Wysokość pensji czy stabilne zatrudnienie. Co wybieramy?

Przeczytaj także: Rynek pracy: bezrobocie młodych ciągle dotkliwe

Co jest ważniejsze dla Polaka? Wysokość wynagrodzenia, czy zgodne z prawem, bezpieczne zatrudnienie w postaci umowy o pracę? Jak wynika z przeprowadzonej we wrześniu 2013 r. ankiety wśród 896 użytkowników serwisu pracy Praca.pl, 36% pracowników zdecydowałoby się na zatrudnienie bez umowy o pracę lub w oparciu o umowy cywilno – prawne, gdyby tylko dzięki takiej formie współpracy z pracodawcą mogli zarobić więcej.

Wynagrodzenie ważniejsze niż prawo?

Z badania Praca.pl wynika, że jednak wysokość wynagrodzenia ma dla pracownika kluczowe znaczenie. 10% różnicy w wysokości wynagrodzenia nie zachęciło wielu ankietowanych do przedłożenia umowy cywilno – prawnej nad umowę o pracę (taką opcję wybrałoby jedynie 4% badanych), ale już możliwość znacznego podwyższenia wynagrodzenia o 40% jest wystarczającym powodem do tego, by zrezygnować ze świadczeń i bezpieczeństwa oraz łamać prawo podatkowe dla prawie co czwartego Polaka (24% badanych wybrałoby taką opcję). 8% zgodziłoby się na hybrydę umowy o pracę i nieopodatkowanego dochodu.

Koszty pracy i opcja na oszczędności

W drugim kwartale 2013 roku, przeciętne wynagrodzenie w Polsce wyniosło 3612,51 zł brutto (2 583,68 zł netto). Dla pracodawcy całkowity koszt pracownika z takim wynagrodzeniem wynosi 4 361,74 zł (tzw. podwójne brutto). Tak wysokie koszty pracy, stanowiące 40% całości kwoty, jaką pracodawca inwestuje w pracownika, wywołują automatyczne szukanie oszczędności przez pracodawców. Jest to w zasadzie zrozumiałe – pracodawca musi zapewnić wynagrodzenie na takim poziomie, by pracownik do pracy chciał przyjść. Kiedy zaś pełny koszt pracy takiej osoby jest wyższy niż to, na co pracodawca może sobie pozwolić to zaczyna się próba obejścia systemu. Zakładając następujące scenariusze, pracodawca może „zaoszczędzić”:

• przy zatrudnieniu pracownika w oparciu o umowę – zlecenie – 4,5% (4361 zł minus koszty umowy – zlecenia obniżają koszty o 194 zł);
• przy zatrudnieniu w oparciu o umowę o pracę na najniższą krajową i braku opodatkowania pozostałego dochodu – 23,5% (4361 zł minus koszt zatrudnienia pracownika na najniższe wynagrodzenie plus pozostała część wynagrodzenia bez opodatkowania obniża koszty o 1027 zł);
• przy zatrudnieniu pracownika w oparciu o umowę o dzieło – 30% (4361 zł minus 3048 zł czyli kwota wynagrodzenia netto po opodatkowaniu obniża koszty o 1313 zł);
• przy nawiązaniu współpracy bez umowy o pracę – 41% (4361 zł minus wynagrodzenie bez opodatkowania obniża koszty o 1778 zł).

Wysokie koszty pracy oraz dodatkowe obciążenia jakie czekają na pracodawcę w postaci biurokracji, kosztów badań lekarskich, odpraw czy płatnych urlopów sprawiają, że część z nich decyduje się na podjęcie ryzyka i działanie niezgodnie z prawem, czyli zatrudnianie pracowników na czarno bądź w oparciu o formę umożliwiającą obniżenie kosztów pracy. Pracownicy na takie sytuacje oficjalnie narzekają, ale jak wynika z badania Praca.pl wystarczy „podzielić się” z pracownikiem „oszczędnością”, by namówić go na inną niż wymagana prawem opcję zatrudnienia. „Otwartość Polaków na alternatywne wobec umowy o pracę formy współpracy zachęca pracodawców do tego, by redukować koszty pracy i proponować tańsze dla ich biznesu rozwiązania. Nawet pomimo tego, że tego typu działanie jest niezgodne z prawem i niesie ze sobą spore ryzyko.”- zwraca uwagę na problem Krzysztof Kirejczyk, prezes Praca.pl. „Sytuacji istnienia zjawiska pracy nierejestrowanej w Polsce nie zmniejszą jedynie wyższe sankcje dla pracodawców czy częstsze kontrole Państwowej Inspekcji Pracy. Konieczna jest tu również zmiana mentalności pracowników i brak wyrażania przez nich zgody na taką formę współpracy z pracodawcą.” - dodaje ekspert.