Dzieci w Polsce w 2012 r.

Przeczytaj także: Dzieci w Polsce w 2014 r.

W Europie - najwięcej dzieci ze związków pozamałżeńskich rodzi się w Islandii (ponad 60%) i krajach skandynawskich (ponad połowa), najmniej – w Grecji (poniżej 10%).

Rosnąca skala urodzeń dzieci pozamałżeńskich może być traktowana jako wskaźnik zmian sytuacji rodzinnej dzieci w Polsce – i może oznaczać, że będą one wychowywane we wzrastającej liczbie rodzin tworzonych przez związki partnerskie lub w rodzinach niepełnych. Za wskaźnik tego typu zmian można uznać również stopniowo wzrastającą liczbę dzieci, których rodzice się rozwodzą. W 2012 roku blisko 50 tys. dzieci w wieku 0-15 lat doświadczyło rozwodu rodziców (wzrost o 23% w stosunku do roku 2000).

Korzystne dla liczebności populacji dzieci są niewątpliwie zmiany w zakresie umieralności. Z roku na rok w Polsce obserwuje się obniżanie się liczby zgonów niemowląt. W 2012 r. współczynnik zgonów niemowląt wyniósł 4,6‰ – co oznacza, że na każde 1000 urodzeń żywych zmarło niespełna 5 niemowląt (w połowie lat: 90-tych XX w. odpowiednio 15, na początku tego wieku - 8).

Jednocześnie w 2011 roku współczynnik zgonów niemowląt był dla Polski tylko o 0,8 punktu wyższy niż dla całej populacji 27 państw UE. Najwyższy odsetek zgonów niemowląt w krajach unijnych ma Rumunia (9,4‰), najniższy Szwecja (2,1‰).

Przyczyną ponad połowy zgonów niemowląt są choroby i stany okresu okołoporodowego matki i w okresie pierwszych 6 dni życia noworodka, kolejną 1/3 stanowią wady rozwojowe wrodzone, a pozostałe zgony są powodowane chorobami nabytymi w okresie niemowlęcym lub urazami.

Stałemu spadkowi umieralności niemowląt w Polsce towarzyszy także stały spadek umieralności dzieci w wieku 1-14 lat. Współczynnik zgonów dzieci w wieku 1-14 lat (w przeliczeniu na 100 tys. ludności tej grupy wieku) w ubiegłym roku wynosił 14 (w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku – 27, a w 2000 r. - 21). Najkorzystniejsza pod tym względem sytuacja jest w województwie opolskim – współczynnik zgonów dzieci w wieku 1- 14 lat jest niższy o 5 punktów od ogólnopolskiego – patrz mapka 3.

Główną przyczyną zgonów w grupie dzieci w wieku 1-14 lat są urazy i zatrucia powstałe w wyniku wypadków (30,6% ogółu zgonów tej grupie), którym zdecydowanie częściej ulegają chłopcy, kolejnymi przyczyną zgonów są nowotwory złośliwe oraz wady rozwojowe i wrodzone (każda z grup – blisko 18%).

Biorąc pod uwagę dzieci oraz uczącą się młodzież na przestrzeni ostatnich 30 lat obserwujemy także systematyczny spadek liczebności grupy osób w wieku 0-18 lat – w 1985 roku osoby te stanowiły 31% populacji, w połowie lat 90 ubiegłego wieku 28%, a w ostatnim roku tylko 20%. Zmniejszanie się liczby osób w wieku poniżej 18 lat dotyczy prawie wszystkich grup edukacyjnych. W wyniku wzrostu liczby urodzeń - począwszy od 2004 roku - tendencja spadkowa została zahamowana wśród dzieci poniżej 2 lat i w wieku przedszkolnym.

Joanna Stańczak
Dorota Marzec