Tydzień 2/2004 (05-11.01.2004)

• Świat integruje się gospodarczo. Państwa-członkowie Południowo-Azjatyckiego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej (SAARC) zamierzają w najbliższym czasie podpisać porozumienia o utworzeniu strefy wolnego handlu SAFTA na wzór północnoamerykańskiej NAFTY.
• Kongres USA przeznaczył na odbudowę infrastruktury irackiej 18,6mld USD. Teraz trwa przetarg na 10 kontraktów wartości 4,4mld USD. Z rywalizacji są wyłączone firmy z Francji, Niemiec i Rosji, które nie poparły wojny w Iraku. Dalsze przetargi dotyczyć będą: zamówień na prace niebudowlane i dostawy sprzętu (6mld USD), na naprawę instalacji naftowych (2mld USD), a 4mld USD ma stanowić rezerwę.
• Wobec wzrostu konsumpcji paliw na krajowym rynku i spadku zasobności własnych złóż Chiny postanowiły ograniczyć eksport ropy do Japonii.
• Aż 42% eksportu Brazylii to towary rolne. W 2003 roku Brazylia miała nadwyżkę handlową w tej grupie towarowej rolnych na poziomie 25,8mld USD (czyli o 5mld USD więcej niż w roku poprzednim). Podstawa jej eksportu jest kawa, cukier i sok pomarańczowy. Intensywnie rozwija się też uprawa soi.
• Rezerwy Japonii za 11 miesięcy 2003 roku osiągnęły wartość 626mld USD. Ich wysokość umożliwiłaby sfinansowanie importu przez kolejne 19 miesięcy.
• Koreański rząd prognozuje 6% wzrostu PKB w 2004 roku. Motorem wzrostu ma być rosnący eksport i popyt konsumpcyjny.
• Amerykańska Agencja Rozwoju Międzynarodowego przydzieliła drugi kontrakt amerykańskiemu koncernowi budowlanemu Bechtel (pierwszy miał wartość 1mld USD, a obecny 1,8mld USD).
• Royal Dutch/Shell Group zamierza wybudować w Chinach rafinerię. Wartość inwestycji szacuje się na 2mld USD.
• Dwa lata temu ABB stał na krawędzi bankructwa między innymi z powodu realizacji zbyt ambitnego planu rozwojowego. W 2004 roku koncern planuje zysk. Jest to wynikiem realizacji planu oszczędnościowego (sprzedaż oddziału petrochemicznego, sprzedaż spółki reasekuracyjnej Sirius, redukcja kosztów rocznie o ok. 900 mln) i wzrostu sprzedaży. Koncern jest jednak w dalszym ciągu bardzo zadłużony.
• Boeing przegrywający rywalizację z unijnym Airbusem na rynku producentów samolotów pasażerskich został wsparty zamówieniami rządu amerykańskiego. Od amerykańskiej armii (U.S. Navy) otrzymał zamówienie o łącznej wartości 9,5mld USD. W ramach zamówienia ma dostarczyć m.in. 210 samolotów wielozadaniowych F/A-18E/F Super Hornet. Już wcześniej marynarka wojenna USA kupiła w ramach pięcioletniego kontraktu (upływa on w 2004 roku) 222 Super Hornety. Razem Boeing do 2010 roku dostarczy 548 wojskowych samolotów.
• Taiwańska firma Quanta Computer jest największym na świecie kontraktowym producentem notebooków. Niskie koszty produkcji spowodowały, że trzy lata temu zaczęła przenosić swoją produkcję do Chin. Dziś posiada tam trzy zakłady montażowe. Obecnie firma spodziewa się wzrostu zamówień o 30-40% w stosunku do roku ubiegłego.
• Hyundai Motor to największy koreański koncern motoryzacyjny, który jest zainteresowany inwestycją wartą ok. 1mld USD(w Polsce lub na Słowacji). W ubiegłym roku spółka sprzedała 1,98 mln aut, czyli więcej o 7% niż w roku poprzednim. Wzrosła ona głównie dzięki 20% wzrostowi eksportu.
• Airbus w ubiegłym roku sprzedał 300 samolotów pasażerskich, a Boeing 281 (o 100 szt. mniej niż w roku poprzednim).

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

JESZCZE RAZ O SŁABNĄCEJ W ŚWIECIE POZYCJI DOLARA

Coraz częściej pojawiają się rozważania związane ze słabnącą pozycją dolara na światowych rynkach. Nie należy się temu dziwić, bo trudno lekceważyć potencjalne niebezpieczeństwa dla światowej gospodarki, gdy kurs USD - głównej waluty dzisiejszego świata w ciągu roku spada w stosunku do euro o 20%! Dziś za euro płaci się już prawie 1,3 USD i na razie nic nie wskazuje na to, by ta tendencja uległa zmianie. Komentatorzy są zdania, że sprawy gospodarcze od początku kadencji są słabą stroną obecnej administracji Białego Domu i z rosnącymi zagrożeniami USA będą musiały się wcześniej czy później zmierzyć, że problem narasta, jest to nie do uniknięcia i że terapia może okazać się bolesną...

Dziś nie tylko w Europie pojawiają się krytyczne komentarze. Zwracana jest uwaga na rosnące amerykańskie deficyty tak budżetowy, jak i handlowy. Stany Zjednoczone są dziś największym światowym dłużnikiem...

Jednak obserwatorów coraz bardziej niepokoją reakcje Białego Domu na zagrożenia. Chcąc rozruszać gospodarkę USA w dalszym ciągu zwiększają wydatki publiczne z równoczesną obniżką podatków, nie zwracając uwagi na konsekwencje tych działań w innych krajach.

Z drugiej strony coraz większą rolę w światowej gospodarce zaczynają odgrywać Chiny. Od kilku lat tempo rozwoju ich gospodarki jest imponujące. Powstają też pytania: jak długo będzie trwał ten boom, kiedy i na jakie ograniczenia natrafi ten największy dziś rynek świata?

Styk interesów tych dwóch potęg też zaczyna być przedmiotem licznych analiz. Dzisiaj deficyt w wymianie handlowej pomiędzy USA i Chinami wynosi rocznie ponad 100mld USD. Chiny są dziś tym krajem, który wykupuje rządowe amerykańskie papiery, a które są emitowane dla pokrycia gigantycznego deficytu budżetowego. Rząd amerykański tłumaczy ten deficyt w dwustronnej wymianie handlowej niedowartościowaniem chińskiej waluty i jej sztywnym kursem wobec USD. Zastosował też ostatnio cła wobec chińskich tekstyliów i sprzętu RTV. Czy to pomoże?
Są tacy komentatorzy, którzy prognozują, że Chiny uznawane dotąd za strategicznego przeciwnika USA staną się w najbliższych latach jej głównym wierzycielem. To mi przypomina znane w Polsce powiedzenie: trzymał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma...

Na styku tych dwóch gigantów sytuacja zaczyna się komplikować. Amerykanie chcą chińskich towarów, bo są dobre i tanie. Amerykańskie firmy produkują w Chinach coraz bardziej zaawansowane technologicznie produkty, bo koszty produkcji są niskie. Ale też dziś gospodarka chińska nie może się obejść bez amerykańskiego rynku. By mieć zbyt dla swoich towarów i chcąc utrzymać ten rynek, Chiny świadomie biorą na siebie część amerykańskiego długu.

Jakie ta sytuacja będzie miała znaczenie dla przyszłości światowej gospodarki i światowej polityki?...