Centra handlowe w Europie I poł. 2009

Przeczytaj także: Centra handlowe przed wyzwaniami

W Europie Zachodniej największą ilość nowej powierzchni centrów handlowych odnotowano we Włoszech. Dzięki otwarciu 18 nowych centrów handlowych na rynek trafiło 370.000 mkw. Podobnie jak w 2008 r. nie ukończono żadnych projektów wielkopowierzchniowych, a wysoki poziom inwestycji wynikał z oddania do użytku dużej liczby projektów średniej wielkości. Niemcy oraz Holandia również mogą pochwalić się znaczną aktywnością w pierwszej połowie 2009 r. W przypadku Niemiec poziom ten jest porównywalny ze średnią z ostatnich dziesięciu lat. Holandia natomiast doświadczyła wyjątkowo wysokiej aktywności. Do użytku oddano ok. 165.000 mkw., co wynikało głównie z ukończenia dwóch projektów średniej wielkości oraz licznych projektów obejmujących rozbudowy i przebudowy istniejących centrów (te ostatnie stanowiły ponad 30% nowej powierzchni).

Bułgaria w pierwszej połowie 2009 r. odnotowała najwyższy wzrost procentowy podaży powierzchni centrów handlowych – 33%. Projekty planowane na lata 2009-10 zostały jednak poddane weryfikacji i ograniczone o ok. 20%, a kolejne planowane inwestycje mogą zostać jeszcze bardziej zredukowane z końcem 2009 r. Oczekuje się, że w ciągu najbliższych 18 miesięcy powierzchnia najmu brutto w centrach handlowych zwiększy się o ok. 370%, pod warunkiem, że wszystkie projekty będące obecnie w budowie zostaną ukończone na czas. Chociaż rynek bułgarski ma wysoki potencjał rozwoju, spowolnienie aktywności deweloperskiej po 2010 r. pozwoli nowo wybudowanym centrom na umocnienie swojej pozycji na rynku.

Aktywność deweloperska w regionie Europy Śródziemnomorskiej utrzymywała się tradycyjnie na wysokim poziomie. W Portugali i Włoszech nastąpił wzrost podaży o odpowiednio 6,3% i 3,1%. Zgodnie z przewidywaniami rynek centrów handlowych w Hiszpanii dotkliwie odczuł recesję i ostatnie wyniki potwierdzają silny spadek aktywności. Obserwuje się również opóźnienia w realizacji szeregu centrów handlowych będących obecnie w budowie.

WZROST POWIERZCHNI CENTRÓW HANDLOWYCH W EUROPIE

W ostatnich latach dojrzałe rynki Europy Śródziemnomorskiej oraz Zachodniej odnotowały stały wzrost aktywności deweloperskiej. Szybkie tempo rozwoju rynku centrów handlowych w ostatnich pięciu latach było ściśle związane z okresem boomu na rynku deweloperskim Europy Środkowo-Wschodniej. Jednak na skutek odkładania w czasie realizacji znacznej liczby projektów, na większości rynków w tym regionie, ich udział w łącznej wielkości planowanych inwestycji w centra handlowe w Europie także spadł. Na kraje Europy Środkowo-Wschodniej przypada obecnie ok. 60% podaży planowanej w okresie najbliższych 18 miesięcy, w porównaniu do 70% w roku ubiegłym.

Chociaż kraje wschodzące Europy najdotkliwiej odczuły kryzys, wciąż prowadzą w rankingu państw z najwyższą planowaną podażą. Turcja, Rosja oraz Polska znajdują w pierwszej piątce krajów o największej liczbie przygotowywanych inwestycji.

Prognozy dotyczące liczby zakończonych inwestycji na rok 2011 są trudne do ustalenia, ze względu na obecną niepewną sytuację na rynku, jednak spodziewany jest spadek rocznego wolumenu inwestycji handlowych do poziomu 5 milionów mkw., co jest porównywalne z wynikiem osiągniętym w 2003 r., w okresie sprzed boomu budowlanego. W rzeczywistości liczba ta może być nieco wyższa w zależności od liczby projektów odłożonych na rok 2010 oraz tempa powrotu koniunktury na rynki krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Na rynkach Rosji i Ukrainy czeka wiele w połowie ukończonych projektów, które mają szansę na stosunkowo szybkie wznowienie.