-
![Zwrot VAT w budownictwie: nowe zasady liczenia]( "Zwrot VAT w budownictwie: nowe zasady liczenia [© whitelook - Fotolia.com]")
Zwrot VAT w budownictwie: nowe zasady liczenia
... odpowiednich zmian w tekście przytoczonej wyżej ustawy. W ustawie tej prawodawca dodał art. 11a, w którym to w ust. 1 wskazał, że od dnia 1 stycznia 2011 r. ilekroć ... , liczonych od daty złożenia pierwszego wniosku. Powyższa nowelizacja znalazła się w art. 23 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ...
-
![Nadzór budowlany: jaka umowa cywilnoprawna?]( "Nadzór budowlany: jaka umowa cywilnoprawna? [© fotogestoeber - Fotolia.com]")
Nadzór budowlany: jaka umowa cywilnoprawna?
... starannego działania, a więc w ramach umowy zlecenia (art. 734 i następne Kodeksu cywilnego), a nie umowy o dzieło (art. 627 Kodeksu cywilnego).(Wyrok Sądu Najwyższego - Izba ... dzieło. Podstawa prawna: art. 627, art. 734 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93), art. 25, art. 80, art. 81 ustawy z 7 lipca 1994 r. ...
-
![Sprzedaż nieruchomości: kiedy przychód podatkowy]( "Sprzedaż nieruchomości: kiedy przychód podatkowy [© anna - Fotolia.com]")
Sprzedaż nieruchomości: kiedy przychód podatkowy
... (w przypadku gdy umowa przyrzeczona ma dotyczyć przeniesienia własności takiego prawa), a jedynie zobowiązuje strony do zawarcia odpowiedniej umowy w tym zakresie w przyszłości. Art. 155 §1 K.c. stanowi natomiast, że to umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co ...
-
![Stolarka budowlana: stawka VAT na montaż w 2011 r.]( "Stolarka budowlana: stawka VAT na montaż w 2011 r. [© whitelook - Fotolia.com]")
Stolarka budowlana: stawka VAT na montaż w 2011 r.
... przez producenta tych towarów, dokonywany w obiektach budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy, lub ich częściach, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz w ... wraz z montażem przez jej producentów należy tutaj traktować jako usługi budowlane. Art. 42 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług mówi natomiast, że stawkę podatku ...
-
![Zwrot VAT w budownictwie: nieuczciwy sprzedawca]( "Zwrot VAT w budownictwie: nieuczciwy sprzedawca [© FikMik - Fotolia.com]")
Zwrot VAT w budownictwie: nieuczciwy sprzedawca
... na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny spełniający wymagania określone w odrębnych przepisach; 3. remontem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego. W myśl art. 2 pkt 1 ww. ustawy, przez budynek mieszkalny rozumie się budynek lub jego część, służące zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, oraz związane z nim urządzenia ...
-
![Zwrot VAT w budownictwie na wniosek podatnika]( "Zwrot VAT w budownictwie na wniosek podatnika [© anna - Fotolia.com]")
Zwrot VAT w budownictwie na wniosek podatnika
... odrębnych przepisach; remontem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego. Tak mówi art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków ... Przytoczona wyżej ustawa wskazuje jedynie, co w nim winno się znaleźć. Zgodnie z art. 5 ust. 4 tejże ustawy winien on zawierać co najmniej: imię i nazwisko, identyfikator ...
-
![Garaż w budynku mieszkalnym a podatek od nieruchomości]( "Garaż w budynku mieszkalnym a podatek od nieruchomości [© whitelook - Fotolia.com]")
Garaż w budynku mieszkalnym a podatek od nieruchomości
... jako budynek mieszkalny lub też inny niż mieszkalny (art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Już z brzmienia powyższego przepisu ... wynikać z kwalifikacji dokonanej na podstawie przepisów budowlanych, a w szczególności z przepisu art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego, w myśl którego podstawę wymiaru podatków i ...
-
![Zmiana sposobu użytkowania lokalu przez przedsiębiorcę]( "Zmiana sposobu użytkowania lokalu przez przedsiębiorcę [© freshidea - Fotolia.com]")
Zmiana sposobu użytkowania lokalu przez przedsiębiorcę
... , bowiem nie podają wyczerpującej definicji „zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego”. W art. 71 wskazują jedynie, iż: „jest nią w szczególności podjęcie lub zaniechanie w ... być dokonana nie później niż przed upływem dwóch lat od dnia zgłoszenia. W art. 71 ust. 5 Prawa budowlanego zawarte zostały przesłanki wniesienia sprzeciwu przez organ. ...
-
![Nakłady na obcy środek trwały: remont a inwestycja]( "Nakłady na obcy środek trwały: remont a inwestycja [© anna - Fotolia.com]")
Nakłady na obcy środek trwały: remont a inwestycja
... Inwestycje w obcym środku trwałym podlegające amortyzacji Stosownie do art. 16a ust. 2 pkt 1 updop i art. 22a ust. 2 pkt 1 updof, amortyzacji podlegają również niezależnie od ... , że są to nakłady mające charakter ulepszenia, o których mowa w art. 16g ust. 13 updop i art. 22g ust. 17 updof. Na podstawie ugruntowanego piśmiennictwa i orzecznictwa sądów ...
-
![MF: Wyższy podatek od nieruchomości za garaż]( "MF: Wyższy podatek od nieruchomości za garaż [© maksymowicz - Fotolia.com]")
MF: Wyższy podatek od nieruchomości za garaż
... nieruchomością, która stanowi odrębny od innych części budynku przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Należy mieć bowiem na względzie, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają wymienione w tym przepisie nieruchomości, w tym budynki oraz części budynków ...
-
![Pozwolenie na rozbiórkę]( "Pozwolenie na rozbiórkę [© whitelook - Fotolia.com]")
Pozwolenie na rozbiórkę
... zasady działania organów administracji publicznej w tej materii normuje ustawa Prawo budowlane (Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016, z późn. zm.). Zgodnie z art. 28 tejże ustawy roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, a w związku z tym, iż przez roboty ...
-
![Roboty budowlane: odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy]( "Roboty budowlane: odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy [© manfredxy - Fotolia.com]")
Roboty budowlane: odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy
... tego rodzaju były kwalifikowane jako umowy o dzieło. Obecnie jest to jedna z najbardziej stypizowanych, najbardziej kazuistycznych umów w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje ...
-
![Społeczna odpowiedzialność biznesu domeną wielkich?]( "Społeczna odpowiedzialność biznesu domeną wielkich? [© photocreo - Fotolia.com]")
Społeczna odpowiedzialność biznesu domeną wielkich?
... MŚP angażuje się w podobne inicjatywy. Przykładem jest spółka LKJ BUD z Brzegu, realizująca swoje projekty na terenie Polski południowej i południowo-zachodniej. Społeczna ... MŚP mają jednak tak sprecyzowaną strategię CSR jak LKJ- BUD. Mimo tendencji wzrostowej wciąż odsetek małych i średnich przedsiębiorstw zaangażowanych w politykę CSR ...
-
![Budownictwo mieszkaniowe w podatku VAT: powierzchnia użytkowa]( "Budownictwo mieszkaniowe w podatku VAT: powierzchnia użytkowa [© Stibat Studio - Fotolia.com]")
Budownictwo mieszkaniowe w podatku VAT: powierzchnia użytkowa
... Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, bowiem do tego aktu odwołują się art. 41 ust. 12a, czy art. 2 pkt 12 ustawy o VAT, które określając ... podkreślił, że w sytuacji gdy ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "powierzchnia użytkowa" dla prawidłowego stosowania art. 41 ust. 12b u.p.t.u., stanowiącego istotne kryterium dla stosowania obniżonej ...
-
![Termomodernizacja budynku wspólnoty: skąd dofinansowanie?]( "Termomodernizacja budynku wspólnoty: skąd dofinansowanie? [© bzyxx - Fotolia.com]")
Termomodernizacja budynku wspólnoty: skąd dofinansowanie?
... Budowlanego prace dociepleniowe lub stara się o uzyskanie pozwolenia na budowę. Rodzaj koniecznych formalności zależny jest od wysokości budynku i określa go art. 29 ust. 2 pkt 4 Ustawy - Prawo Budowlane. „W przypadku obiektów wyższych niż 12 m niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Jeżeli roboty dotyczą ...
-
![Zwrot VAT na materiały budowlane do końca roku?]( "Zwrot VAT na materiały budowlane do końca roku? [© Gina Sanders - Fotolia.com]")
Zwrot VAT na materiały budowlane do końca roku?
... łagodniejszego określenia – mówi się nie o likwidacji, a o „wygaszaniu” zwrotu VAT osobom fizycznym, argumentując, że prawa nabyte zostaną zachowane. Mowa o tym rzeczywiście w art. 32 ust. 4 wspomnianej ustawy: „ do spraw wszczętych, a nie zakończonych przed dniem 1 stycznia 2014 r. stosuje się przepisy dotychczasowe”. Oznacza to jednak ...
-
![Podatek od nieruchomości gdy decyzja o rozbiórce budynku]( "Podatek od nieruchomości gdy decyzja o rozbiórce budynku [© ftfoxfoto - Fotolia.com]")
Podatek od nieruchomości gdy decyzja o rozbiórce budynku
... przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Co się z kolei tyczy samego podatku, art. 6 mówi, iż obowiązek podatkowy powstaje tutaj od pierwszego dnia miesiąca następującego ... nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych (art. 1a pkt 3 ustawy). Decyzja o rozbiórce mówi zaś z reguły, że stan ...
-
![Pozwolenie na budowę łatwo unieważnić]( "Pozwolenie na budowę łatwo unieważnić [© Fotoksa - Fotolia.com]")
Pozwolenie na budowę łatwo unieważnić
... decyzję wydaną przez GUNB. Jeśli znajdziemy się w takiej sytuacji prawnej, jeszcze nie wszystko jest stracone. Można bowiem, działając na podstawie art. 50 i 51 prawa budowlanego, zalegalizować budynek bez konieczności ponoszenia wysokich opłat. Należy jednak pamiętać, że nie zawsze jest to możliwe ...
-
![Pozwolenie na budowę: co może organ administracji budowlanej?]( "Pozwolenie na budowę: co może organ administracji budowlanej? [© Vladimir Gerasimov - Fotolia.com]")
Pozwolenie na budowę: co może organ administracji budowlanej?
... dla organu dodatkowe ograniczenia. Zakres kontroli dokumentacji projektowej określają przepisy art. 35 ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo Budowlane (dalej ... zgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy Prawo budowlane), jednakże funkcja ...
-
![Polska: wydarzenia tygodnia 10/2015]( "Polska: wydarzenia tygodnia 10/2015 [© RVNW - Fotolia.com]")
Polska: wydarzenia tygodnia 10/2015
... o 2%, a ta zasadniczo nie zmieniła się. Chociaż stopa lombardowa spadła z 3% do 2,5 proc., to jednak ma tu zastosowanie odpowiedni zapis w ordynacji podatkowej (art. 56), że odsetki karne nie mogą być niższe niż 8%. Warto jednak wyjaśnić, że wysokość odsetek za zwłokę może obniżyć sam ...
-
![Odpowiedzialność solidarna inwestora wobec podwykonawcy]( "Odpowiedzialność solidarna inwestora wobec podwykonawcy [© Jerry Sliwowski - Fotolia.com]")
Odpowiedzialność solidarna inwestora wobec podwykonawcy
... regulacja ma charakter wyjątkowy, względem ogólnej zasady prawa cywilnego, ograniczającej skuteczność stosunku prawnego do stron tego stosunku. W związku z powyższym, regulacji art. 6471 nie należy interpretować rozszerzająco, gdyż nie jest to środek bezwzględnie przerzucający obowiązek świadczenia na inwestora – podmiot niebędący stroną umowy ...
-
![Jaka stawka VAT gdy mieszkanie na sprzedaż z garażem?]( "Jaka stawka VAT gdy mieszkanie na sprzedaż z garażem? [© hansenn - Fotolia.com]")
Jaka stawka VAT gdy mieszkanie na sprzedaż z garażem?
... programem mieszkaniowym”. Pojęcie to zostało bliżej objaśnione w ust. 12 art. 41 u.p.t.u., który stanowi, że przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym „rozumie ... sprzedaż ta ma charakter jednej transakcji i na podstawie art. 41 ust. 2, w związku z art. 146a oraz z art. 41 ust. 12 ustawy będzie podlegać opodatkowaniu 8% stawką ...
-
![Garaż blaszany w podatku od nieruchomości]( "Garaż blaszany w podatku od nieruchomości [© Vladislav Kochelaevs - Fotolia.com]")
Garaż blaszany w podatku od nieruchomości
... r. nr WPL-III.310.1.2014, trwałe związanie z gruntem należy tutaj rozpatrywać w oparciu o art. 48 Kodeksu cywilnego. Przepis ten mówi, że do części składowych gruntu należą w ... lokalnych. W efekcie garaż taki nie podlega podatkowi od nieruchomości. Warto wiedzieć Art. 47 Kodeksu cywilnego wskazuje, że część składowa rzeczy (w tym także ...
-
![Branża budowlana hamuje. Pomogą przetargi?]( "Branża budowlana hamuje. Pomogą przetargi? [© Production Perig - Fotolia.com]")
Branża budowlana hamuje. Pomogą przetargi?
... przed EURO 2012 oraz z kumulacją pierwszej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. W roku 2015 inwestorzy odzyskali zaufanie do indeksu WIG Budownictwo (WIG BUD). Rok do roku nastąpił jego wzrost o około 30 proc., podczas gdy główny indeks WIG zakończył rok 2015 na poziomie o ok ...
-
![Podatek PCC: Budynek podnosi wartość gruntu przy sprzedaży]( "Podatek PCC: Budynek podnosi wartość gruntu przy sprzedaży [© Jandrie Lombard - Fotolia.com]")
Podatek PCC: Budynek podnosi wartość gruntu przy sprzedaży
... oddzielić od gruntu W odpowiedzi Izba Skarbowa w Katowicach (sygn. IBPB-2-1/4514-379/16-1/DP) uznała to stanowisko za nieprawidłowe. Urzędnicy przytoczyli dwa przepisy Kodeksu cywilnego – art. 48 wg którego do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny ...
-
![Kiedy rozliczyć VAT od usług budowlanych?]( "Kiedy rozliczyć VAT od usług budowlanych? [© mihalec - Fotolia.com]")
Kiedy rozliczyć VAT od usług budowlanych?
... rzecz podatnika VAT, obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) ustawy o VAT). Od zasady tej występują jednakże ... do wystawienia tego dokumentu, tj. 30-tego dnia od dnia wykonania usługi (art. 19a ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 ustawy o VAT) jeżeli przed wykonaniem usługi podatnik otrzyma ...
-
![Plan miejscowy unieważniony - czy pozwolenie na budowę także będzie nieważne? Część 1]( "Plan miejscowy unieważniony - czy pozwolenie na budowę także będzie nieważne? Część 1 [© alotofpeople - Fotolia.com]")
Plan miejscowy unieważniony - czy pozwolenie na budowę także będzie nieważne? Część 1
... nieważności planu konieczne będzie zaistnienie okoliczności wskazanych przez ustawodawcę w art. 28 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie ze wspomnianą tu ... na celu wyeliminowanie pozwolenia na budowę z obrotu prawnego na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego – czyli przesłanki, która mówi o ...
-
![Sprzedaż gruntu z budynkiem w podatku PIT]( "Sprzedaż gruntu z budynkiem w podatku PIT [© Bernd Leitner - Fotolia.com]")
Sprzedaż gruntu z budynkiem w podatku PIT
... podatek dochodowy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko: „(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz ... , jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania (art. 48 Kodeksu cywilnego). Grunty stanowiące odrębny przedmiot własności są więc ...
-
![Wyższe koszty robót budowlanych: jak zmienić postanowienia umowy?]( "Wyższe koszty robót budowlanych: jak zmienić postanowienia umowy? [© Minerva Studio - Fotolia.com]")
Wyższe koszty robót budowlanych: jak zmienić postanowienia umowy?
... temat ewentualnego roszczenia o pokrycie dodatkowych kosztów wydaje się, że najwłaściwszym byłoby skierowanie do sądu powództwa o podwyższenie wynagrodzenia ryczałtowego, na podstawie art. 632 § 2 Kodeksu cywilnego mającego odpowiednie zastosowanie również do umowy o roboty budowlane. Zgodnie z tym przepisem, jeśli wskutek zmiany stosunków, której ...
-
![Ulga termomodernizacyjna nie obejmuje nowych budynków mieszkalnych]( "Ulga termomodernizacyjna nie obejmuje nowych budynków mieszkalnych [© maciejr23 - Fotolia.com]")
Ulga termomodernizacyjna nie obejmuje nowych budynków mieszkalnych
... dnia 14.05.2020 r. nr 0115-KDIT2.4011.121.2020.3.ŁS wskazał, że „(…) zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy Prawo budowlane do użytkowania obiektu budowlanego, na ... na budowę albo zgłoszenie budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a i 19a, można przystąpić, z zastrzeżeniem art. 55 i art. 57, po zawiadomieniu organu nadzoru budowlanego o zakończeniu ...
Tematy: PIT-y, zeznania podatkowe, rozliczenia podatkowe, zeznania roczne, zeznanie podatkowe, ulgi podatkowe, rozliczenie roczne 2019, odliczenia od podatku 2019, rozliczenie podatku za 2019, ulga podatkowa 2019, ulgi podatkowe 2019, ulga podatkowa, rok 2019, ulga mieszkaniowa, ulga termomodernizacyjna, docieplenie domu, instalacja fotowoltaiczna -
![Jak zabezpieczyć interesy inwestora w umowie o roboty budowlane z konsorcjum firm?]( "Jak zabezpieczyć interesy inwestora w umowie o roboty budowlane z konsorcjum firm? [© laurine45 - Fotolia.com]")
Jak zabezpieczyć interesy inwestora w umowie o roboty budowlane z konsorcjum firm?
... wprost uregulować to w umowie o roboty budowlane wskazując np. „Wykonawcy (podmioty wchodzące w skład konsorcjum) są solidarnie odpowiedzialni przed Inwestorem w rozumieniu art. 366 kodeksu cywilnego, za ……..”. Jeśli umowa o roboty budowlane podpisywana jest przez lidera reprezentującego wszystkich członków konsorcjum, to należy zwrócić szczególną ...
-
![Pierwsze zasiedlenie jako przesłanka zwolnienia z VAT]( "Pierwsze zasiedlenie jako przesłanka zwolnienia z VAT [© Marek - Fotolia.com]")
Pierwsze zasiedlenie jako przesłanka zwolnienia z VAT
... stronie nabywcy obowiązek odprowadzenia podatku. Przykładowo, zwolniona z opodatkowania, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, została dostawa budynków, budowli oraz ... . W grudniu 2020 r. Spółka sprzedała budynek. Spółka będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Poczynione przez nią ulepszenia mieszczą ...
-
![Jaki podatek od (nie)firmowych nieruchomości?]( "Jaki podatek od (nie)firmowych nieruchomości? [© Andrey Popov - Fotolia.com]")
Jaki podatek od (nie)firmowych nieruchomości?
... decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Skutkiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który widzimy również w omawianym orzeczeniu NSA jest eliminacja ...
-
![Silos to budynek czy budowla? Jak ustalić podatek od nieruchomości dla zbiornika?]( "Silos to budynek czy budowla? Jak ustalić podatek od nieruchomości dla zbiornika? [© David Mark - pixabay.com]")
Silos to budynek czy budowla? Jak ustalić podatek od nieruchomości dla zbiornika?
... Niedawno do problematyki tej odniósł się Naczelny Sąd Administracyjny. Zgodnie z art. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podstawę opodatkowania dla budynków lub ... ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zawiera definicje pojęcia budynku i budowli. Zgodnie z art. 1a budynek to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest ...
-
![Tytuł prawny do lokalu a zwrot części podatku VAT]( "Tytuł prawny do lokalu a zwrot części podatku VAT [© FikMik - Fotolia.com]")
Tytuł prawny do lokalu a zwrot części podatku VAT
... wystawionymi od 01 maja 2004 r. do 31 grudnia 2007 r., o czym stanowi art. 3 ust. 2 i dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, które do 30 ... 7%, a od 01 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem VAT (stawką podstawową 22%). Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy prawo do zwrotu przysługuje pod warunkiem, że osoba fizyczna posiada ...
![Inwestycji w hotele wciąż niewiele, choć widać oznaki ożywienia [© THAM YUAN YUAN z Pixabay]](https://s3.egospodarka.pl/grafika2/hotele/Inwestycji-w-hotele-wciaz-niewiele-choc-widac-oznaki-ozywienia-259664-50x33crop.jpg "Inwestycji w hotele wciąż niewiele, choć widać oznaki ożywienia [© THAM YUAN YUAN z Pixabay]")
Inwestycji w hotele wciąż niewiele, choć widać oznaki ożywienia
