Rynek paliw 2010

Przeczytaj także: Autogaz (nie)opłacalny?

Od lat obserwujemy stały trend wzrostu konsumpcji paliw przez polską gospodarkę. W zeszłym roku krajowe PKB wzrosło o 4%, co przełożyło się na wzrost sprzedaży paliw ciekłych ok. 1%. Szczególnie rośnie popyt na oleje napędowe i paliwa premium, natomiast zapotrzebowanie na benzyny silnikowe jest w stagnacji. Wysokie ceny paliw wpływają powoli na renesans zainteresowania LPG.

Konsumpcja rośnie

W ciągu dekady konsumpcja paliw ciekłych w Polsce wzrosła o 48% - z poziomu 13 545 tys. ton, do 19 987 tys. ton w zeszłym roku. Co ciekawe, w czterech województwach: mazowieckim, śląskim, wielkopolskim i dolnośląskim sprzedano w zeszłym roku ok. 49% wszystkich paliw w Polsce. Co szósty litr paliwa zatankowano do samochodów w województwie mazowieckim.

Od wielu lat obserwujemy tendencję wzrostu popytu na olej napędowy, który w dużej mierze jest motorem napędowym polskiej gospodarki. Popyt na to paliwo, w przeciwieństwie do benzyny, jest uzależniony od PKB i konsumpcji indywidualnej. W zeszłym roku zużyto go 14,6 mln m3, czyli o 4% więcej niż rok wcześniej. Wzrosło za to zużycie LPG o 1% w porównaniu z 2009 rokiem. Ogólna tendencja z kilku lat w konsumpcji tego paliwa jest jednak spadkowa. Jeszcze przed pięcioma laty polska gospodarska konsumowała 4,4 mln m3 tego paliwa a w zeszłym roku 4 mln m3.
Płacz i płać

Ceny paliw od dwóch lat pozostają w trwałym trendzie wzrostowym. Średnie ceny detaliczne benzyny EU95 i oleju napędowego wzrosły w zeszłym roku przeciętnie o 10 (42 gr/l) i 17% (61 gr/l) w porównaniu z rokiem 2009. Oznaczało to również zmniejszenie różnicy między cenami oleju napędowego i benzyny z 47 gr do 28 gr. Wzrosła równocześnie średnia cena detaliczna autogazu – o 21%, do 2,22 zł/l.. W zeszłym roku kierowca tankujący miesięcznie 100 litrów paliwa wydał rocznie przeciętnie 504 zł więcej na benzynę EU95 niż rok wcześniej. W przypadku oleju napędowego i autogazu wydatki te wzrosły odpowiednio o 732 złote i 456 złotych.

Jak podają autorzy raportu, dystrybutorzy mają minimalny wpływ na ostateczną cenę paliw na stacjach benzynowych. Ich marże stanowią zaledwie ok. 5% ceny litra paliwa w sprzedaży detalicznej. Na cenę paliwa ma zasadniczy wpływ polityka podatkowa państwa oraz sytuacja na światowych rynkach surowcowych i finansowych. Ponad połowa kosztu paliwa stanowią podatki.

Obecnie ponad 40% ceny detalicznej paliwa stanowi cena netto przetworzonego surowca. To właśnie ta składowa kosztu paliwa jest wyjątkowo podatna na to co się dzieje na drugim krańcu globu, i dość szybko wpływa na nasze rachunki na stacjach benzynowych.

Trend konsolidacji

Krajowe koncerny dostarczyły w zeszłym roku 75,6% wszystkich paliw sprzedanych w Polsce. Operatorzy niezależni zmniejszyli swój udział w dostawach paliw do 13,6% (rok wcześniej 14,3%). Minimalnie wzrósł za to udział rynkowy koncernów zagranicznych, z 10,2% w 2009 roku do 10,8% w 2010 roku. W przypadku sprzedaży detalicznej koncerny krajowe dostarczyły w zeszłym roku 30,7% paliw, a zagraniczne 23,5%. Nadal spada udział w sprzedaży operatorów niezależnych. W zeszłym roku sprzedali oni 41,6% paliw (spadek z 42,7% w 2009 r).

W zeszłym roku na polskim rynku funkcjonowało 6755 stacji paliw dla klientów detalicznych, czyli o 40 placówek więcej niż rok wcześniej. Wśród nich dominującą pozycję zajmowały stacje niezależne – 2658 obiektów. Z roku na rok widać spadek liczby takich stacji, które coraz chętniej łączą się w małe sieci lub zaczynają współpracować z czołowymi graczami rynkowymi na zasadzie franczyzy. Jeszcze w 2008 roku funkcjonowało w Polsce 2929 operatorów niezależnych i 421 obiektów funkcjonujących w ramach małych sieci. Największy dystrybutor paliw w Polsce – PKN Orlen – zmniejszył liczbę posiadanych placówek o 33 w ciągu roku, do 1714 obiektów. Jednak nadal co czwarta stacje benzynowa w Polsce należy do tej spółki.