych w okresie marzec-maj. Po tym czasie produkcja motoryzacyjna rosła, choć co jakiś czas przypominał o sobie kryzys na rynku półprzewodników, który nie był już tak silnie odczuwalny jak w 2021 roku.

W 2022 roku przemysł motoryzacyjny, zgodnie z naszymi wcześniejszymi prognozami osiągnął nowe rekordy, zarówno w produkcji sprzedanej jak i wartości eks-portu - podsumowuje miniony rok Rafał Orłowski. - Jednak nowe rekordy nie są zasługą wy-łącznie ożywienia w branży gdyż po raz pierwszy od lat pojawił się czynnik inflacyjny, związany z wyższymi cenami surowców, mediów, kosztami działalności. Bezpośrednio lub pośrednio wpłynęły one na wzrost cen głównie komponentów. Niestety nie jest możliwe precyzyjne oszacowanie skali wpływu tego czynnika na osiągnięte wyniki.

Bieżący rok najprawdopodobniej przyniesie nowe rekordy. Na wyższe wyniki branży wpłyną nowe uruchomienia w fabrykach aut (zakład Stellantis w Tychach) i samochodów użytkowych (Stellantis Gliwice), zwiększenie potencjału w segmencie pojazdów ciężarowych (MAN Trucks w Niepołomicach) ale także nadal otrzymująca się wysoka inflacja, generująca wyższe koszty funkcjonowania zakładów motoryzacyjnych.