Strefa przygraniczna w Polsce: ludność i powierzchnia w 2009r.

Przeczytaj także: Strefa przygraniczna w Polsce: ludność i powierzchnia 2009

Powierzchnię gmin położonych w strefie przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na tle kraju i województw ilustruje wykres 3.

Porównując z kolei liczbę ludności strefy przygranicznej w poszczególnych województwach z populacją tych województw, można zauważyć, że największym udziałem charakteryzuje się województwo podlaskie, w którym ludność strefy przygranicznej stanowi ponad 1/3 populacji województwa (33,7% w 2009 r.). Nieco mniejszy jest udział ludności strefy przygranicznej w populacji województwa warmińsko-mazurskiego (31,2%), a następnie lubelskieg (25,3%) i podkarpackiego (21,1%). Nieznaczny jest udział ludności strefy przygranicznej w populacji ogólnej województwa mazowieckiego (0,6%) i pomorskiego (0,2%).

Liczbę ludności w gminach strefy przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na tle kraju i województw ilustruje wykres 4.
Średnia gęstość zaludnienia w gminach strefy przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej w końcu 2009 r. wyniosła 53 osoby/km2 i była o 56,6% mniejsza od analogicznego wskaźnika dla Polski (122 osoby/km2).

Najgęściej zaludniona jest strefa przygraniczna sąsiadująca z Ukrainą (61 osób/km²), następnie z Rosją (58 osób/km2), a najmniej z Białorusią (39 osób/km²). W przypadku strefy graniczącej z Ukrainą i Rosją gęstość zaludnienia jest o połowę mniejsza niż średnia w kraju, a w przypadku strefy graniczącej z Rosją – mniejsza o 2/3.

We wszystkich omawianych województwach gęstość zaludnienia w strefie przygranicznej jest mniejsza niż średnia w województwie. Najmniejsza dysproporcja pomiędzy liczbą osób przypadających na 1 km² w strefie przygranicznej i średnią w regionie występuje w województwie warmińsko-mazurskim. Wśród województw największą gęstością zaludnienia w gminach strefy przygranicznej charakteryzuje się województwo podkarpacki (72 osoby km²), następnie warmińsko-mazurskie i lubelski (odpowiednio 56 i 55 osób/km²), a najmniejszą pomorskie (22 osoby/km²).

Porównanie gęstości zaludnienia w strefie przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na tle Polski i województw zaprezentowano na mapie 2.
W analizowanej strefie przygranicznej występuje nieznaczna przewaga liczebna ludności zamieszkałej na wsi. Współczynnik urbanizacji w 2009 r. wyniósł 48,9% i był wyraźnie niższy od współczynnika dla Polski, który wyniósł 61,0%. Warto zaznaczyć, że w strefie przygranicznej dwóch województw: warmińsko-mazurskiego i podkarpackiego współczynnik urbanizacji jest nieco wyższy niż w województwie. Natomiast w pozostałych omawianych województwach współczynnik urbanizacji jest znacząco większy niż w strefie przygranicznej.

Porównanie współczynnika urbanizacji w gminach strefy przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na tle Polski i województw przedstawia wykres 5.

W gminach znajdujących się w strefie przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski na 100 mężczyzn przypada 105 kobiet. Podobna relacja występuje w strefach przy granicy z Rosją i Ukrainą, a przy granicy z Białorusią wskaźnik ten jest nieco niższy i wynosi 104. Współczynnik feminizacji dla Polski jest trochę wyższy i wynosi 107.
W miastach na 100 mężczyzn przypada więcej kobiet niż na wsi. Współczynnik feminizacji w miastach i na wsi wynosi odpowiednio: w strefie przygranicznej – 110 i 100, średnio w Polsce – 111 i 101.

Strefa przygraniczna przy granicy polsko-ukraińskiej

Strefa przygraniczna przy granicy z Ukrainą zajmuje obszar 13,4 tys. km². Prawie 54% powierzchni strefy znajduje się w województwie lubelskim, pozostała w podkarpackim. Omawiana część strefy obejmuje 97 gmin, w tym miasta na prawach powiatu Przemyśl i Chełm.

Występuje znaczne zróżnicowanie gmin ze względu na wielkość powierzchni. W grupie gmin o powierzchni mniejszej od średniej (138 km²) są 22 gminy z województwa podkarpackiego i 31 gmin z lubelskiego, które łącznie obejmują 34% powierzchni strefy przygranicznej przy granicy z Ukrainą. Powierzchnię powyżej 200 km² posiada 7 gmin z województwa lubelskiego i 10 z podkarpackiego. Gminy te zajmują prawie 1/3 powierzchni opisywanego obszaru.