Zmiany w OFE a systemy emerytalne na świecie

Przeczytaj także: System emerytalny to dla Polaków zagadka

Dodatkowo w wielu krajach funkcjonują możliwości przechodzenia na wcześniejsze emerytury (zazwyczaj pomiędzy 55 a 60 rokiem życia) co pracodawcy często wykorzystują, żeby wymienić siłę roboczą na młodszą, lepiej wykształconą i zdecydowanie tańszą. Do niedawna wieku emerytalnego nie podnoszono, a w niektórych krajach nawet go obniżano. Początkowo ratunkiem wydawało się podnoszenie składek, ale osiągnęły one już taki poziom, że dalsze ich podnoszenie często nie jest możliwe. Kraje takie jak Niemcy, Francja czy Japonia muszą dopłacać z budżetu znaczne kwoty przekraczające 20% wartości wypłacanych świadczeń. Deficyty dotykające publiczne systemy emerytalne zmuszają Państwa do ich reformowania. Podobne problemy dotknęły też systemy emerytalne wzorowane na systemie Beveridge'a.

Preferencje społeczeństw Unii Europejskiej w zakresie zmian w systemach emerytalnych – badania Eurobarometer sprzed kilku lat

Współcześni pracownicy, znacznie bardziej sceptycznie odnoszą się do perspektywy zabezpieczenia emerytalnego zapewnianego przez państwa. Z drugiej strony oczekiwania są wysokie i 53% respondentów uznaje poziom stopy zastąpienia w wysokości co najmniej 70% jako wystarczający do godnego życia. Większość (61%) przyszłych emerytów oczekuje, że emerytury z systemów państwowych będą głównym źródłem dochodu na emeryturze. Jednocześnie 92% mieszkańców Unii Europejskiej zgadza się ze stwierdzeniem, że gwarantowana minimalna emerytura powinna być podstawowym prawem każdego obywatela. Jedynie blisko połowa (56%) respondentów uważa, że wysokość emerytury powinna zależeć od wysokości wypracowanych składek.

Utrzymanie obecnych poziomów świadczeń nawet kosztem podniesienia wysokości podatków czy składek zyskuje największe poparcie podczas gdy podnoszenie wieku emerytalnego aby wydłużyć czas pracy jest najmniej popularnym rozwiązaniem w krajach Unii Europejskiej.

Kierunki zmian

Jak podaje raport, w Europie nie podejmuje się decyzji o podniesieniu wieku emerytalnego z dnia na dzień. Podnosi się go stopniowo , np. we Francji wiek 62 lat będzie obowiązywał dopiero od 2018 roku co i tak budzi protesty społeczeństwa. Wielka Brytania zamierza się podnieść wiek emerytalny do 68 lat. Holandia, Niemcy oraz Włochy mają podobne plany. Kraje europejskie przerzucają odpowiedzialność za emerytury na pracowników i pracodawców. Przechodzą na systemy o zdefiniowanej składce lub hybrydowe. Większość krajów wprowadza dobrowolne lub obowiązkowe indywidualne konta emerytalne (Niemcy, Polska, Bułgaria, Szwecja, Włochy, Chiny).

Czego brak w rządowym projekcie zmian w polskim systemie emerytalnym?

• Brak zmian w limitach dla inwestycji zagranicznych (obecnie 5%)
• Brak zapisów o obniżaniu kosztów inwestowania środków w OFE (nie tylko opłat dystrybucyjnych, ale przede wszystkim opłaty za zarządzanie)
• Brak możliwości różnicowania strategii inwestycyjnych OFE w zależności od preferencji inwestorów
• Brak zmian w sposobie obliczania minimalnej stopy zwrotu (i związanych z tym mechanizmem tzw. „stóp referencyjnych”)
• Brak warunków dla otwarcia rynku i przełamania monopolu OFE