Patriotyzm i Marsz Niepodległości. Polacy zabrali głos

Przeczytaj także: Nowoczesny patriotyzm: mamy 5 typów identyfikacji z polskością

Ilu Polaków pójdzie na Marsz Niepodległości?

10% Polaków planuje w tym roku pójść na Marsz Niepodległości, ale jeżeli popatrzymy tylko na mieszkańców największych miast, to jest ich aż 18%.

Wśród zainteresowanych udziałem w Marszu Niepodległości w tym roku (10% Polaków) jest więcej mężczyzn (12%) niż kobiet (8%), najwięcej jest takich osób również wśród Polaków w wieku 34-44 lata (18%), osób z wykształceniem wyższym (12%) oraz zwolenników PiS (19%) i Konfederacji (23%).

Ciekawe, że mimo iż 80% Polaków uważa, że jednym z najważniejszych przejawów patriotyzmu jest obchodzenie świąt narodowych, to Marsz Niepodległości nie jest świętem wszystkich Polaków. Marsz ten jest obarczony bardzo dużymi stereotypami i uprzedzeniami, które silnie korelują z poglądami politycznymi. Dla zwolenników PiS-u i Konfederacji Marsz Niepodległości to coroczne święto ważne dla tożsamości narodowej, a udział w nim jest postrzegany jako przejaw patriotyzmu. Dla zwolenników KO i Lewicy to impreza nacjonalistów i faszystów. Niestety Marsz Niepodległości zamiast być najważniejszym wydarzeniem Narodowego Święta Niepodległości i zamiast łączyć Polaków, to ich dzieli. – mówi prof. Dominika Maison.

Co Polacy myślą o Marszu Niepodległości?

Marsz Niepodległości jest od wielu lat organizowany w różnych miastach Polski, przy czym największy w Warszawie. Pomimo iż 73% Polaków twierdzi, że chciałoby, żeby w marszu tym uczestniczyli ludzie niezależnie do poglądów politycznych, to widać bardzo silne zróżnicowania postrzegania tego marszu oraz gotowości do udziału w nim zależne od preferencji wyborczych.
Ze stwierdzeniem, że jest to wydarzenie ważne dla tożsamości narodowej zgadza się 65% Polaków. Nieco częściej ten pogląd podzielają kobiety (67%) niż mężczyźni (62%) oraz zwolennicy PiS-u (84%) niż Koalicji Obywatelskiej (55%) i Lewicy (43%). Dla 51% Polaków udział w Marszu Niepodległości jest przejawem patriotyzmu.

Natomiast ze zdecydowanie negatywnym stwierdzeniem, że jest to impreza nacjonalistów i faszystów, zgadza się 22% Polaków (zdecydowanie najmniej ze wszystkich testowanych stwierdzeń), tym razem częściej są to mężczyźni i osoby najstarsze (powyżej 55 roku życia). Również tu widać ogromne zróżnicowanie w zależności od preferencji politycznej. Najwięcej osób podzielających ten pogląd o marszu jest wśród zwolenników Koalicji Obywatelskiej (44%) oraz Lewicy (47%) – niemal dwukrotnie więcej niż wśród całego ogółu Polaków. Najmniej natomiast takich osób można znaleźć wśród zwolenników PiS (9%) i Konfederacji (12%).

Ilu jest w Polsce patriotów i kim oni są?

W przeprowadzonym badaniu zadaliśmy Polakom pytanie o to na ile czują się patriotami. Można było udzielić odpowiedzi na 10-stopniowej skali od 1-nie czuję się do 10-czuje się. Okazuje się, że większość Polaków czuje się patriotami – 78% wskazało odpowiedź od 6 do 10. Patriotami czują się częściej osoby najstarsze, powyżej 55 roku życia (88%), a najrzadziej najmłodsi Polacy (63% wśród osób w wieku 18-24 lata). Patriotami czują się również częściej osoby z wykształceniem wyższym niż niżej wykształcone.

W przypadku patriotyzmu obserwujemy znany z psychologii efekt ‘lepszy wśród równych’, czyli przecenianie poziomu własnego patriotyzmu w porównaniu do oceny patriotyzmu innych Polaków. 78% Polaków uważa się za patriotów, ale równocześnie przypisuje patriotyzm 70% Polaków. Wynik ten pokazuje, że patriotyzm jest postrzegany raczej jako pozytywna i pożądana cecha. Ponadto widać, że wzrosło wśród Polaków nasilenie tożsamości patriotycznej w ostatnich latach – liczba osób, które bardzo silnie utożsamiają się z patriotami wzrosła z 21% w 2015 roku do 29% w 2023. Jedną z przyczyn tej zmiany może być nasilenie sytuacji potencjalnie zagrażających tożsamości narodowej, jak na przykład działania wojenne w sąsiadującym kraju. – mówi prof. Dominika Maison

Co to jest patriotyzm w oczach Polaków?

Patriotyzm może mieć bardzo różne przejawy, ale ciekawym pytaniem jest to, jak Polacy rozumieją patriotyzm i jakie zachowania uważają za przejaw patriotyzmu. Na pierwszym miejscu znalazła się znajomość historii własnego kraju (83% Polaków zgadza się z tym), dbanie o interesy kraju (81%) a także kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów oraz obchodzenie świąt narodowych (po 80% dwa ostatnie stwierdzenia).

„Gotowość do walki za swój kraj” jako przejaw patriotyzmu było wskazane przez 76% Polaków i znalazło się na 8 miejscu. Widać wyraźną ewolucję w rozumieniu patriotyzmu, który nie jest już postrzegany w tradycyjny sposób, jako „bicie się za swój kraj”, ale bardziej kultywowanie tradycji i szeroko rozumiane dbanie o swój kraj. – mówi prof. Dominika Maison.

Nota metodologicza:
Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1054 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 20-23 października 2023 roku. Metoda: CAWI. Termin realizacji: 6 –9 listopada 2023. Metoda: CAWI.