Polska: wydarzenia tygodnia 7/2010

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 6/2010

• Wg prognoz Ministerstwo Pracy i Polityki społecznej, w lutym stopa bezrobocia może przekroczyć 13%, a od marca zacznie ono nieznacznie spadać, a w efekcie pod koniec roku znów ma wynieść 12,8%. Od stycznia bowiem weszły w życie nowe przepisy, które podniosły kwotę zasiłku z 575 zł do 717 zł.
• Według min. jeżeli w 2012 r. spełnimy kryteria z Maastricht, to w 2015 r. Polska znajdzie się w strefie euro.
• Według danych MF deficyt budżetu po styczniu 2010 r. wyniósł ok. 5 mld zł, czyli 9% planu. Rząd zakłada w 2010 roku deficyt na poziomie 52,2 mld zł.
• Z informacji przedstawionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że od chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. z budżetu unijnego otrzymaliśmy o 20 mld euro więcej niż do niego wpłaciliśmy. W ubiegłym roku transfery środków unijnych do Polski wyniosły 9,2 mld euro (na Politykę Spójności 6,1 mld euro, na Wspólną Politykę Rolną 3 mld euro, a w ramach pozostałych programów 140 mln euro).
• Zatwierdzony na 2010 rok budżet zakłada wzrost 1,2%. Agencja ratingowa Fitch ocenia, że wzrost polskiego PKB w 2010 r. wyniesie 2,3% czyli o 0,6 pkt. proc. więcej niż w zeszłym roku. Rządowy plan konwergencji jest bardziej optymistyczny, bo według niego w tym roku polska gospodarka wzrośnie co najmniej o 2,7%. Optymistyczna wersja planu konwergencji zakłada, że w 2010 PKB wzrośnie o 3%, w 2011 r. o 4,5%, a w 2012 r. o 4,2%. Według podstawowego scenariusza w tym roku deficyt sektora finansów publicznych ma wynieść 6,9% PKB, w 2011 roku - 5,9% PKB, a w 2012 - 2,9% PKB.
• Z danych GUS wynika, że w 2009 roku Polska wyeksportowała towary za 96,3 mld euro, a w całym roku eksport był o 17,1% mniejszy niż w 2008 roku. Ponieważ osłabła wartość złotówki, to jednak liczone w naszej walucie wpływy z eksportu były wyższe niż w 2008 roku (o 2,9%). Według GUS w 2009 roku sprowadziliśmy towary za 105 mld euro (455 mld zł) i było to odpowiednio mniej o 8,5% i 26,3% licząc r/r. Deficyt w 2009 roku wyniósł 8,7 mld euro, podczas gdy w 2008 roku był on na poziomie 26,5 mld euro. Najwięcej towarów wyeksportowaliśmy do Niemiec-25,1 mld euro (26,1% eksportu).
• Nasze koncerny energetyczne PGE, Tauron, Enea i Energa - zapowiadają, że uruchomią inwestycje o sumarycznej wartości ok. 100 mld zł. W planach jest także budowa do 2020 roku pierwszej elektrowni atomowej.
• Polski rząd zatwierdził umowę z Rosją o imporcie 306 mld m³ gazu do 2037 roku (wartość kontraktu ok. 100 mld USD). Rozwiązano spór w sprawie długów Gazpromu wobec spółki EuRoPol Gaz za tranzyt gazu do Niemiec (chodziło oo kwotę od 180 do 380 mln USD plus odsetki), zrezygnowano z tych zobowiązań. Zrezygnowano też z dochodzenia w arbitrażu w Berlinie ok. 60 mln USD od RosUkrEnergo, szwajcarskiej spółki Gazpromu (za nie wywiązanie się z kontraktu na dostawy 2,3 mld m sześc. gazu do Polski). W zamian otrzymaliśmy rabat 1,5% od ceny (do 2014 roku).
• Nieoficjalne informacje wskazują, że trwają rozmowy nt sprzedaży rafinerii Orlenu w Możejkach rosyjskim firmom.
• Skarb państwa sprzedał kolejny 16-procentowy pakiet akcji koncernu energetycznego Enea (1,13 mld zł).

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE POLSKI, czyli O DOSTAWACH GAZU

Jest to problem, który co jakiś czas wywołuje w naszym życiu politycznym ostre spory. Teraz znowu jest ku temu nowa okazja, bo polski rząd zatwierdził umowę z Rosją o imporcie 306 mld m³ gazu, ważną do 2037 roku, którego wartość wynosi ok. 100 mld USD. Jak wiadomo w tramach tej umowy rozwiązano spór w sprawie długów Gazpromu wobec spółki EuRoPol Gaz za tranzyt gazu do Niemiec (chodziło o kwotę od 180 do 380 mln USD plus odsetki), rezygnując z tych zobowiązań. Zrezygnowano też z dochodzenia w arbitrażu w Berlinie kwoty ok. 60 mln USD od RosUkrEnergo, szwajcarskiej spółki Gazpromu (za nie wywiązanie się z kontraktu na dostawy 2,3 mld m sześc. gazu do Polski). W zamian otrzymaliśmy rabat 1,5% od ceny (do 2014 roku). Te sprawy są już za nami, bo kontrakt został zawarty, jednak wiele problemów pozostało...

Zaraz po podpisaniu tego kontraktu pojawiły się głosy sugerujące, że jego pierwszym skutkiem będzie ograniczenie programu umożliwiającego dostawy gazu z innych, alternatywnych kierunków, a Polska będzie na lata uzależniona od dostaw z Rosji, która często używa tego narzędzia w realizowaniu własnych celów politycznych.

Wydaje się, że dywersyfikacja dostaw w dalszym ciągu jest zadaniem bardzo ważnym, ale na pewno warto zastanowić się nad jej realizacją teraz w warunkach pokryzysowych. Nie ulega bowiem wątpliwości, że kończący się (mam nadzieję) kryzys gospodarczy zmodyfikował wiele planów we wszystkich krajach świata. Z drugiej strony trywializując nieco problem można powiedzieć, że w ostatnich kilkunastu latach dużo i głośno mówiliśmy o dywersyfikacji, emocjonalnie kwestionując nasze w tym zakresie uzależnienie od dostaw Rosji, ale w końcu podpisaliśmy umowę na ćwierćwiecze i jest to największy kontrakt międzynarodowy, jaki nasz kraj dotąd podpisał...

Nie jest odkryciem teza, że będąc członkiem Unii Europejskiej winniśmy swoje działania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego związać z unijnymi działaniami w tym zakresie. Podzielam ten punkt widzenia, bo wydaje się, że strategiczne cele stykające się z polityką rosyjską tylko w ten sposób możemy skutecznie zrealizować.

Wydaje się, że obecne plany powinny być skierowane w w czterech kierunkach:

• rozbudowa krajowej sieci przesyłu gazu (niewiele zrobiono w tym zakresie w ostatnich latach),
• budowa terminala do odbioru skroplonego gazu LNG
• podłączenie krajowej sieci gazowniczej z sąsiednimi krajami łącznikami, tzw. interkonektorami (z Niemcami, Czechami i Słowacją).
• rozwój wydobycia gazu z krajowych złóż.

Nasza dotychczasowa, wieloletnia polityka doprowadziła do tego, że obecnie omijają nas dwie, kluczowe rosyjsko-europejskie koncepcje Nord Streem i South Streem. Od kilku już lat sytuacja zmieniała się na korzyść obu tych projektów i nie skorzystano z tradycyjnej reguły: jeśli nie możesz czemuś skutecznie przeciwstawić się, to dołącz do tych, którzy są w stanie przeforsować swoją koncepcję. Obecna sytuacje w tym zakresie to nie jest nasz sukces, bo aktywnie przeciwstawiając się tym projektom nie będziemy mogli z nich korzystać w takim zakresie, jak to byłoby możliwe, gdybyśmy byli w gronie unijnych partnerów. Nie ulega też dla mnie wątpliwości, że ta sytuacja na pewno miała wpływ na naszą pozycję negocjacyjną w ostatnich miesiącach przed podpisaniem zasygnalizowanego na wstępie wieloletniego kontraktu z Rosją i na zawarte w nim warunki.