Tydzień 36/2007 (03-09.09.2007)

Przeczytaj także: Tydzień 35/2007 (27.08-02.09.2007)

• W II kwartale wzrost gospodarczy w strefie euro wyniósł 0,3% kw/kw (w I kw. był na poziomie 0,6% kw/kw). W opinii Komisji Europejskiej w trzecim i czwartym kwartale wzrost ten będzie na poziomie ok. 0,5% kw/kw, a w całym 2007 r. PKB w eurolandzie powinno zwiększyć się o 2,6 % r/r.
• Obniżona została średnioroczna prognoza produktu narodowego brutto (PNB) Irlandii na 2008 rok z 3% do 2,75-2,5%. To najniższy poziom wzrostu gospodarki tego kraju od początku lat 90.
• PKB Słowacji wzrósł w II kwartale 2007 r. o 9,4% r/r, wobec 9% r/r w I kwartale. W opinii słowackiego urzędu statystycznego w całym 2007 r. wzrost PKB wyniesie 8,8% (wobec 8,35 w 2006 r.).
• Wzrasta cło eksportowe na rosyjską ropę o ponad 26 USD/t i teraz będzie wynosić 250 USD/t (tzn.34 USD/ baryłkę, czyli około połowy jej ceny). Mimo to rosyjska ropa jest tańsza od ropy Brent z Morza Północnego. Rosyjską ropę kupują m.in. polskie firmy - PKN Orlen i grupa Lotos.
• Komisja Europejska powraca do dyskusji nad tzw. dyrektywą patentową, która wzbudza tak wiele dyskusji. Chce ujednolicić zasady polityki przyznawania patentów w całej Unii Europejskiej. Równocześnie zamierza uregulować zasady patentowania wynalazków implementowanych przy pomocy komputera, czyli patentowania oprogramowania.
• Unia Europejska rozpoczyna debatę na temat stworzenia zasad inwestowania we „wrażliwych dziedzinach” w krajach unijnych przez kraje trzecie. Już dziś wiadomo, że w sektorze energetycznym ma obowiązywać zasada wzajemności. Nie wiadomo w jaki sposób będą sformułowane ograniczenia dotyczące firm zaawansowanych technologii. Z bardziej znanych rosyjskich transakcji tego typu warto przypomnieć zakup przez rosyjski Wniesztorgbank pakietu akcji w EADS.
• Przy dużej presji francuskiego rządu Gaz de France łączy się z belgijskim Suezem. Jednak to przejęcie Komisja Europejska obwarowała rezygnacją z 25,5% udziałów w belgijskiej firmie SPE (SPE jest producentem energii i ma 19 elektrowni we Flandrii i Walonii). Chęć zakupu tych udziałów zgłosiła brytyjska Centrica (rosyjski Gazprom czyni wysiłki, by przejąć kontrole nad tą firmą). W wyniku fuzji GdF i Suezu powstanie jedna z 5 największych grup energetycznych w Europie (we Francji będą dwie z nich, a drugą jest EdF) z roczną sprzedażą ok. 72 mld euro (więcej niż E.ON, RWE oraz EdF), o wartości rynkowej 80-90 mld euro. Francuski rząd będzie kontrolował 40% akcji nowej firmy.
• Po połączeniu GdF i Suezu ambicją N. Sarkozy jest stworzenie jeszcze jednego koncernu energetycznego, tym razem na bazie państwowej grupy nuklearnej AREVA. Fuzja GDF i Suez może być impulsem uruchamiającym łańcuch kolejnych połączeń firm energetycznych. W 2007 roku hiszpański koncern Endesa zdecydował się połączyć z włoskim Enelem. Z przejęcia Endessy zrezygnował niemiecki E.ON, który jednak kupi jej majątek we Francji, Włoszech i Polsce. Wiadomo też, że hiszpański koncern energetyczny Iberdrola zakupi brytyjską firmę Scottish Power (powstanie więc firma o kapitalizacji ok. 51 mld euro).
• Są już chętni do budowy elektrowni atomowej w litewskim Ignalinie. Swoje zainteresowanie budową zgłosiły już firmy amerykańskie General Electric i Westinghouse oraz japońska Toshiba. Jako ostatnia zgłosiła się francuska Areva. To najbardziej doświadczona unijna firma w energetyce jądrowej w krajach unijnych. Po zamknięciu działalności litewskiej elektrowni atomowej Ignalin-1 dostawcą energii elektrycznej na Litwę będzie rosyjski koncern energetyczny RAO JES. Francuzi chcą uczestniczyć też w projektach łączenia polskich i litewskich sieci elektrycznych i gazowych.
• Postępuje proces inwestowania rosyjskiego kapitału w unijne przedsiębiorstwa energetyczne i w spółki technologiczne. Ostatnim ich nabytkiem jest producent półprzewodników – Altis, w którym swoje udziały rosyjskiemu eksporterowi broni Rosoboronexport sprzedały amerykański IBM i niemiecki Infineon. Rosoboronexport kupił Altisa za pośrednictwem szwajcarskiej firmy Advanced Elerctronic Systems - spółki zależnej Global Information Services, która jest kontrolowana przez Rosjan. Transakcję szacuje się na 300-500 mln euro.
• ArcelorMittal zamierza inwestować w branży gazowej. Za 367 mln euro koncern kupi 77% akcji niemieckiej firmy Saar Ferngas (dotychczas miał w niej 10% udziałów), która jest największym dystrybutorem gazu w Kraju Saary i Nadrenii-Palatynacie. Mittal ma już 20% akcji luksemburskiej firmy gazowej Soteg (razem z tą firmą Gazprom będzie budował w Niemczech wielką elektrownię opalaną gazem. Warto dodać, że w Saara Ferngas partnerem Mittala będzie E.ON (ma 25% akcji).

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UNIA BRONI SIĘ PRZED OBCYM KAPITAŁEM

Od kilku już lat energetyka, a w szczególności prawo do swobodnego dostępu do eksploatacji rosyjskich złóż surowców energetycznych, sieci przesyłowych i dystrybucyjnych jest przedmiotem sporu Rosji i Unii Europejskiej. Z jednej strony Unia już od szeregu lat wywiera presję na Rosję (jak dotąd bez skutku), by ta ratyfikowała Kartę Energetyczną i Protokół Tranzytowy, natomiast z drugiej strony rosyjskie firmy chcą mieć pełne prawo do kupowania udziałów w spółkach energetycznych w krajach unijnych i żądają też dostępu do ich sieci dystrybucyjnych. Jednak jak dotąd we wzajemnych stosunkach w tym zakresie nie są stosowane zasady wzajemności, w szczególności Unia zarzuca Rosji utrudnienia w dopuszczaniu międzynarodowej konkurencji do eksploatacji swoich złóż ropy i gazu. Jak dotąd to przede wszystkim rosyjskie firmy wybierają sobie partnerów do współpracy (niemiecki E.ON, włoski ENI, francuski GdF, czy algierski Sonatrach).

Ostatnio tym problemem zajmował się Parlament Europejski. Bazą do dyskusji był przyjęty przez Komisję Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego raport jej przewodniczącego Jacka Saryusza-Wolskiego dotyczący wspólnej polityki energetycznej. Jego zdaniem Rosja powinna ratyfikować Kartę Energetyczną. Parlament Europejski zaapelował też o stworzenie w UE stanowiska wysokiej rangi przedstawiciela ds. Energii. Przedstawiciel ten podlegałby tak Komisji Europejskiej, jak i reprezentującej rządy państw członkowskich Radzie UE. Parlament Europejski generalnie opowiedział się za zasadą solidarności. Oznacza to, że będzie udzielana pomoc krajom członkowskim, których dotyczyłby kryzys energetyczny. W tym celu ma powstać plan budowy infrastruktury krytycznej, ułatwiający przesył energii w przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej. Jednak parlament odrzucił zaproponowaną mu koncepcję szantażu, łączącego przyjęcie przez Rosję warunków unijnych, z poparciem wniosku Rosji o przyjęcie do Światowej Organizacji Handlu.

W tym miejscu warto dodać, że Unia Europejska rozpoczyna też debatę na temat stworzenia zasad inwestowania we „wrażliwych dziedzinach” w krajach unijnych przez kraje trzecie. Już dziś wiadomo, że w sektorze energetycznym ma obowiązywać zasada wzajemności. Nie wiadomo w jaki sposób będą sformułowane ograniczenia dotyczące firm zaawansowanych technologii. Z bardziej znanych rosyjskich transakcji tego typu warto przypomnieć zakup przez rosyjski Wniesztorgbank pakietu akcji w EADS.